Η Σουάντ Μαχμούντ στο βήμα του 16ου Συνεδρίου της ΠΣΟ

-- Ας ξεκινήσουμε από τις πιο πρόσφατες εξελίξεις στην Τυνησία, από τις κινητοποιήσεις, την εκδίωξη Μπεν Αλι κλπ. Ποια είναι η γνώμη σας για το ό,τι συνέβη;

-- Κατά τη γνώμη μου στην Τυνησία έγινε μια λαϊκή εξέγερση, όχι μια επανάσταση, όπως συχνά λέγεται από πολλούς. Ο Πρόεδρος και κάποια άλλα πρόσωπα έφυγαν. Ομως, οι κρατικοί θεσμοί συνεχίζουν να λειτουργούν όπως πριν, με το ίδιο πρόγραμμα και τις ίδιες κατευθύνσεις. Γι' αυτό συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, οι οργανώσεις των νέων, πολλές άλλες λαϊκές οργανώσεις και πολιτικές δυνάμεις προκειμένου να πετύχουμε περισσότερα πράγματα. Μέσα από την πάλη μας, έφυγαν ο πρωθυπουργός Γκανούσι, πολλοί άλλοι υπουργοί που είχαν μείνει από το προηγούμενο καθεστώς, αλλά και άλλα πρόσωπα σε σημαντικές θέσεις.

Υπό την έννοια αυτή, και κερδίσαμε και δεν κερδίσαμε. Κερδίσαμε ότι έφυγαν όλα αυτά τα πρόσωπα. Αντικαταστάθηκαν, όμως, από τεχνοκράτες, των οποίων η επιλογή έχει έντονο το άρωμα της εξωτερικής παρέμβασης. Χαρακτηριστικό είναι ότι τρεις υπουργοί δεν μιλούν παρά μόνο γαλλικά, ενώ κάποιοι άλλοι είναι φιλοαμερικανοί. Ενδεικτικό των ανταγωνισμών, που ακόμη γίνονται, είναι η αλλαγή του υπουργού Εσωτερικών, ο οποίος ήταν ένας αξιοπρεπής δικαστής που διέλυσε τις υπηρεσίες ασφαλείας και απελευθέρωσε τους πολιτικούς κρατουμένους, από έναν αξιωματούχο του υπουργείου.

Είναι γεγονός ότι διαλύσαμε το RCD, το κόμμα του Μπεν Αλι. Ομως, τέσσερις νέοι κομματικοί σχηματισμοί έχουν προκύψει από αυτό και επανέρχονται στην πολιτική σκηνή, έφυγε δηλαδή από την πόρτα και επανέρχεται από το παράθυρο.

-- Αυτό που περιγράφετε είναι ότι μόλις άρχισε μια μακρόχρονη διαδικασία.

-- Ακριβώς. Πρόκειται για μια δύσκολη και επίπονη διαδικασία. Είμαστε ικανοί, έχουμε τη δύναμη να την φέρουμε εις πέρας; Κανείς δεν μπορεί στην παρούσα φάση να είναι βέβαιος. Τι μας χρειάζεται για να προχωρήσουμε επιτυχώς αυτή τη διαδικασία απελευθέρωσης, αυτή τη διαδικασία επικράτησης της δικαιοσύνης, της δημοκρατίας, της ειρήνης; Χρειαζόμαστε πολλά πράγματα. Χρειαζόμαστε νέους θεσμούς, χρειαζόμαστε νέους νόμους, χρειαζόμαστε ένα ολόκληρο πλαίσιο εντός του οποίου θα διεξαχθούν οι επόμενες εκλογές.

Είναι ο τυνησιακός λαός έτοιμος να κάνει εκλογές, σε δύο ή σε τρεις μήνες, στη βάση μιας νέας νοοτροπίας για τις εκλογές; Οχι. Είναι η πρώτη φορά που, μετά από τόσα πολλά χρόνια, ο τυνησιακός λαός καλείται να συμμετάσχει σε εκλογές. Δεν έχει μάθει να εκλέγει ή να εκλέγεται. Πάντα, του επιβαλλόταν το αποτέλεσμα. Γι' αυτό ο τυνησιακός λαός θα πρέπει πρώτα να κατανοήσει την όλη διαδικασία και το ρόλο του.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο τι θα προβλέπει και θα κατοχυρώνει το Σύνταγμα, το οποίο αλλάζουμε. Είναι σημαντικό, αλλά δεν είναι το μοναδικό. Το πρόβλημα είναι πώς θα επιλέξει ο τυνησιακός λαός. Είναι πολύ μικρό το χρονικό διάστημα προκειμένου ο κόσμος να μάθει να διαλέγει. Χρειάζεται μεγάλη προετοιμασία.

Και από την άλλη πλευρά, πρέπει να δοθεί χρόνος στα πολιτικά κόμματα. Στα καινούρια πολιτικά κόμματα, που πρέπει να συνηθίσουν και αυτά να λειτουργούν, να φτιάξουν το πρόγραμμά τους, να παρουσιάσουν τις θέσεις τους στον κόσμο. Από σπίτι σε σπίτι, πρέπει να βρούμε τους τρόπους να πάμε από σπίτι σε σπίτι, από άνθρωπο σε άνθρωπο, για να μάθουν όλοι τι σημαίνει εκλογές και τι σημαίνει επιλέγω και τι σηματοδοτούν οι εξελίξεις που είχαμε. Υπάρχουν άνθρωποι στην επαρχία που ούτε καν γνωρίζουν ότι έχει φύγει ο Μπεν Αλι.

Εφόσον δε δοθεί χρόνος για όλη αυτήν την προετοιμασία, τότε το βέβαιο είναι ότι προβάδισμα στις εκλογές, για να μην πούμε σίγουρη επικράτηση, έχουν τα ήδη υπάρχοντα κόμματα εξουσίας, δηλαδή αυτά που προϋπήρχαν και με τον έναν ή τον άλλο τρόπο είχαν συνεργαστεί με το καθεστώς Μπεν Αλι και οι ισλαμιστές. Και αυτό γιατί αυτοί οι πολιτικοί χώροι είναι, ήδη, καλά οργανωμένοι, οι θέσεις τους είναι γνωστές. Είναι προφανές ότι μια τέτοια εξέλιξη δε θα τη δεχτεί εύκολα ο τυνησιακός λαός γιατί μπορεί να μην έχει, όπως είπαμε, την πείρα κλπ. αλλά σίγουρα έχει κάνει ένα μεγάλο βήμα με όλη τη διαδικασία αυτή. Δεν θα δεχτεί εύκολα να γυρίσουμε και πάλι από εκεί που ξεκινήσαμε. Βέβαια, είναι και αυτό μια μάχη που θα δώσουμε. Εχουμε πολλά να κάνουμε ακόμη.

-- Σε αυτή τη διαδικασία, μέχρι τώρα αλλά και στη συνέχειά της, ποιος είναι ο ρόλος της Γενικής Ενωσης Τυνήσιων Εργατών; Ποιος θεωρείτε ότι πρέπει να είναι;

-- Το βέβαιο είναι ότι, παρά τα όποια μειονεκτήματα, η Γενική Ενωση Τυνήσιων Εργατών είναι ένα σχολείο δημοκρατίας γιατί είναι η μοναδική οργάνωση όπου τα μέλη εκλέγουν τους επικεφαλής, αφού αυτοί γνωστοποιήσουν τις θέσεις τους. Πιθανώς, τα μέλη της Γενικής Ενωσης να είναι και οι μόνοι που γνωρίζουν τι σημαίνει «εκλέγω». Το ζήτημα είναι την πείρα αυτή να καταφέρουμε να την μεταφέρουμε σε όλο τον πληθυσμό και ν' ανοίξουμε μια μεγάλη συζήτηση για το πώς μπορούν να οργανωθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο εκλογές.

Παράλληλα, η Γενική Ενωση Τυνήσιων Εργατών έχει μπροστά της ένα μεγάλο αγώνα που θα είναι διαπαιδαγωγητικός για όλους: Είναι ο αγώνας για συλλογικές συμβάσεις, για κοινωνική ασφάλιση κλπ., μια σειρά από ζητήματα, για τα οποία πλέον πολύ πιο ελεύθερα οι εργαζόμενοι μπορούν να συζητήσουν, να διαμορφώσουν άποψη, να αγωνιστούν.

Οσον αφορά στο τι έγινε μέχρι τώρα. Η αλήθεια είναι ότι ο ρόλος της Γενικής Ενωσης στο λαϊκό ξέσπασμα ήταν υπαρκτός, αλλά όχι τόσο καθοριστικός όσο πολλοί αναφέρουν. Για να είμαστε ειλικρινείς, η Ενωση εμφανίστηκε διστακτική απέναντι στις διαδηλώσεις. Ηταν οι απόφοιτοι πανεπιστημίων και οι νέοι, που πλήττονται κυρίως από την ανεργία, που μπήκαν μπροστά.

Σε συνεχή αναστάτωση και κινητοποιήσεις βρίσκονται, εδώ και δύο χρόνια περίπου, επίσης οι εργαζόμενοι στα ορυχεία. Υπήρχαν δεκάδες συλλήψεις, τραυματισμοί, ακόμη και νεκροί από τις αλλεπάλληλες επιχειρήσεις των δυνάμεων καταστολής κατά των κινητοποιήσεων αυτών. Παρ' όλα αυτά, η Ενωση απέφευγε την κλιμάκωση. Σε γενικές γραμμές, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Ενωση όπου μπορούσε να ελιχθεί και να βρει συμβιβαστική λύση το έκανε. Αναλάμβανε δράση μόνο στην περίπτωση που η αποφασιστικότητα ενός ξεχωριστού κλάδου, των εργαζομένων, του δικού τους συνδικάτου ήταν τέτοια που δεν είχε κανένα περιθώριο ελιγμού.

Κάπως έτσι έγινε και στη συγκεκριμένη περίπτωση, δηλαδή στις τελευταίες κινητοποιήσεις. Μπροστά στις κινητοποιήσεις μπήκαν αρχικώς τα ξεχωριστά συνδικάτα, οι ξεχωριστοί κλάδοι, οι ξεχωριστές περιοχές, με βαρύνουσα τη στάση που κράτησαν τα συνδικάτα των δικηγόρων και των εκπαιδευτικών σε όλες τις περιφέρειες της χώρας. Οι συνδικαλιστές της βάσης ήταν αυτοί που πίεσαν και ουσιαστικά τέθηκαν επικεφαλής των κινητοποιήσεων και όχι οι ίδιοι οι θεσμοί και τα όργανα της Γενικής Ενωσης Τυνήσιων Εργατών.

Επιπλέον, μετά τις 14 Γενάρη, δηλαδή την αποχώρηση Μπεν Αλι, έχει τεθεί υπό αίρεση και η συγκεκριμένη ηγεσία της Ενωσης, αλλά και τα όργανα που υπάρχουν μέχρι σήμερα, το καταστατικό λειτουργίας της κλπ. Ολα τα επανεξετάζουμε, μέσα από διαδικασίες και ανοιχτές συνελεύσεις, έτσι ώστε να μειώσουμε τη θητεία των στελεχών, να είναι πιο εύκολο να ελεγχθούν, να γίνουν ακόμη πιο δημοκρατικές οι διαδικασίες ανάδειξης των οργάνων. Ας μην ξεχνάμε ότι όλη η χώρα βρίσκεται σε αυτή τη διαδικασία αλλαγής.

-- Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι προοπτικές ανάπτυξης ταξικού κινήματος στην Τυνησία;

-- Σε επίπεδο βάσης και μεσαίων στελεχών στα διάφορα συνδικαλιστικά σωματεία, ιδιαίτερα μεταξύ όσων προέρχονται από το χώρο της αριστεράς, πρόκειται για ένα θέμα που μας έχει απασχολήσει. Φυσικά, είναι κατανοητό ότι όπως ήταν τα πράγματα μέχρι σήμερα και ακόμη ουσιαστικά δεν έχουν αλλάξει, μια τέτοια προοπτική είναι μακρινή και παραμένει μόνο σε θεωρητικό επίπεδο. Κατά τη γνώμη μου, είναι πολύ δύσκολο γιατί δεν υπάρχει τέτοιο επίπεδο συνειδητοποίησης σε καμία περίπτωση.

Αυτό που εμείς έχουμε θέσει ως στόχο είναι να δημιουργήσουμε στους κόλπους της Γενικής Ενωσης Τυνήσιων Εργατών μια «ομάδα φίλων» της Παγκόσμιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας, όπου θα μπορούν να συμμετάσχουν ξεχωριστές ενώσεις ή κλάδοι ή και ξεχωριστοί συνδικαλιστές. Θα απευθύνουμε ένα τέτοιο κάλεσμα στο συνέδριο της Γενικής Ενωσης, προκειμένου να αρχίσουμε μια τέτοια δουλειά.