Κυριακή 21 Αυγούστου 2011
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 9
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Η Ηρα στο δρόμο για τον Δία

Ο πύραυλος «Ατλας 5» ανυψώνει τη διαστημοσυσκευή Juno μέσα από τη γήινη ατμόσφαιρα, πρώτο βήμα στο μακρύ της ταξίδι προς τον Δία
Ο πύραυλος «Ατλας 5» ανυψώνει τη διαστημοσυσκευή Juno μέσα από τη γήινη ατμόσφαιρα, πρώτο βήμα στο μακρύ της ταξίδι προς τον Δία
Ο Δίας είναι ο πλανήτης γίγαντας του ηλιακού μας συστήματος, τόσο μεγάλος, που (εξαιρουμένου του Ηλιου) είναι βαρύτερος από όλη την υπόλοιπη κουστωδία, τους πλανήτες με τους δορυφόρους τους, τους αστεροειδείς και τους κομήτες. Λόγω του μεγέθους του και του γεγονότος ότι πιθανότατα ήταν ο πρώτος πλανήτης που σχηματίστηκε, επηρέασε σημαντικά το σχηματισμό και την εξέλιξη των άλλων σωμάτων που περιφέρονται γύρω από το άστρο μας. Ομως, οι γνώσεις μας για τα εσωτερικά χαρακτηριστικά αυτού του αεριώδη γίγαντα είναι περιορισμένες, καθώς τα μυστικά του κρύβονται κάτω από το πυκνό πέπλο των νεφών που τον καλύπτουν. Η αποστολή «Juno» (το ρωμαϊκό όνομα της θεάς Ηρας) της αμερικανικής NASA, που ξεκίνησε στις 5 Αυγούστου με την εκτόξευση της ομώνυμης διαστημοσυσκευής με έναν πύραυλο «Ατλας 5», αποσκοπεί ακριβώς να μελετήσει τον Δία από τον πυρήνα του μέχρι τα απώτερα όρια του πανίσχυρου μαγνητικού του πεδίου.

Αναζητώντας απαντήσεις

Κατά τη διάρκεια της αποστολής, η «Ηρα» θα χαρτογραφήσει το βαρυτικό και το μαγνητικό πεδίο του Δία για να βγουν συμπεράσματα σχετικά με την εσωτερική του δομή. Θα παρατηρήσει τη σύνθεση και κυκλοφορία των χαμηλότερων στρωμάτων της ατμόσφαιρας, σε μια προσπάθεια να εξηγηθούν οι φυσικές δυνάμεις που ελέγχουν τα έντονα φαινόμενα σέλατος που εμφανίζει ο γίγαντας πλανήτης. Η πολική τροχιά στην οποία θα τεθεί η διαστημοσυσκευή θα δώσει για πρώτη φορά φωτογραφίες των πόλων από κάθετη οπτική γωνία, με ανάλυση όπου κάθε εικονοστοιχείο θα αντιστοιχεί σε 5 χιλιόμετρα (εξαιρετικά μεγάλη με δεδομένο ότι η περίμετρος του πλανήτη είναι περίπου 450.000 χιλιόμετρα). Η καλύτερη κατανόηση των χαρακτηριστικών του αεριώδους γίγαντα θα βοηθήσει, όχι μόνο στη βελτίωση του μοντέλου σχηματισμού του ηλιακού μας συστήματος, αλλά και στην καλύτερη κατανόηση ανάλογου τύπου εξωπλανητών που ανακαλύπτονται κατά εκατοντάδες τα τελευταία χρόνια.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του Juno σε τροχιά γύρω από το γιγαντιαίο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος
Καλλιτεχνική απεικόνιση του Juno σε τροχιά γύρω από το γιγαντιαίο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος
Ο Δίας αποτελείται κυρίως από υδρογόνο. Δεν ξέρουμε πόσο οξυγόνο περιέχει και αυτό είναι ένα από τα πιο κρίσιμα στοιχεία για την κατανόηση της εξέλιξης του ηλιακού μας συστήματος. Σύμφωνα με ορισμένες θεωρίες, το οξυγόνο που υπάρχει στον Δία ζυγίζει όσο 20 φορές η Γη! Δεν ξέρουμε με βεβαιότητα αν ο πυρήνας του πλανήτη είναι στερεός, ούτε πού και πώς ακριβώς παράγεται το πανίσχυρο μαγνητικό του πεδίο (20.000 φορές ισχυρότερο από το γήινο). Αγνωστο είναι και μέχρι ποιο βάθος στην ατμόσφαιρα φτάνουν οι ζώνες έγχρωμων νεφών και οι μεγέθους πλανήτη κηλίδες του (όπως η περίφημη Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα).

Αφιλόξενο περιβάλλον

Η «Ηρα» θα φτάσει στον Δία μετά από ένα ταξίδι πέντε ετών και 2,8 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων, χρησιμοποιώντας και τη βαρύτητα της Γης για να κερδίσει ταχύτητα (φαινόμενο σφεντόνας). Οταν φτάσει στον προορισμό της, η απόσταση Γης - Δία θα είναι τέτοια που το φως (και τα ραδιοκύματα που θα εκπέμπει προς το κέντρο ελέγχου) θα χρειάζονται περίπου 48 λεπτά για να φτάσουν στη Γη. Η βάρους 3,5 τόνων διαστημοσυσκευή πήρε το όνομα της συζύγου του θεού της αρχαιότητας, γιατί όπως κι εκείνη θα έχει τη δυνατότητα να δει μέσα από τα σύννεφα του ...νεφεληγερέτη. Δε θα έχει πυρηνική πηγή ενέργειας όπως συνηθίζεται σε τέτοιες αποστολές, αλλά θα τροφοδοτείται μόνο από τα φωτοβολταϊκά στοιχεία που διαθέτει. Επειδή στην τροχιά του Δία φτάνει μόλις το 4% της ηλιακής ενέργειας σε σχέση με τη Γη, τα φωτοβολταϊκά θα έχουν μεγάλη επιφάνεια, διαταγμένα σε τρία πλαίσια που όταν απλωθούν δίνουν στη διαστημοσυσκευή συνολικό άνοιγμα 20 μέτρων.

Για να πραγματοποιήσει ακριβείς μετρήσεις, η «Ηρα» στο χαμηλότερο σημείο της τροχιάς της γύρω από τον Δία θα κινείται μόλις 5.000 χιλιόμετρα πάνω από τα ψηλότερα σύννεφα (νέφη αμμωνίας). Σε τόσο χαμηλή τροχιά θα αποφεύγει και την έντονη ακτινοβολία που συγκεντρώνεται εξαιτίας του μαγνητικού πεδίου σε μια ζώνη γύρω από τον πλανήτη. Παρ' όλ' αυτά, η ακτινοβολία που εκτιμάται ότι θα δεχτεί η «Ηρα» είναι το αντίστοιχο 100 εκατομμυρίων οδοντιατρικών ακτινογραφιών! Παρά το ενισχυμένο περίβλημα τιτανίου της διαστημοσυσκευής, που περιορίζει την εισερχόμενη ακτινοβολία κατά 800 φορές, κάποια στιγμή θα υπάρξουν βλάβες και στα βοηθητικά ηλεκτρονικά της κυκλώματα. Αυτός είναι και ο καθοριστικός παράγοντας για τη σχετικά περιορισμένη διάρκεια της αποστολής, που αναμένεται να λήξει μόλις ένα χρόνο μετά την τοποθέτηση της «Ηρας» σε τροχιά γύρω από τον Δία. Τότε η διαστημοσυσκευή θα πάρει εντολή να πέσει και να καεί μέσα στην ατμόσφαιρα του Δία, για να αποφευχθεί τυχόν μόλυνση με ανθεκτικά στο διαστημικό περιβάλλον μικρόβια, των δορυφόρων Ευρώπη και Γανυμήδης, που ίσως διαθέτουν νερό σε υγρή μορφή.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: www.nasa.gov, dawn.jpl.nasa.gov


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ