Οξύνονται οι αντιθέσεις στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, στον απόηχο των προτάσεων του Γάλλου Προέδρου, Νικολά Σαρκοζί, και της Γερμανίδας καγκελαρίου, Ανκελα Μέρκελ, για την ενίσχυση της «οικονομικής διακυβέρνησης» της Ευρωζώνης, μέσω της οποίας προαναγγέλλονται λιτότητα διαρκείας και νέα σκληρά μέτρα για τους λαούς των κρατών - μελών.

Οι προτάσεις Μέρκελ και Σαρκοζί κινούνται στο πλαίσιο όσων έχουν ήδη συμφωνηθεί στην ΕΕ για την ενίσχυση του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, μέσα από το τσάκισμα των εργατικών και λαϊκών δικαιωμάτων. Κάτω από αυτό το πρίσμα, η επιτάχυνση της «οικονομικής διακυβέρνησης» στόχο έχει να διασφαλίσει με πιο αποτελεσματικό τρόπο την επιβολή μέτρων που έχει ανάγκη το κεφάλαιο σε όλα τα κράτη - μέλη.

Οι προτάσεις Γαλλίας - Γερμανίας περιλαμβάνουν:

• Τη νομική ή συνταγματική κατοχύρωση σε κάθε κράτος - μέλος ενός «χρυσού κανόνα» για το χρέος, με την υποχρέωση των κρατών να καταθέτουν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και την πρόβλεψη μηχανισμού κυρώσεων προς τα κράτη παραβάτες. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη θα αναλάβουν να μειώνουν κατά 1/20 το χρόνο τη διαφορά μεταξύ του ύψους του χρέους και του ορίου του 60% του ΑΕΠ που θέτει η Συνθήκη του Μάαστριχτ.
• Φοροαπαλλαγές στο μεγάλο κεφάλαιο και σταδιακή εναρμόνιση της φορολογίας σε Γερμανία και Γαλλία, ανεξάρτητα από το αν το μέτρο θα γίνει αποδεκτό από τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης.
• Επιβολή φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.
• Προτείνεται ακόμα η δημιουργία «οικονομικού συμβουλίου» της Ευρωζώνης, το οποίο θα μπορεί να επιβάλλει κυρώσεις σε κράτη που αποκλίνουν από τα συμφωνηθέντα. Για πρώτο πρόεδρο προτείνουν τον σημερινό πρόεδρο της ΕΕ, Χέρμαν Βαν Ρομπάι, με θητεία 2,5 χρόνων.

Χτες, ο Ν. Σαρκοζί και η Α. Μέρκελ απέστειλαν επιστολή με τις προτάσεις τους προς τον Χέρμαν Βαν Ρομπάι, όπου, μεταξύ άλλων, ζητούν να αναστέλλονται οι «πληρωμές από τα διαρθρωτικά ταμεία και τα ταμεία σύγκλισης προς τις χώρες της Ζώνης του Ευρώ που δεν θα συμμορφώνονται με τις συστάσεις της διαδικασίας για τα υπερβολικά ελλείμματα» και τα χρήματα αυτά να κατευθύνονται «σ' ένα ταμείο για την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα, το οποίο θα διαχειρίζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο η Επιτροπή».

Μάλιστα, προτείνουν να ενσωματωθούν αυτές οι αλλαγές «στο νέο κανονισμό των διαρθρωτικών ταμείων και των ταμείων συνοχής που θα προταθεί για το επόμενο πολυετές χρηματοπιστωτικό πλαίσιο» και τονίζουν ότι «στις χώρες που είναι ενταγμένες σε πρόγραμμα, η Κομισιόν θα πρέπει αυτομάτως να προχωρεί σε έλεγχο για να επιβλέπει ότι τα διαρθρωτικά ταμεία και τα ταμεία συνοχής υποστηρίζουν με τον καλύτερο τρόπο το πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής (...) θα πρέπει επίσης να συμμετέχει στην επιλογή και την εφαρμογή των προγραμμάτων».

Από την πλευρά τους, ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, και ο κοινοτικός επίτροπος, Ολι Ρεν, σε κοινή τους ανακοίνωση, χαιρετίζουν τις προτάσεις Μέρκελ - Σαρκοζί και χαρακτηρίζουν την πρόταση για υιοθέτηση ενός «χρυσού κανόνα» για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς ως «μία ισχυρή πολιτική δέσμευση υπέρ της μακροπρόθεσμης σταθερότητας των δημοσιονομικών». Ταυτόχρονα, εκτιμούν ότι η πρόταση για την επιβολή φόρου επί των χρηματοοικονομικών συναλλαγών «θα είναι ένα εργαλείο - κλειδί για να διασφαλιστεί ότι ο χρηματοοικονομικός τομέας θα συνεισφέρει πιο δίκαια στα δημόσια οικονομικά». Τις προτάσεις καλωσόρισε και η πολωνική προεδρία της ΕΕ.

Σύμφωνα, εξάλλου, με ανακοίνωση του γαλλικού υπουργείου Οικονομικών, οι υπουργοί Οικονομικών των δυο χωρών θα συναντηθούν μέσα στις επόμενες μέρες και στη συνέχεια θα καταθέσουν από κοινού πρόταση για την επιβολή φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές και για την εναρμόνιση της φορολογίας στις επιχειρήσεις μεταξύ των δύο χωρών και των υπόλοιπων μελών της Ευρωζώνης στις αρχές Σεπτέμβρη. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση της Μεγ. Βρετανίας σπεύδει να διευκρινίσει ότι «οποιοσδήποτε φόρος στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές θα πρέπει να εφαρμοστεί παγκοσμίως, διαφορετικά οι συναλλαγές αυτές θα μετατεθούν απλώς προς τις χώρες που δεν τον επιβάλουν».

Οι προτάσεις Μέρκελ - Σαρκοζί αναζωπύρωσαν τις αντεγκλήσεις για το ευρωομόλογο, καθώς πίσω από την έκδοσή του κρύβονται διαφορετικά συμφέροντα και ισχυρές αντιθέσεις ανάμεσα σε κράτη και μερίδες του κεφαλαίου. Την ίδια ώρα που Γαλλία και Γερμανία απορρίπτουν το ευρωομόλογο, ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος της Ισπανίας, Χοσέ Μπλάνκο, εκτιμά ότι οι δηλώσεις Μέρκελ - Σαρκοζί αυξάνουν τις πιθανότητες έκδοσής του, καθώς «όσο περισσότερο κινούμαστε προς την ολοκλήρωση της οικονομικής πολιτικής, τόσο πλησιέστερα πηγαίνουμε στην ιδέα των ευρωομολόγων».

Παράλληλα, ο Φαμπρίτσιο Τσικίτο, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, δηλώνει ότι η κυβέρνηση βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με την Μέρκελ και τον Σαρκοζί και «ελπίζουμε ότι η Μέρκελ θα πειστεί για την αξία των ευρωομολόγων τον Σεπτέμβριο».

Υπέρ της περαιτέρω ολοκλήρωσης της Ευρωζώνης και της έκδοσης ευρωομόλογου, τάσσεται ο μεγαλοεπενδυτής, Τζορτζ Σόρος, ενώ και τα οικονομικά συμφέροντα που στοιχίζονται πίσω από τους «Financial Times» προτρέπουν τα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης να προχωρήσουν στην έκδοση ευρωομολόγων «με ή χωρίς τη γερμανική συμμετοχή», καθώς εκτιμούν ότι «τα πλεονεκτήματα από τη δημιουργία μιας αγοράς ομολόγων με μέγεθος αντίστοιχο των ΗΠΑ ή της Ιαπωνίας οπωσδήποτε θα είναι περισσότερα από τα κόστη».

«Η λύση είναι να μείνει το Βερολίνο απ' έξω. Ας δούμε την Ευρωζώνη χωρίς τη Γερμανία και όσους σκέφτονται ανάλογα - Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία και Σλοβακία. Ας εξαιρέσουμε επίσης την Ελλάδα, που σε κάθε περίπτωση χρειάζεται ειδική μεταχείριση. Οι υπόλοιπες 11 χώρες μπορούν να δημιουργήσουν μια αγορά ομολόγων 3.500 δισ. ευρώ με μακροοικονομικά μεγέθη, που θα είναι πολύ λίγο μόνο χειρότερα από εκείνα του συνόλου της Ευρωζώνης», προτείνουν οι «Financial Times».

Πάντως, ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, τονίζει ότι η έκδοση ευρωομολόγων δεν μπορεί να γίνει πριν υπάρξει η δυνατότητα επιβολής αυτόματων κυρώσεων στις χώρες της Ευρωζώνης που δεν τηρούν τις δημοσιονομικές υποχρεώσεις τους, καθώς «δεν μπορούμε να έχουμε μία μεταβιβαστική ένωση, όπου το χρήμα ρέει από το Βορρά προς το Νότο. Οι χώρες που δεν τηρούν τους κανόνες πρέπει να τιμωρούνται».

Αναφερόμενος στα ευρωομόλογα, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Ολιβιέ Μπαγί, σημειώνει ότι η ιδέα της έκδοσης ευρωομολόγων είναι «πολύ ενδιαφέρουσα και πολλά υποσχόμενη», αλλά «δεν μπορεί να αποτελέσει λύση για τα σημερινά προβλήματα» και ότι δεν υπάρχει πολιτική συναίνεση στην Ευρώπη. Πάντως, δηλώνει ότι ο Ο. Ρεν θα παρουσιάσει τις επόμενες βδομάδες μια τεχνική έκθεση γύρω από τις διάφορες πτυχές της πρότασης για το ευρωομόλογο.

Παρέμβαση για τις εξελίξεις στην ΕΕ έκανε χτες και ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν, Ζακ Ντελόρ. Μιλώντας στο περιοδικό «L' Express», εκτίμησε ότι «η Ευρώπη βρίσκεται στην άκρη ενός γκρεμού και, όμως, βάζει τρικλοποδιά στον εαυτό της» και πρότεινε τη δημιουργία ενός «Ευρωπαϊκού Ταμείου Απόσβεσης, προκειμένου να επιτευχθεί η μερική και προσωρινή αμοιβαιότητα των χρεών». Αναγνωρίζοντας την ανισομετρία στην καπιταλιστική ανάπτυξη, πρόσθεσε ότι «κάθε κράτος έχει τα δικά του δυνατά και αδύναμα σημεία και δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε το γερμανικό μοντέλο σε όλα τα κράτη - μέλη. Δεν είναι ρεαλιστικό».