Οι δυσκολίες και τα αδιέξοδα στην ελεγχόμενη διαχείριση της κρίσης μεγαλώνουν για τα αστικά επιτελεία

Καθόλου τυχαία, η συζήτηση συντηρείται κύρια από τις ΗΠΑ, μέσω και του ΔΝΤ, το οποίο ζητάει «κούρεμα» του ελληνικού χρέους με συμμετοχή της ΕΚΤ, βλέποντας ότι κάθε πρόβλεψη για μείωση του χρέους, άρα και διαχείρισή του, δεν πατάει πουθενά, παρά την προηγούμενη απομείωση με τη συμμετοχή των ιδιωτών.

Το επιχείρημα που αξιοποιεί το ΔΝΤ είναι το εξής: Αν η ΕΚΤ δεν «κουρέψει» χρέος, δεν αποδεχτεί δηλαδή να ζημιωθεί από την καταστροφή μέρους του κεφαλαίου που κατέχει με τη μορφή ελληνικών ομολόγων, τότε κινδυνεύει άμεσα η Ιταλία και η Ισπανία, που βυθίζονται ολοένα και πιο βαθιά στην κρίση. Κι αυτό επειδή, αν το ελληνικό χρέος δεν καταστεί βιώσιμο, σύμφωνα με τα δικά τους αστικά κριτήρια, τότε σύντομα θα χρειαστεί νέα χρηματοδότηση από το Μηχανισμό Στήριξης της ΕΕ.

Αυτό σημαίνει, όμως, ότι μειώνονται τα διαθέσιμα ποσά για τη στήριξη της ιταλικής και της ισπανικής καπιταλιστικής οικονομίας και όσων άλλων προκύψουν στο άμεσο μέλλον, με δεδομένες τις αρνητικές προοπτικές της οικονομίας συνολικά στις χώρες της Ευρωζώνης και του σκληρού πυρήνα της. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με όσα λέει το ΔΝΤ, η μη συμμετοχή της ΕΚΤ στο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, στέλνει το μήνυμα ότι η Ευρωζώνη και ειδικά η Γερμανία αρνείται να αναλάβει μεγαλύτερο οικονομικό κόστος από τη ζημιά που προκαλεί η κρίση.

Η στάση αυτή, σύμφωνα με το ΔΝΤ, καθιστά ακόμα πιο επιφυλακτικές τις καπιταλιστικές αγορές του χρήματος, οι οποίες ανεβάζουν τα επιτόκια δανεισμού σε Ιταλία και Ισπανία, επειδή ακριβώς αυξάνουν οι επισφάλειες και μειώνονται οι πιθανότητες να πάρουν πίσω τα κεφάλαια που δανείζουν, εξαιτίας της κρίσης που βαθαίνει και κάνει ισχυρό το ενδεχόμενο της ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας για χώρες την Ευρωζώνης.

Είναι χαρακτηριστική η είδηση που δημοσιεύτηκε την Παρασκευή στον Τύπο, ότι η Ισπανία εξετάζει να προσφύγει στο Μηχανισμό της ΕΕ όχι μόνο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της, με δάνειο ύψους τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ, αλλά και για την κάλυψη των συνολικών αναγκών της οικονομίας της, που παραδέρνει στην κρίση, εκτοξεύοντας το κόστος του δανεισμού από τις καπιταλιστικές αγορές του χρήματος. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο κοστολογείται στα 300 δισ. ευρώ μόνο για αρχή. Τροχιοδεικτική των εξελίξεων είναι και η δήλωση Μόντι ότι δεν αποκλείεται η προσφυγή και της Ιταλίας στο Μηχανισμό.

Μελετώντας τις εξελίξεις και παρεμβαίνοντας ανοιχτά στην πολιτική διαχείρισης της κρίσης που ασκεί η Ευρωζώνη, το ΔΝΤ απειλεί ότι δε θα συμμετέχει σε ένα επόμενο δανειακό πακέτο προς την Ελλάδα, αν το χρέος της δεν καταστεί βιώσιμο. Με τον τρόπο αυτό, πιέζει τις χώρες της Ευρωζώνης να επωμιστούν μεγαλύτερο βάρος από την καταστροφή κεφαλαίου που αντικειμενικά προκαλεί η κρίση, την οποία, έως τώρα, οι αστικές δυνάμεις προσπαθούν να κάνουν ελεγχόμενα.

Πλευρά αυτού του λυσσαλέου οικονομικού πολέμου ανάμεσα σε ανταγωνιζόμενες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, είναι και η ανακοίνωση της αμερικάνικης Moody's ότι υποβαθμίζει την προοπτική του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF), που μέχρι τώρα διατηρεί την κορυφαία βαθμολογία AΑΑ σε ό,τι αφορά την πιστοληπτική του ικανότητα. Η αλλαγή της προοπτικής του ταμείου (EFSF) από σταθερή σε αρνητική, δείχνει ότι η Moody's εξετάζει το ενδεχόμενο συνολικής υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας του Ταμείου, προκαλώντας πλήγμα στο βασικό ευρωπαϊκό μηχανισμό διαχείρισης της κρίσης.

Υποβάθμιση του EFSF σημαίνει ακριβότερος δανεισμός του ίδιου του Ταμείου, που εκδίδει ομόλογα για να καλύψει τις ταμειακές του ανάγκες, πρόσθετα στα κονδύλια με τα οποία συνεισφέρουν τα κράτη μέλη της ΕΕ. Αύξηση του κόστους δανεισμού σημαίνει όμως και μεγαλύτερη χασούρα για τις χώρες που απαρτίζουν το Ταμείο, κύρια της Γερμανίας, η οποία έχει τη μερίδα του λέοντος στις εισφορές προς το EFSF και αρνείται επίμονα να τις αυξήσει.

Η Moody's είχε θέσει σε αρνητική προοπτική και τα ομόλογα των τριών χωρών της Ευρωζώνης που διατηρούν βαθμολογία ΑΑΑ, δηλαδή της Γερμανίας, της Ολλανδίας και του Λουξεμβούργου, λόγω της «αυξανόμενης πιθανότητας» να χρειαστούν οικονομική βοήθεια η Ισπανία και η Ιταλία, καθώς και λόγω του κινδύνου αποχώρησης της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Αξιοποιείται έτσι σαν μέσο πίεσης για πιο ενεργή ανάμειξη της Γερμανίας στη διαχείριση της κρίσης στην Ευρωζώνη, άρα και μεγαλύτερη συμμετοχή στο κόστος που αυτή συνεπάγεται.

Δηλωτικό της σύγκρουσης που παίρνει νέες διαστάσεις, είναι η απάντηση της Κομισιόν, που χαρακτήρισε την υποβάθμιση του ΕΤΧΣ «αντιπερισπασμό για την κατάσταση στις ΗΠΑ», υπενθυμίζοντας με νόημα ότι το αμερικάνικο χρέος ανέρχεται στο 101% του ΑΕΠ της χώρας και το έλλειμμα στο 7%, ενώ το χρέος της Ευρωζώνης φτάνει στο 91% και το έλλειμμα στο 3%. «Είναι ενδιαφέρον αν δούμε ότι πάντα, όταν η δημοσιονομική κατάσταση στις ΗΠΑ γίνεται πιο δύσκολη, ορισμένοι οίκοι αξιολόγησης φέρνουν στο προσκήνιο την Ευρώπη», ήταν η χαρακτηριστική δήλωση ενός από τους επιτρόπους της Κομισιόν.

Η στάση του ΔΝΤ έχει να κάνει με την προσπάθεια των ΗΠΑ να παρέμβουν προς όφελος των δικών τους μονοπωλιακών ομίλων στην εξέλιξη της κρίσης στην Ευρωζώνη, κύρια σε βάρος της ανταγωνίστριας Γερμανίας, η οποία αρνείται πεισματικά να συναινέσει σε εργαλεία διαχείρισης της κρίσης που αυξάνουν το κόστος για την ίδια και τα μονοπώλιά της. Η πιέσεις του ΔΝΤ σχετίζονται όμως και με τις ενστάσεις που ολοένα και πιο έντονα διατυπώνουν άλλα κράτη μέλη του, κύρια οι αναπτυσσόμενες καπιταλιστικές οικονομίες, που ζητάνε να μετριαστεί η συμμετοχή του Ταμείου, άρα και η δικιά τους, στην επισφαλή διαχείριση της κρίσης στην Ευρωζώνη.

Την ίδια ώρα -και πιθανότατα σαν απάντηση στα παραπάνω-, επανέρχονται τα σενάρια για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Τη συζήτηση αναθέρμανε η Γερμανία, με τον πλέον επίσημο τρόπο. Σύμφωνα με δηλώσεις του αντικαγκελάριου Φ. Ρέσλερ, που επαναλήφθηκαν πολλές φορές μέσα στη βδομάδα, η Ευρωζώνη (και κυρίως η Γερμανία) είναι τώρα καλύτερα προετοιμασμένες για το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, η οποία, κατά δήλωσή του, δεν είναι πλέον τόσο «τρομακτική».

Προετοιμάζοντας το κλίμα, το γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών «Ifo», εκτιμάει ότι η παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη θα ήταν ακριβότερη για τη Γερμανία από ό,τι η έξοδός της σε περίπτωση χρεοκοπίας. Το ινστιτούτο υπολογίζει -ως ελάχιστη εκτίμηση- στα 89 δισ. ευρώ τις απώλειες της Γερμανίας σε περίπτωση που η Ελλάδα κηρύξει αδυναμία πληρωμών εντός Ευρωζώνης.

Αντιθέτως, εκτός Ευρωζώνης το μικρότερο κόστος υπολογίζεται στα 82 δισ. ευρώ. Σε αυτά τα ποσά περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τα χρήματα που έχουν ήδη καταβληθεί από τα δύο πακέτα στήριξης, η αγορά ελληνικών ομολόγων από τις κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης, οι απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος επί των ελληνικών τραπεζών, αλλά όχι οι απώλειες των γερμανικών τραπεζών, των ασφαλιστικών εταιρειών και άλλων ιδιωτών πιστωτών.

Είναι φανερό ότι η εκδίωξη ή αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη παραμένει στο τραπέζι, στο πλαίσιο της αστικής διαχείρισης της κρίσης. Η όποια εξέλιξη θα κριθεί από το κατά πόσο οι ισχυρότερες οικονομίες της Ευρωζώνης ωφελούνται η χάνουν από τη μια ή την άλλη εκδοχή. Σε κάθε περίπτωση, οι φανφάρες εντός και εκτός Ελλάδας περί «αλληλεγγύης» τάχα των Ευρωπαίων εταίρων, δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Αντίθετα, την κακοποιούν βάναυσα.