Στόχος της Διακήρυξης της Μπολόνια είναι να προδιαγράψει ένα κοινό πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας για τη συντριπτική πλειοψηφία των Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης στον ευρωπαϊκό χώρο, με σκοπό την άμεση υπαγωγή της ανώτατης εκπαίδευσης στα μονοπωλιακά συμφέροντα και, προπαντός, τη μείωση του επιστημονικού δυναμικού και την αντικατάσταση της συντριπτικής πλειοψηφίας του με ένα «ευέλικτο» και φτηνό εργατικό δυναμικό μέσου επιπέδου, χωρίς δικαιώματα και με την ψευδαίσθηση του πανεπιστημιακού τίτλου. Αυτό επιχειρείται σήμερα, γιατί η τεράστια αύξηση της συγκέντρωσης και της συγκεντροποίησης του κεφαλαίου καθώς και το βάθεμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης δίνουν τη δυνατότητα στους καπιταλιστές να οργανώνουν την παραγωγή τους με πολύ μικρότερο αριθμητικά υψηλά ειδικευμένο-επιστημονικό δυναμικό.

Στην ουσία έρχεται να γενικεύσει και να θέσει κανόνες σε αλλαγές που ήδη έχουν ξεκινήσει να πραγματοποιούνται την τελευταία εικοσαετία με εθνικές και κοινοτικές ρυθμίσεις, τροποποιώντας σημαντικά τη φυσιογνωμία της ανώτατης εκπαίδευσης στις χώρες-μέλη της ΕΕ. Αλλαγές που αποσκοπούν στην προσαρμογή των πανεπιστημίων στις γενικότερες αναδιαρθρώσεις της καπιταλιστικής οικονομίας και των εργασιακών σχέσεων.

Συγκεκριμένα, προωθεί την «υιοθέτηση ενός συστήματος σπουδών, που θα στηρίζεται βασικά σε δυο κύκλους» (προπτυχιακό και μεταπτυχιακό). Ο προπτυχιακός θα έχει ελάχιστη διάρκεια τριών ετών κι ο μεταπτυχιακός θα οδηγεί σε μάστερ και/ή διδακτορικό. Παράλληλα, μιλάει για καθιέρωση ενός συστήματος διδακτικών μονάδων «ως του πλέον κατάλληλου μέσου για την προώθηση της ευρύτερης δυνατής κινητικότητας των φοιτητών», οι οποίες θα μπορούν να συγκεντρώνονται και από ιδρύματα που δεν ανήκουν στην ανώτατη εκπαίδευση. Τέλος, έχει στόχο την προώθηση «ευρωπαϊκών διαστάσεων στην ανώτατη εκπαίδευση, κατά κύριο λόγο σε σχέση με τα προγράμματα σπουδών, τη συνεργασία μεταξύ των ιδρυμάτων, τα σχήματα κινητικότητας και τα ολοκληρωμένα προγράμματα σπουδών και άσκησης κατάρτισης-επιμόρφωσης και έρευνας».

Ετσι, η αναμόρφωση των συστημάτων ανώτατης εκπαίδευσης στις χώρες της ΕΕ ακολουθεί την κατεύθυνση υποβάθμισης των προπτυχιακών σπουδών, αφού ο πρώτος κύκλος (προπτυχιακός) θα είναι συγκρίσιμος με τρίχρονες σπουδές, ενώ πετιέται η ειδίκευση, που είναι απαραίτητη για την ολοκλήρωση της επιστημονικής γνώσης, έξω από το πτυχίο.

Επιπλέον, προωθείται ένα σύστημα «πιστωτικών μονάδων», που συνεπάγεται ένα διαρκές κυνήγι πιστωτικών μονάδων από τους φοιτητές για να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό. Οι μονάδες προβλέπεται να δίνονται από ιδρύματα και εκτός της ανώτατης εκπαίδευσης (δηλαδή και ΙΕΚ, κολέγια, ινστιτούτα ξένων γλωσσών), άρα όποιος έχει και τα οικονομικά μέσα θα συλλέγει περισσότερες. Τέλος, η αλλαγή των ίδιων των προγραμμάτων σπουδών και της έρευνας, ώστε να είναι σύμφωνα με την «ευρωπαϊκή προοπτική», σημαίνει ότι τα ιδρύματα που δε θα μπορέσουν να προσαρμοστούν στα ευρωπαϊκά δεδομένα τα περιμένει μάλλον ένα αμφίβολο μέλλον...