Εξωτισμός; Ασφαλώς, δεν μπορεί να τον αρνηθεί κανείς ελαφρά τη καρδία σε ένα κράτος με τις διαστάσεις του Νομού Αττικής και (έτσι που τα καταφέραμε) πληθυσμό πολύ μικρότερο. Η επίσκεψη σ' αυτό μοιάζει σαν την επίσκεψη σε ένα κουκλόσπιτο, σε έναν κόσμο όπου η αίσθηση του μικρού είναι πανταχού παρούσα. Από την άλλη, ο εξωτισμός ασφαλώς δε θεωρείται εύκολα το κύριο στοιχείο μιας χώρας πυκνοκατοικημένης, χωρίς κανένα μυστήριο και εντελώς «ευρωπαϊκής» (με όποια έννοια και αν δώσουμε στην έκφραση αυτή), με δρόμους που τη διασχίζουν προς όλες της τις κατευθύνσεις (τονίζοντας το εξωτικό στοιχείο με τις δυσκολίες τους στις στροφές λόγω έλλειψης χώρου) και που είναι, εκτός των άλλων, και έδρα μόνιμη ή προσωρινή όχι λίγων διεθνών οργανισμών και υπηρεσιών.
Κορύφωμα του εξωτισμού; Μπορεί κανείς να το πει και έτσι. Πάντως, όταν καταρτίστηκαν τα αρχικά κριτήρια της Συνθήκης του Μάαστριχτ, το Λουξεμβούργο ήταν, προς γενική έκπληξη, το μόνο κράτος - μέλος της ΕΕ που τα κάλυπτε. Ενα είδος, δηλαδή, ποντικιού που βρυχάται, με τον τρόπο του.
Τέτοιο πράγμα δε φαίνεται (ευτυχώς) να έχει συμβεί. Ασφαλώς, η πρωτεύουσα, επίσης Λουξεμβούργο, δεν παύει να είναι ένα από τα χρηματιστικά και τραπεζικά (αν και, βέβαια, όχι οικονομικά) κέντρα του κόσμου. Ασφαλώς, η σύγχρονη (ακολουθούμε κι εμείς τον όρο του συρμού) εξέλιξη με το γυαλί και το τσιμέντο δε λείπει καθόλου - αντίθετα, μπορεί κανείς να τη δει εύκολα και, ίσως, παντού. Ωστόσο, δεν υπάρχει ούτε πλήρης νίκη ούτε ήττα κατά κράτος, του τύπου που θα μπορούσε κανείς να διακρίνει, ας πούμε, στην Αθήνα και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Αντίθετα, γίνεται συστηματική προσπάθεια για τη διαφύλαξη των μνημείων και του χαρακτήρα των διαφόρων μικροπεριοχών (μπορεί, άραγε, κανείς να τις ονομάσει «περιοχές»;) και δεν έχει καθόλου εκμετρήσει το ζην η διαφορά της βοής του μεγάλου κέντρου και της ησυχίας της εξοχής. Το πολύ μικρό Λουξεμβούργο διαθέτει, εις πείσμα όλων, την εξοχή του, μια εξοχή, σημειώνουμε, εντελώς πράσινη, με τη βοήθεια μιας προφανούς συστηματικής φροντίδας, αλλά και του μάλλον υγρού κλίματος.