Associated Press

Πιλότος κινεζικού μαχητικού, που ήταν μάρτυρας στο επεισόδιο, διηγείται τα γεγονότα

Τη «συγνώμη» οφείλουν οι Αμερικανοί, καθώς όλες οι υποθέσεις και έρευνες ενισχύουν την εκδοχή που εξαρχής είχαν δώσει οι κινεζικές αρχές, ότι την πλήρη ευθύνη φέρει το αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος ΕΡ-3, το οποίο εμβόλισε το κινεζικό F-8.

Κατ' αρχάς, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, που έδωσε χτες προς την κρατική τηλεόραση αλλά και το κινεζικό ειδησεογραφικό πρακτορείο «Ζινχουά» ο Ζάο Γιου, ο δεύτερος πιλότος που είχε πάρει μέρος στο «επεισόδιο» μεταξύ των τριών αεροπλάνων στον εναέριο χώρο πάνω από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, είπε ότι όταν τα δύο κινεζικά μαχητικά προσέγγισαν το κατασκοπευτικό ΕΡ-3, το ένα μαχητικό διαλύθηκε σε κομμάτια όταν το ΕΡ-3 το χτύπησε. Σύμφωνα με τον Ζάο, το ΕΡ-3 χτύπησε το F-8 στην ουρά και ο πιλότος, Γουάνγκ Γουέι, στην επικοινωνία που είχε με τον Ζάο έλεγε πως προσπαθούσε να κρατήσει το μαχητικό, όμως η προσπάθεια απέδωσε μόνο για 30 δευτερόλεπτα. Μετά το μαχητικό άρχισε να πέφτει και να διαλύεται, ενώ ο Γουάνγκ έπεσε με αλεξίπτωτο και παρά τις εντατικές καθημερινές έρευνες η τύχη του αγνοείται ακόμη.

Η εκδοχή, μάλιστα, ενισχύεται και επιβεβαιώνεται από το γεγονός, ότι αξιωματούχοι του Πενταγώνου σε δηλώσεις τους προς τους δημοσιογράφους την Πέμπτη, που δημοσιεύει το χτεσινό φύλλο των «Irish Times», ανέφεραν πως η σύγκρουση των δύο αεροσκαφών συνέβη όταν το κινεζικό μαχητικό βρέθηκε να πετά ακριβώς από κάτω από το ΕΡ-3 και κατόπιν το τελευταίο έγειρε προς τα αριστερά και το χτύπησε. Αν και αυτή η εκδοχή ακόμη δεν έχει επιβεβαιωθεί επισήμως από την αμερικανική πλευρά, αλλά αποσαφηνίζει την εικόνα για το ποιος φέρει την ευθύνη και μπορεί, αν επισημοποιηθεί, τονίζουν οι ίδιες πηγές, να αποτελέσει την πιο σοβαρή εξέλιξη για τη γεφύρωση των διαφορών μεταξύ των δύο πλευρών.

Βέβαια, σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής εξελίξεις, η αναγκαία και απαραίτητη προϋπόθεση είναι επισήμως οι ΗΠΑ να ζητήσουν συγνώμη, κάτι που θα σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη αλλά και να πάθουν ακόμη ένα διπλωματικό και πολιτικό «κάζο», που όμως πρέπει να έχουν συνηθίσει τελευταίως. Οπως έγινε και με την περίπτωση του εμβολισμού του ιαπωνικού αλιευτικού από το αμερικανικό πυρηνικό υποβρύχιο ή του «κατά λάθος» βομβαρδισμού Αμερικανών και Νεοζηλανδών αξιωματικών κατά τη διάρκεια άσκησης στο Κουβέιτ ή όταν την περασμένη Τρίτη αμερικανικό πυρηνικό υποβρύχιο εισήλθε σε λιμάνι της νήσου Ναγκασάκι χωρίς να ζητηθεί άδεια, γεγονός που προκάλεσε την οργή των Ιαπώνων, ή με το «λάθος» του βομβαρδισμού της κινεζικής πρεσβείας στο Βελιγράδι το Μάη του 1999. Και βέβαια, κανείς δεν τολμά να αναφέρει χωρίς να γελά το «στρατιωτικό και κατασκοπευτικό» κάζο που έπαθαν οι Αμερικανοί αφού το ΕΡ-3 προσγειώθηκε σε στρατιωτική βάση και εννοείται ότι οι Κινέζοι αξιωματικοί, ως όφειλαν, το «εξέτασαν εξονυχιστικά».

Πάντως, τους Αμερικανούς αξιωματούχους, εδώ και δύο μέρες, τους έχει πιάσει μία «ακατάσχετη» φλυαρία όσον αφορά στην εξέλιξη της διένεξης. Ολες οι δηλώσεις κάνουν λόγο για «βήματα προόδου» και αισιοδοξία, εννοώντας πιθανά ότι οι διαβουλεύσεις γίνονται κυρίως στο πώς θα εξευρεθεί μία ικανοποιητική λύση, δηλαδή ο τρόπος που θα διατυπωθεί αυτή η συγνώμη της αμερικανικής πλευράς, ώστε να γίνει αμοιβαία αποδεκτή.

Ισως γίνει σταδιακά... Μπορεί και η αιφνιδιαστική «λύπη» του Αμερικανού Προέδρου για την απώλεια της ζωής του Κινέζου πιλότου, όπως αυτή εκφράστηκε την Πέμπτη, είναι προς αυτή την κατεύθυνση, αν και ο Πρόεδρος επέμεινε ότι στόχος είναι η εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης για την απελευθέρωση των μελών του πληρώματος του αμερικανικού αεροσκάφους. «Οι Κινέζοι οφείλουν να ενεργήσουν. Ελπίζω να το κάνουν γρήγορα», δήλωσε ο Αμερικανός Πρόεδρος, αφού εξέφρασε τη λύπη του για το περιστατικό και το θάνατο του πιλότου του κινεζικού μαχητικού.

Χτες, πάντως, συντονίστηκε εκ νέου με το κλίμα γενικής αισιοδοξίας, αφού ο Τζορτζ Ουόκερ Μπους διαβλέπει «πρόοδο» έπειτα από τη νύχτα εντατικών διπλωματικών επαφών μεταξύ των δυο χωρών, όπως δήλωσε χτες ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Αρι Φλέισερ. «Ο Πρόεδρος πιστεύει ότι σημειώνουμε πρόοδο», είπε ο Φλέισερ σε δημοσιογράφους, προσθέτοντας ότι η καθυστερημένη συνάντηση μεταξύ Αμερικανών διπλωματών και των 24 μελών του αμερικανικού πληρώματος, που κρατούνται από την Κίνα, έγινε. Ερωτηθείς τι είναι αυτό που κάνει τον Αμερικανό Πρόεδρο να πιστεύει ότι σημειώνεται πρόοδος, ο Φλέισερ απάντησε: «Το νόημα των διπλωματικών συζητήσεων».

Ενθαρρημένος εμφανίστηκε χτες κατά τις δηλώσεις του και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κόλιν Πάουελ, αναφερόμενος στις τελευταίες εξελίξεις στην κρίση με το Πεκίνο όσον αφορά στο αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος και το πλήρωμά του, που κρατούνται στην Κίνα. Πρόσθεσε δε ότι υπάρχει «κινητικότητα» στις συνομιλίες για τον τερματισμό της κρίσης.

Οσο για τα 24 μέλη του πληρώματος κρατούνται όλα μαζί και το ηθικό τους είναι πολύ υψηλό, όπως δήλωσε ο Αμερικανός στρατιωτικός ακόλουθος Νιλ Σίλοκ, έπειτα από τη συνάντηση που είχε σήμερα με το αμερικανικό πλήρωμα στην Κίνα. Παρόλο που οι Αμερικανοί μέχρι τώρα δεν έχουν λάβει καμία διαβεβαίωση από τους Κινέζους ότι επίκειται η απελευθέρωση των μελών του πληρώματος του κατασκοπευτικού αεροσκάφους, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον επισήμαναν ότι τις τελευταίες ώρες έχει βελτιωθεί ουσιαστικά η κατάσταση.

Μπορεί οι Αμερικανοί να αισιοδοξούν αλλά η κινεζική ηγεσία παραμένει και αυτή σταθερή στη θέση της. Την ικανοποίησή του εξέφρασε χτες το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών για τη λύπη που εξέφρασε ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζορτζ Μπους για το θάνατο του Κινέζου πιλότου, αλλά επανέλαβε το κινεζικό αίτημα να ζητήσουν οι ΗΠΑ συγνώμη για τη σύγκρουση του αμερικανικού κατασκοπευτικού αεροσκάφους με κινεζικό καταδιωκτικό.

«Η λύπη που εξέφρασε η αμερικανική πλευρά είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση για την επίλυση αυτού του ζητήματος», σχολίασε ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, Σουν Γιουξί. Το επόμενο βήμα, πρόσθεσε ο Κινέζος εκπρόσωπος, είναι «να παραδεχτούν οι ΗΠΑ τα λάθη τους και να ζητήσουν επισήμως συγνώμη».

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Πρόεδρος της Κίνας, Ζιανγκ Ζεμίν, που έφτασε χτες στη χιλιανή πρωτεύουσα, Σαντιάγο, τον πρώτο σταθμό της 12ήμερης περιοδείας του στη Λατινική Αμερική. Ο Ζεμίν δήλωσε ξανά ότι «οι ΗΠΑ πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη», ενώ ερωτώμενος από Χιλιανό δημοσιογράφο εάν η Κίνα πρόκειται να αφήσει ελεύθερους τους Αμερικανούς ο Ζεμίν ξεκαθάρισε: «Μετά το επεισόδιο απευθύνθηκα στο λαό της χώρας μου... Κατέστησα σαφή τη θέση μου». Πάντως, πρόσθεσε, ότι θα πρέπει να βρεθεί η «κατάλληλη» λύση ώστε να διαφυλαχτούν οι σινοαμερικανικές σχέσεις μετά το επεισόδιο.

Για πρώτη φορά δηλώσεις έκανε και η ρωσική ηγεσία, διά μέσου του Αλεξάντερ Λοσιούκοφ - δεύτερος στην ιεραρχία της ρωσικής διπλωματίας - ο οποίος χαρακτήρισε «λυπηρό» το διπλωματικό επεισόδιο που προκλήθηκε από τη σύγκρουση των δύο αεροπλάνων και πρόσθεσε ότι δε θα βοηθήσει «στην προώθηση της ασφάλειας» στην Ασία, όπως μετέδωσε χτες το πρακτορείο «Ιντερφάξ».