Το «Ανοιχτό Θέατρο» του Γιώργου Μιχαηλίδη, πήρε την αξιέπαινη πρωτοβουλία να τιμήσει την πενηντάχρονη δραματουργική προσφορά του Ιάκωβου Καμπανέλλη, εγκαινιάζοντας τη χειμερινή περίοδο με την κατοχικού και αντιστασιακού περιεχομένου, ηθογραφικού χαρακτήρα και δραματικού τέλους κωμωδία του «Βίβα Ασπασία» και κλείνοντάς τη με το γραμμένο το 1997 έργο του «Η τελευταία πράξη». Εργο, που αποτελεί έναν επίλογο του «Οδυσσέα γύρισε σπίτι» - μιας έξοχης δραματουργικά, αλληγορικής και καυστικότατης πολιτικοινωνικής σάτιράς του και αναφορά - μνήμη του επίσης έξοχου ανεβάσματός της από τον Κάρολο Κουν. «Η τελευταία πράξη» είναι ένα ακόμα σπουδαίο δημιούργημα της ξεχωριστά ιδιοφυούς, αειθαλώς τολμηρής ως προς το περιεχόμενο και ευφάνταστης ως προς τη δομή της, καμπανελλικής δραματουργίας.

Στο «Οδυσσέα γύρισε σπίτι» ο πλάνητας, αλλά και πλανεμένος από τα λογής λογής «αρπακτικά» μνηστήρες της εξουσίας, Οδυσσέας, ξέμεινε στο νησί της Κίρκης. Στην «Τελευταία πράξη», κατά το «μύθο» που πλέκει ο Καμπανέλλης, ο Οδυσσέας γυρίζει στην Ιθάκη, αλλά παραμένει άφαντος για την Πηνελόπη, τον Τηλέμαχο, τους μνηστήρες. Γιατί; Γιατί η δαιμόνια δραματουργική σύλληψη του Καμπανέλλη θέλησε, μέσω του μύθου και του «θεάτρου μέσα στο θέατρο», να «παίξει» σε πολλά επίπεδα. Τα πολιτικά, ηθικά, πολιτισμικά και ανθρώπινα ήθη τής σύγχρονης κοινωνίας. Να αφήσει μη τετελεσμένο, ανοιχτό και πολλαπλώς ερμηνευόμενο το νόημα του μύθου, να καταδείξει τον αέναο, διαχρονικό συμβολισμό του. Να «παίξει» με την αλήθεια των μυθικών προσώπων. Να υπογραμμίσει τη μακραίωνη σχέση αυτού του μύθου με το θέατρο. Μια τέχνη «οδυσσειακής» περιπέτειας για την αναζήτηση της δικής της «Ιθάκης».

Ο Καμπανέλλης χρησιμοποιεί την «επιστροφή» του Οδυσσέα στην «Ιθάκη», για να «καθρεφτίσει», με σαρκαστικό χιούμορ, τη «θέα», το «θέατρο» της σημερινής κοινωνίας, της οποίας τους «μύθους» κατά κύριο λόγο διαμορφώνουν τα ΜΜΕ. Ο Καμπανέλλης, με τη μέθοδο του «θεάτρου μέσα στο θέατρο» εξασφαλίζει ένα «μηχανισμό», με τον οποίο απομυθοποιεί και τα μυθικά πρόσωπα και το θέατρο με τους ανθρώπους του, αλλά ταυτόχρονα «μυθοποιεί» τη γοητεία αυτού του μύθου που θα «ζει» και θα διαιωνίζεται διά του θεάτρου. Ο μύθος της «πιστής» Πηνελόπης και του αφοσιωμένου στον πλάνητα πατέρα του Τηλέμαχου, ελάχιστα ή καθόλου αντέχει στην εποχή μας. Η Πηνελόπη δεν είναι η πιστή και συνετή σύζυγος που άφησε. Είναι μια ανόητη, ερωτομανής κοκέτα, που δε θέλει να χάσει τα «παιχνίδια» της εξουσίας της με τους εκάστοτε μνηστήρες. Ο Τηλέμαχος δεν είναι το αθώο παιδάκι που άφησε. Είναι ένας νέος τεχνοκράτης που τον συμφέρει η επιστροφή του πατέρα του, ώστε να οριστεί διάδοχός του. Η συμπεριφορά και οι σχέσεις των θεατρίνων, τους οποίους προσλαμβάνει η Πηνελόπη, όπως της «υπαγόρευσε» μια φιλόδοξη δημοσιογράφος, για να «παραστήσουν» την «επιστροφή» και «αναγνώριση» του Οδυσσέα από το σκυλί του, τον Αργο, ελπίζοντας ότι έτσι θα παρακινηθεί ο πραγματικός Οδυσσέας να εμφανιστεί στο παλάτι από φόβο μήπως χάσει την εξουσία του, απομυθοποιούν τους θεατρίνους και τα «μυστικά» της τέχνης τους. Αλλά και η «Ιθάκη» που βρίσκει στην επιστροφή του ο Οδυσσέας, απομυθοποιείται. Δεν είναι πια η Ιθάκη που άφησε και ίσως δεν ξαναβρεί ποτέ. Επειδή όμως το αίτημα, ο πόθος της «Ιθάκης» παραμένει παντοτινό, ο συγγραφέας το διασώζει με το εξής εκπληκτικό εύρημα. Ο Οδυσσέας του θα ξαναγίνει πλάνητας. Θα «ναυλώσει» ένα καράβι και ως θιασάρχης θα μπαρκάρει σ' αυτό μαζί με το μπουλούκι των θεατρίνων, συνεχίζοντας τη μακραίωνη «οδύσσεια» του μύθου και του θεάτρου.

Πολύπλευρη κοινωνική αλληγορία, πικρά χιουμοριστικό, δισυπόστατο στην πλοκή του (από τη μια τα πρόσωπα του μύθου και από την άλλη οι θεατρίνοι που υποδύονται τα πρόσωπα του μύθου), το έργο του Καμπανέλλη, υπηρετήθηκε σε αρκετό βαθμό από τη σκηνοθετική «ανάγνωση» του Γιώργου Μιχαηλίδη. «Ανάγνωση», που επέλεξε μια σύνθεση υπερρεαλιστικών και γκροτέσκων υπογραμμίσεων από τις ερμηνείες των, υπογραμμίσεις που πρόβαλαν τους συμβολισμούς του έργου, αλλά μείωσαν δραστικά την παιγνιώδη ελαφράδα, και το χιούμορ του. Σε έντονα γκροτέσκα κατεύθυνση κινήθηκαν οι ερμηνείες των Θόδωρου Μπογιατζή, Δημήτρη Δεγαΐτη, Μπέλλας Μπερδούση, Γεωργίας Σοφιανοπούλου, Δημήτρη Γιαννόπουλου, με ακραία περίπτωση τον άτεχνο, χωρίς υποκριτικό μέτρο Ηλία Στρατάκη. Αμεση, φυσική, νευρώδης ήταν η ερμηνεία της Ντίνας Μιχαηλίδου. Οι μόνες ερμηνείες που είχαν ελαφράδα και αίσθηση του χιούμορ είναι των Στάθη Βούτου, Χρύσανθου Καγιά, Χάρη Εμμανουήλ και της Ελένης Ακρίτα.

Γόνιμα συνετέλεσαν στην ενδιαφέρουσα, οπωσδήποτε, παράσταση, το αφαιρετικό σκηνικό και τα καλαίσθητα κοστούμια της Αγνής Ντούτση, η μουσική του Αντώνη Μιχαηλίδη, η κινησιολογία της Δόνης Μιχαηλίδου.