«... επάνω από την αλήθεια των πραγμάτων στέκεται η αλήθεια των ιδανικών» (Κωστής Παλαμάς).

Η φράση του ποιητή κλείνει την επιστολή που έστειλε η «Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία» προς τον υπουργό Πολιτισμού, Ευ. Βενιζέλο, στις 19/2/2001 με θέμα τη χωροθέτηση του ολυμπιακού κωπηλατοδρομίου στο Μαραθώνα.

Πιο πρόσφατα (4/4), η Αρχαιολογική Εταιρεία, με μια, ιδιαίτερης πολιτικής και ιστορικής σημασίας, έκτακτη, γενική συνέλευσή της με το ίδιο θέμα, απέδειξε περίτρανα πως στην περίπτωση του Μαραθώνα ισχύει και η «αλήθεια των πραγμάτων».

Η αλληλογραφία μεταξύ Αρχαιολογικής Εταιρείας και ΥΠΠΟ (που ξεκίνησε με πρωτοβουλία της πρώτης) για το κωπηλατοδρόμιο στο Μαραθώνα έχει απασχολήσει τους τελευταίους μήνες τον Τύπο. Το ίδιο το θέμα της χωροθέτησης του κωπηλατοδρομίου έχει ήδη γίνει αντικείμενο διαμάχης μεταξύ της κυβέρνησης και οικολογικών και περιβαλλοντικών οργανώσεων εδώ και καιρό, αφού οι τελευταίες έχουν προειδοποιήσει για την οικολογική καταστροφή που θα σημάνει η κατασκευή ενός τέτοιου έργου, σε μια από τις ελάχιστες περιβαλλοντικές «οάσεις» της πολύπαθης Αττικής.

Η ανάδειξη, ωστόσο, της αρχαιολογικής και ιστορικής πλευράς του ζητήματος - πέραν της οικολογικής - έδωσε νέα ώθηση στη συζήτηση για τη διαχείριση της ιστορικής μνήμης από την εξουσία και των τρόπων που αυτή η διαμορφωμένη, πλέον, «μνήμη» εκλαμβάνεται από την κοινωνία. Στο πλήθος των επιστημονικών επιχειρημάτων της Αρχαιολογικής Εταιρείας (κατ' αρχήν) και άλλων, ανάλογων φορέων της Ελλάδας, αλλά και του εξωτερικού, τα οποία απέδειξαν πως η κυβέρνηση επιχειρεί συνειδητά να προσβάλλει - ποικιλοτρόπως - μια περιοχή με κατεξοχήν ιστορική και αρχαιολογική σημασία, το ΥΠΠΟ προσπάθησε να απαντήσει μέσω της γεωλογίας και πιο συγκεκριμένα μέσω της μελέτης του 1983, ενός ξένου γεωλόγου, του Πάπε. Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη, ο χώρος που έγινε η Μάχη του Μαραθώνα είναι σήμερα θάλασσα, ενώ και το εναπομείνον ανάγλυφο της πεδιάδας, ήταν, εκείνη την εποχή, κατά έξι μέτρα χαμηλότερο.

Τα επιχειρήματα αυτά απαντήθηκαν με αδιάσειστα στοιχεία και στην, πολυσέλιδη, απαντητική επιστολή της εταιρίας και στη ΓΣ, όπου αποδείχτηκε ότι... η «θάλασσα Πάπε» θα πρέπει να ήταν από... «στέρεο» υλικό, αλλιώς δεν μπορεί να εξηγηθούν τα αρχαιολογικά ευρήματα της εποχής της μάχης που βρέθηκαν στο, υποτιθέμενο, κέντρο της.

Οι τελευταίες εξελίξεις στην υπόθεση, με τη συνάντηση μεταξύ της επιτρόπου Αθλητισμού και Πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Βίβιαν Ρέντινγκ και της προέδρου της «Αθήνα 2004», Γ. Αγγελοπούλου, «λίγες μέρες πριν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Περιβάλλοντος της ΕΕ αποφασίσει για το εάν θα πρέπει να κατασκευαστεί το Ολυμπιακό Κωπηλατοδρόμιο στο Σχοινιά» («Ρ» 24/4), κατά την οποία συζητήθηκε το θέμα του κωπηλατοδρομίου, κάνει φανερό πως «κυβέρνηση και "Αθήνα 2004" "στέρεψαν" από επιχειρήματα και προσφεύγουν στη σιγουριά των δημοσίων σχέσεων» (στο ίδιο).

Η προσφυγή στις δημόσιες σχέσεις εκ μέρους της κυβέρνησης για το θέμα περιλαμβάνει ακόμη και συνέντευξη του Ευ. Βενιζέλου στη γαλλική εφημερίδα «Λε Μοντ» της 22ας του Μάρτη, στην οποία ο υπουργός Πολιτισμού περιγράφει ως εξής στους ξένους τον επιστημονικό διάλογο που ανοίχτηκε στον επιστημονικό κόσμο: «Κάποιοι λένε ότι η μάχη του Μαραθώνος έγινε στο χώρο αυτό, άλλοι, όπως Ελληνες αρχαιολόγοι ή η Βασιλική Εταιρεία του Βελγίου, λένε ότι η μάχη αυτή έγινε 5 χιλιόμετρα μακρύτερα και ότι ο σημερινός χώρος της πεδιάδας βρισκόταν κάτω από τα νερά εδώ και 2.800 χρόνια».

Οπως είπε και ο γενικός γραμματέας της Εταιρείας, Β. Πετράκος στη γενική συνέλευση, οι «κάποιοι» είναι η Αρχαιολογική Εταιρεία, όσοι δέχονται τις απόψεις της, καθώς και μια πλειάδα διαπρεπών αρχαιολόγων και ιστορικών από τα σημαντικότερα πανεπιστήμια του κόσμου που έστειλαν σχετικές επιστολές διαμαρτυρίας για τα κυβερνητικά σχέδια και προς τον υπουργό Πολιτισμού και προς τον πρωθυπουργό και στον Τύπο. «Οι Ελληνες αρχαιολόγοι δεν ονομάζονται αλλά είναι, κατά τη γνώμη μου, μόνο δύο, αυτοί που δέχονται και υποστηρίζουν τη θαλάσσια άποψη των Βέλγων».

Η ρητορική του Ευ. Βενιζέλου υπέρ της επιστημονικότητας που πρέπει να διέπει το σχετικό διάλογο (μάλιστα έκανε και «μάθημα» στην Αρχαιολογική Εταιρεία για το ποιο πρέπει να είναι το «καθήκον» και η «αποστολή της επιστήμης», εγκαλώντας την, παράλληλα, για «φορτίσεις» «συμβολικού» και «ιδεολογικού» τύπου) αποδείχτηκε δίχως περιεχόμενο. Και από τον τρόπο που αντιμετωπίζει το θέμα στη συνέντευξή του στη γαλλική εφημερίδα και από το γεγονός ότι αντί για απάντηση στην επιστολή της 8ης του Μάρτη της Αρχαιολογικής Εταιρείας, προτίμησε να «παίξει» στο πεδίο του «συμβολικού» μέσω συνέντευξης Τύπου στις 20/3, κατά την οποία, οι δημοσιογράφοι κλήθηκαν να ερμηνεύσουν και να κρίνουν τα, ανακυκλωμένα, επιχειρήματα των αρμοδίων υπηρεσιών του ΥΠΠΟ!

Φυσικά, η κυβέρνηση δεν είναι ανιστόρητη. Το ότι προσπαθεί με τη «μεζούρα» και με ακρίβεια... μέτρου να οριοθετήσει το ακριβές σημείο της μάχης και να κάνει το υπόλοιπο... «θάλασσα» για να δικαιολογήσει τις εγκαταστάσεις, δεν αφήνει περιθώρια για άλλη σκέψη από το ότι η περιοχή προορίζεται για ένα ακόμη «πάρκο» κερδοφορίας του κεφαλαίου μέσω του τουρισμού και της «ψυχαγωγίας».