Ενα δημιουργικό εργαστήρι, ένας τόπος συνάντησης σημαντικών καλλιτεχνών και διανοούμενων, μια γωνιά πλημμυρισμένη από μνήμες... Πρόκειται για το σπίτι των ζωγράφων - χαρακτών Α. Τάσσου και Λουκίας Μαγγιώρου, στην οδό Αρδηττού 34, που, μετά από πολύχρονη προσπάθεια, μεταμορφώθηκε σε ένα σύγχρονο εκθεσιακό χώρο. Μια φιλόξενη γωνιά όλων εκείνων που το αγάπησαν και το έζησαν.

«Οι καλλιτέχνες του Μετς», είναι ο τίτλος της ξεχωριστής και σημαντικής έκθεσης που άνοιξε και τις «πύλες» του νέου χώρου, πριν λίγες μέρες. Την οργανώνει η Εταιρεία Εικαστικών Τεχνών «Α. Τάσσος», που ιδρύθηκε το 1986, τιμώντας τη μνήμη του μεγάλου Ελληνα χαράκτη και αγωνιστή Τάσσου Αλεβίζου, με κύριο σκοπό τη συγκέντρωση και αξιοποίηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας του. Το οίκημα στην οδό Αρδηττού 34 στεγάζει σήμερα το γραφείο της Εταιρείας, με μόνιμο, σύγχρονο εκθετήριο μεταξοτυπιών και λιθογραφιών του Α. Τάσσου, ενώ από δω και πέρα θα λειτουργεί και ως χώρος εκθέσεων και εκδηλώσεων σχετικών με τον Τάσσο και το Μετς. Ο νέος χώρος εκθέσεων της Εταιρείας σχεδιάστηκε για να εκτελεί διπλή λειτουργία: Αφ' ενός να στεγάζει το γραφείο της Εταιρείας και να χρησιμεύει ως σύγχρονο εκθετήριο για τις μεταξοτυπίες και, αφ' ετέρου, να μετατρέπεται σε χώρο για εκθέσεις και εκδηλώσεις που θα σχετίζονται με τον Α. Τάσσο, αλλά και με την περιοχή του Μετς.

«Από καιρό ήθελα ο χώρος αυτός να ανοίξει με μία έκθεση που θα εικονογραφούσε την ίδια του την ιστορία», σημειώνει η πρόεδρος του ΔΣ της Εταιρείας, Λουκία Μαγγιώρου. «Και πραγματικά, με την παρουσίαση αυτών των καλλιτεχνών, εξιστορούμε το πέρασμα, από αυτόν ακριβώς το χώρο, μερικών από τους καλύτερους φίλους μας, γλύπτες και ζωγράφους, που δουλέψαμε, κουβεντιάσαμε και δημιουργήσαμε μαζί».

To οίκημα της οδού Αρδηττού 34 λειτούργησε αρχικά ως ταβέρνα και στέκι διανοουμένων. Μετά ως εργαστήριο του ζωγράφου Γιάννη Μηταράκη (1898 - 1963), ενώ από το 1953 υπήρξε το σπίτι του Α. Τάσσου και της Λ. Μαγγιώρου, που ενθουσιάστηκαν - κυρίως ο Τάσσος - με τη θέα που πρόσφερε η τοποθεσία του κτιρίου προς την Ακρόπολη. Το 1978, όταν επέστρεψε ο Μέμος Μακρής (1913 - 1993) από το Παρίσι στην Αθήνα, το χρησιμοποίησε ως κατάλυμα. Στο σπίτι σύχναζαν ακόμη ο ζωγράφος και συντηρητής Φώτης Ζαχαρίου, ο οποίος συνδεόταν φιλικά με τον Τάσσο και την Λ. Μαγγιώρου, αλλά και ο γλύπτης Χρήστος Καπράλος. Στο χώρο αυτό, επίσης, είχε κατοικήσει και η γλύπτρια Σωσώ Χουτοπούλου - Κονταράτου, ενώ στην οδό Αρδηττού 16, είχε το εργαστήρι του από τα χρόνια της Κατοχής ο στενός φίλος του ζευγαριού, γλύπτης Θανάσης Απάρτης.

Η δημιουργία των παραπάνω καλλιτεχνών αποτελεί και την εναρκτήρια έκθεση. Εως τις 16 του Μάη, παρουσιάζονται σημαντικά και λίγο γνωστά έργα Ζωγραφικής, Γλυπτικής και Χαρακτικής. Δημιουργίες των: Θανάση Απάρτη (1899 - 1972), Φώτη Ζαχαρίου (1909), Χρήστου Καπράλου (1909 - 1993), Λουκίας Μαγγιώρου (1914), Μέμου Μακρή (1913 - 1993), Γιάννη Μηταράκη (1898 - 1963), Α. Τάσσου (1914 - 1985) και Σωσώς Χουτοπούλου - Κονταράτου (1923 - 1984). Εργα που προέρχονται από τους ίδιους τους καλλιτέχνες, από πινακοθήκες και ιδιωτικές συλλογές.

Αξονας της έκθεσης είναι η περιοχή του Μετς, και ειδικά το σπίτι της οδού Αρδηττού 34. Εδώ, κοντά στον Α. Τάσσο και την Λ. Μαγγιώρου, έζησαν και δούλεψαν κατά καιρούς οι παραπάνω καλλιτέχνες φίλοι τους. Στην έκθεση παρουσιάζεται ελαιογραφία - τοπίο του Γ. Μηταράκη από την ιμπρεσιονιστική περίοδο της καλλιτεχνικής δημιουργίας του ζωγράφου, με εμφανή όμως στις πινελιές του και τα στοιχεία εξπρεσιονιστικής διάθεσης, την οποία ακολούθησε στους πίνακές του των επόμενων χρόνων. Στη γλυπτική παρουσία περιλαμβάνονται τα ορειχάλκινα έργα του Θ. Απάρτη, «Κορμός του Πορτογάλου» (1924), το μεταπολεμικό ορειχάλκινο κεφάλι του Αθανασίου Μαγγιώρου, πατέρα της ζωγράφου - χαράκτριας Λ. Μαγγιώρου, το έργο «Σκύλα» (1955) και «Περιστέρι» (1956). Από τη συλλογή του Ιδρύματος Χρήστου και Σούλης Καπράλου, προέρχεται η ρεαλιστική ορειχάλκινη «Νούλα» του Χρήστου Καπράλου, αλλά και το «Επιτύμβιο» και η «Λυγερή», επιβεβαιώνουν τα λόγια του μεγάλου μας γλύπτη: «Ξεκινώ από μια μεγάλη αγάπη για τον άνθρωπο κι αυτή θέλω να εκφράσω».

Ο Μ. Μακρής στο ορειχάλκινο ρεαλιστικό κεφάλι της Ζ. Μ., της χαράκτριας και ψηφιδογράφου συζύγου του Ζιζής Μακρή, ψυχογραφεί τη γυναίκα. Ευαίσθητη και λεπτή με μεγάλα μάτια, η μορφή θυμίζει το μαρμάρινο κεφάλι της Ζ. Μακρή, που είχε δουλέψει ο γλύπτης ένα χρόνο πριν, το 1948. Στην έκθεση φιλοξενείται ακόμη και η μολύβδινη μακέτα του μνημείου για τους Ούγγρους μάρτυρες στο Μαουτχάουζεν, που δημιούργησε ο Μ. Μακρής το 1959. Στην έκθεση εκτίθεται η αυγοτέμπερα του Φώτη Ζαχαρίου με θέμα τη «Μονή Κουτλουμουσίου», έργο που αποτελεί μια τολμηρή αναφορά στη βυζαντινή ζωγραφική. Η δεινότητα του Φ. Ζαχαρίου στο ψηφιδωτό που διακόνησε χρόνια, γίνεται αισθητή στη «Νεκρή φύση» με φρουτιέρα και πουλί, με μοτίβο σύνηθες στη μεταβυζαντινή και τη λαϊκή τέχνη.

Στις ξυλογραφίες του Α. Τάσσου που παρουσιάζονται στην έκθεση, έργα της Εταιρείας Εικαστικών Τεχνών «Α. Τάσσος», «διακρίνονται αμέσως», όπως σημειώνει στον κατάλογο ο ιστορικός της Τέχνης, Δημήτρης Παυλόπουλος, «η άνεση και η πνοή του σπουδαίου χαράκτη. Τόσο στο ασπρόμαυρο τοπίο του 1938, όσο και στην έγχρωμη νεκρή φύση του 1947, επαληθεύονται όσα είχε γράψει το 1964 ο τεχνοκρίτης Γιώργος Μουρέλος με αφορμή την έκθεση του Τάσσου στην γκαλερί "Ζυγός": "...κατορθώνει να ολοκληρώσει αυτό το θαυμάσιο επίτευγμα, της αρμονίας, της μορφής με το περιεχόμενο, της αρμονίας της ύλης με τη μορφή, της αρμονίας του νοήματος με την έκφρασή του"».

«Τα ζωγραφικά έργα της Λ. Μαγγιώρου στην έκθεση αυτή, που πολλά της οφείλει, αποκαλύπτουν χαμηλόφωνη, δίχως να χάνει την οξύτητά της, θέαση των προσώπων και των πραγμάτων: Ο μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωπος στην εργασία και το μικρό παιδί στη διασκέδαση, ελκύουν πάντα τη ζωγράφο - χαράκτρια. Η "ανθρώπινη" όρασή της επεκτείνεται και σε θέματα μη ανθρωποκεντρικά. Οι δύο παιδικές εικόνες της έκθεσης, το αγοράκι και το κοριτσάκι, πλασμένες κατά βάση χρωματικά, εξωτερικεύουν την απροσποίητη ζωντάνια τους».

Τέλος, η Σωσώ Χουτοπούλου - Κονταράτου, αφαιρετική στα γλυπτά της, αποτελούμενα από συγκολλημένα μικρά ελάσματα μετάλλου, μέσα στη δεκαετία του '60, μελέτησε την έννοια της κίνησης με υπόβαθρο κοσμικό - φιλοσοφικό. Το 1967 σηματοδοτεί τομή στη γλυπτική της, αφού τότε εξέθεσε γεωμετρικά, ωοειδή και σφαιρικά γλυπτά, με επιφάνειες λείες και στιλπνές, που βαθμιαία, από τις αρχές της δεκαετίας του '70, θα την ωθήσουν στην επαναληπτική και ανελισσόμενη κυρτή ή κοίλη καμπύλη, αναπτυγμένη πλέον στο χώρο, σε τρισδιάστατες κατασκευές.