Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ με συνέταιρο στην κυβέρνησή του το μικρό κόμμα των Πρασίνων, δυόμισι χρόνια από την ανάληψη της κυβερνητικής εξουσίας και ενάμιση χρόνο πριν τις επόμενες γενικές εκλογές του 2002 βρίσκεται σε αδυναμία να εκπληρώσει αρκετές από τις παχυλές προεκλογικές υποσχέσεις του, του 1998. Κορυφαία είναι αυτή για την καταπολέμηση της ανεργίας και της μείωσής της από τον επίσημο αριθμό των 4.500.000 στα 3.500.000.

Ο αριθμός αυτός όχι μόνο δε μειώνεται, αλλά μήνα το μήνα προσθέτονται νέες δεκάδες χιλιάδες ανέργων, είτε από χρεοκοπίες μικρομεσαίων επιχειρήσεων, είτε από «ορθολογιστικά» μέτρα που παίρνουν κερδοφόρες μεγάλες επιχειρήσεις και σαν πρώτη ενέργειά τους για να σταθεροποιήσουν τα κέρδη τους θεωρούν αναγκαία την ομαδική απόλυση εργατοϋπαλλήλων. Αυτό το κύμα της απομάκρυνσης εργατικής δύναμης από τις επιχειρήσεις γίνεται ογκωδέστερο, όσο περισσότερο και με συντομότερους ρυθμούς προχωρεί η ιδιωτικοποίηση, άλλοτε ισχυρών και κερδοφόρων κρατικών επιχειρήσεων. Ενα πρόσφατο παράδειγμα σ' αυτή την κατεύθυνση είναι η εξαγγελία στις 20 του Ιούλη ότι γίνεται σκέψη για την πώληση και του υπόλοιπου ποσοστού 50% των κρατικών μετοχών στους σιδηροδρόμους, με αποτέλεσμα φυσικά να στερηθούν κάμποσες χιλιάδες εργαζόμενοι τους πόρους της ζωής τους. Και μιλάμε βέβαια για τους δηλωμένους ανέργους, γιατί τα συνδικάτα και άλλες οργανώσεις προσθέτουν στους επίσημους αριθμούς πολλές εκατοντάδες χιλιάδες μη καταγραμμένων ανέργων.

Μπροστά σ' αυτή την αποτυχία της καταπολέμησης της ανεργίας, ο καγκελάριος θεώρησε ορθό να καταστήσει υπεύθυνους τους ίδιους τους ανέργους. Σε δηλώσεις του τον Ιούνη διακήρυξε ότι στη Γερμανία δεν έχει κανείς δικαίωμα στην τεμπελιά και να «αμείβεται» γι' αυτό, εννοώντας τα επιδόματα ανεργίας. Ετσι άφησε στο απυρόβλητο την πολιτική του και την ευθύνη των ιδιωτικών επιχειρήσεων για την ύπαρξη και την εξόγκωση της ανεργίας. Υπήρξαν μάλιστα και πρόθυμοι υποστηρικτές της κυβέρνησης που πρότειναν μείωση των επιδομάτων, για να εξαναγκαστούν οι επιχειρήσεις στην κατάργηση των υπερωριών και την πρόληψη νέων εργατών και υπαλλήλων, ενώ ορισμένοι πολιτικοί υπογράμμισαν την υποχρέωση της κυβέρνησης να διαθέσει τα αναγκαία ποσά για την κατασκευή αναγκαίων κοινωφελών έργων και πρόσληψη σ' αυτά και ενός μεγάλου αριθμού ανέργων.

Τα «σήματα κινδύνου» για την κατάσταση της γερμανικής οικονομίας ακούγονται από πολλές πλευρές και για πολλούς λόγους. Στα σχόλια των ειδικών δεν παραλείπεται βέβαια ο έπαινος για το ως τώρα κυβερνητικό έργο, αλλά διαπιστώνεται ότι λιγόστεψε κατά πολύ το ηλεκτρικό ρεύμα για να μπορεί η «γερμανική ατμομηχανή» να συνεχίσει το δρομολόγιο με τους ίδιους ρυθμούς ταχύτητας. Ας δούμε πώς βλέπει την κατάσταση η συντηρητική εφημερίδα «Ντερ Ταγκεσπίγκελ» (13 Ιούλη) σε κύριο άρθρο: «... Η γερμανική οικονομία είναι στάσιμη. Τα ποσοστά ανόδου, με τα οποία ο καγκελάριος μπορούσε ακόμα να αυτοεπαινείται το περασμένο καλοκαίρι, ανήκουν στο παρελθόν. Η Γερμανία απέχει πολύ από το να γίνει στην Ευρώπη η ατμομηχανή της κονγιουκτούρας, που θα ξαναφέρει ώθηση στην οικονομία. Αντίθετα: παρά τις μεταρρυθμίσεις, τις οποίες ο Σρέντερ δίκαια τις επαινεί, δε φαίνεται κατορθωτό να δούμε τον αριθμό των ανέργων σε 3,5 εκατομμύρια. Η διάθεση (του κόσμου) κλονίζεται. Και όσο συχνότερα έρχονται δυσάρεστα μηνύματα από την οικονομία, τόσο δυσκολότερη (η κατάσταση) για τον Σρέντερ».

Ποια είναι τα «δυσάρεστα μηνύματα»; Ενα απ' αυτά, πέρα από την ανεργία, είναι τα ετήσια ποσοστά ανόδου. Οι λεγόμενοι οικονομικοί σοφοί, αλλά και άλλοι φιλοκυβερνητικοί ειδικοί πίστευαν μέχρι πριν λίγους μήνες ότι η οικονομία μπορεί να σημειώσει αυτό το χρόνο άνοδο της τάξης των 2,8%, πράγμα ευχάριστο για την κυβέρνηση. Ομως τα οικονομικά ινστιτούτα εκπέμπουν τώρα το ένα μετά το άλλο διορθωτικά προγνωστικά προς τα κάτω.

Παραδείγματα: Το Ινστιτούτο Οικονομικής Ερευνας της Ρηνανίας - Βεστφαλίας (RWI) του Εσσεν, που το Φλεβάρη πρόβλεπε ποσοστά ανόδου 2,8%, διόρθωσε στις 18 Ιούλη την πρόβλεψή του σε ύψος 1,7%, ενώ το Ινστιτούτο Οικονομίας του Κιέλου προβλέπει ποσοστά ανόδου της τάξης του 1,3%. Ακόμα πιο απαισιόδοξο το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικής Ερευνας του Βερολίνου (DIW) που προβλέπει αύξηση του μεικτού εσωτερικού οικονομικού προϊόντος μόλις κατά 1,0% (για την Ανατολική Γερμανία μάλιστα 0,7%) και ο πρόεδρός του Κλάους Τσίμερμαν δήλωσε («Μπερλίνερ Τσάιτουνγκ», 21 Ιούλη) πως «δεν μπορεί να ξεκινάμε από το γεγονός ότι η στιγμιαία αδυναμία ανόδου είναι ένα προσωρινό φαινόμενο. Υπάρχει κίνδυνος χειροτέρευσης της οικονομίας για τη Γερμανία».

Η κυβερνητική προπαγάνδα ανταπαντάει με το επιχείρημα ότι για την κατάσταση ευθύνεται εν μέρει η καθοδική πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ. Και ο ίδιος ο καγκελάριος δήλωσε ότι η Γερμανία δε θέλει να έχει σχέσεις (εργασιακές κλπ.) σαν αυτές των ΗΠΑ.

Αλλά άλλοι ειδικοί δηλώνουν ότι το ποσοστό των γερμανικών εξαγωγών στην Αμερική δεν είναι τόσο σημαντικό ώστε να επηρεάζεται η οικονομία της Γερμανίας και εξάλλου η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία αποκομίζει μεγάλα κέρδη από τις εξαγωγές στις ΗΠΑ.

Ο οικονομολόγος καθηγητής Βόλφγκανγκ Βίγκαρντ, που ανήκει στην κατηγορία των λεγόμενων «σοφών» της οικονομίας και είναι μέλος του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων της κυβέρνησης, προτείνει σαν άμεσο γιατρικό το μεγαλύτερο «μισθολογικό άπλωμα», δηλαδή ακόμα μεγαλύτερη μισθολογική κλιμάκωση και τη δημιουργία ενός «τομέα με χαμηλό μισθό - ημερομίσθιο». Αλλά ακόμα πιο ορμητικός στην επίθεση του κεφαλαίου κατά των εργατών είναι η διεύθυνση του αμερικανικού υποκαταστήματος κατασκευών κομπιούτερ στο Μπέμπλινγκερ της Γερμανίας που κατ' εντολή της κεντρικής διεύθυνσης στην Αμερική προτείνει στο προσωπικό (6.000 άτομα) να παραιτηθούν «οικειοθελώς» από το 10% των ημερομισθίων και μισθών για τους μήνες Ιούλη ως Οκτώβρη. Αυτό, για να «αναρρώσει» η επιχείρηση, που έτσι θα εξοικονομήσει 18 εκατομμύρια μάρκα! Ομως το υποκατάστημα αυτό το 1999-2000 είχε τζίρο 9,6 δισ. μάρκα και ολόκληρη η επιχείρηση μαζί συνολικά έναν τζίρο 49 δισ. δολαρίων.

Στις 11 Ιούλη ξαναφάνηκε στην επιφάνεια και ο πρώην υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Σρέντερ και πρώην πρόεδρος του SPD Οσκαρ Λαφοντέν. Με δηλώσεις του στην εβδομαδιαία εφημερίδα του Βερολίνου «Φράιταγκ» επικρίνει την κυβερνητική πολιτική των οικονομιών, προτείνει κρατικές δαπάνες για δημόσια έργα και συνιστά στα συνδικάτα να μη συνεχίσουν την πολιτική της παραίτησης από αυξήσεις. Αλλά ο πρόεδρος της Εργατικής Ομοσπονδίας Ντίτερ Σιούλτε με δηλώσεις του στην «Μπερλίνερ Τσάιτουνγκ» (17 Ιούλη) επικαλείται τη μεγαθυμία των επιχειρηματιών. Τα συνδικάτα, λέει, είναι έτοιμα στις προσεχείς διαπραγματεύσεις για τις νέες συλλογικές συμβάσεις να προβάλουν «μετριοπαθή» αιτήματα, αρκεί οι επιχειρηματίες να συμβάλουν «επιτέλους στη μείωση του τεράστιου βουνού των υπερωριών και μ' αυτό τον τρόπο να δημιουργήσουν νέες θέσεις» (εργασίας).

Παραίτηση δηλαδή από διεκδικήσεις, χωρίς αντίκρισμα. Οι εκπρόσωποι του μεγάλου κεφαλαίου όμως επιμένουν να υπαγορεύουν τους όρους τους. Ετσι στις 20 Ιούλη ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εργοδοτών Ντίτερ Χουντ υποστήριξε ότι πρέπει να ιδιωτικοποιηθεί σύντομα το σύστημα υγείας και αυτό υποστηρίχτηκε με παρόμοιες δηλώσεις από τον πρόεδρο του Συνδέσμου Βιομηχάνων και τον πρόεδρο του Κεντρικού Συνδέσμου της Γερμανικής Βιοτεχνίας. Αλλοι πάλι ζητάνε να εφαρμοστεί η 2η βαθμίδα της φορολογικής μεταρρύθμισης πριν τις εκλογές του 2002, που σημαίνει νέες φοροαπαλλαγές και κέρδη για τους μεγαλοκεφαλαιούχους, αλλά και αύξηση της δυσαρέσκειας στα στρώματα των χαμηλόμισθων, ανέργων και απόρων. Πραγματικά διλήμματα για τον Γκέρχαρντ Σρέντερ μπροστά στις επικείμενες εκλογές κρατιδίων αυτού του έτους και τις γενικές εκλογές του 2002. Αν και, όπως έχω γράψει άλλη φορά, πολιτικά δεν κινδυνεύει ακόμα. Εχει στο χέρι του το κόμμα των Πρασίνων και την υπόσχεση συνεργασίας μαζί του του ΚΟΔΗΣΟ και του Κόμματος των Φιλελευθέρων (FDP) για να εξασφαλίσει την απαραίτητη πλειοψηφία στη Βουλή.