«Από τον Πουνέντη κι από τον Βοριά/ κι από την αγάπη μου καμιά παρηγοριά./ Της θάλασσας τον ταραγμό ακούω και τρομάζω/ κι απ' της αγάπης τον καημό κλαίω κι αναστενάζω...» («Από τον Πουνέντη»: Ιμβριώτικος αργός καρσιλαμάς, επιγραφόμενος ως «Σκοπός των Αέρηδων», σε μια μουσική παραλλαγή γνωστή και στη Λήμνο).

Τραγούδια, που μαρτυρούν το μακραίωνο πολιτισμό των ανθρώπων «του καημού και του πελάου», που είναι σμιλεμένα με το γαλάζιο τ' ουρανού και της θάλασσας, της χαράς και της λύπης, της αγάπης και της ελπίδας, της προσμονής και της δημιουργίας...

Στα τραγούδια του Αιγαίου ταξιδεύει τον ακροατή η τελευταία δισκογραφική έκδοση του Κέντρου Αιγαιακών Λαογραφικών και Μουσικολογικών Ερευνών με τίτλο «Από τον Πουνέντη». Μια χωροχρονική μουσική διαδρομή στο Αιγαίο, μέσα από λιγότερο ή περισσότερο γνωστές καταγραφές, που ζωντανεύουν στο δίσκο. «Πέρα στον πέρα κάμπο», «Καράβι καραβάκι», «Σιανός», «Ψιντρή βασιλιτζιά μου», «Κουκουμάς», «Ενα καράβι από τη Χιό», «Απ' όλα τ' άστρα τ' ουρανού» και άλλα κομμάτια από διάφορα νησιά του Αιγαίου (σύνολο δεκαπέντε) συνθέτουν την έκδοση, που είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ματθαίου Μουντέ - αντίδωρο για την προσφορά του στην ανάδειξη του αιγαιοπελαγίτικου πολιτισμού.

Τα τραγούδια ερμηνεύει η Χορωδία Αιγαίου, ενώ συμμετέχουν σε δύο απ' αυτά ο Νίκος Παπάζογλου και η Γιασεμί Σαραγούδα. Στη συλλογή περιέχονται τραγούδια, προϊόντα συλλογικής πράξης, που η προφορική αναμετάδοση και δημιουργία τους προϋποθέτει την κοινή γνώση του τραγουδιού, το οποίο γνωρίζει τόσο ο τραγουδιστής όσο και ο ακροατής. Επελέγησαν, όπως εξηγείται, τραγούδια που πλαισιώνουν μια πράξη και λειτουργούν είτε οργανικά είτε τελετουργικά, καθώς και τραγούδια που αποτελούν τα ίδια πράξη. Τραγούδια ομαδικά αλλά και ειδικών τραγουδιστών, χορευτικά και λυρικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη συλλογή των τραγουδιών που δισκογραφήθηκαν παρουσιάζεται η ομαδική, παραδοσιακή και αυθόρμητη προφορική λογοτεχνία, όχι ως μονάδα - τραγούδι, αλλά με κάθε παραλλαγή του, που δημιουργείται καθώς αυτό κυκλοφορεί μέσα στον πολιτισμό που το γέννησε.

Αιγαιοπελαγίτικη μουσική «δροσιά» προσφέρει και η διπλή δισκογραφική έκδοση «Και στης ροδιάς τ' αέρι» - παραγωγή των «Φίλων του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου» του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών. Μια έκδοση, που μας ταξιδεύει στο χώρο των Δωδεκανήσων αλλά και στο χρόνο, καθώς το υλικό που την αποτελεί καταγράφτηκε δεκάδες χρόνια πριν.

Ηταν το 1929, όταν ο σπουδαίος Γάλλος νεοελληνιστής και μουσικολόγος Samuel Baud - Bovy έρχεται στην Αθήνα για να μελετήσει τον παραδοσιακό μας μουσικό πολιτισμό. Ενα χρόνο αργότερα, η Μέλπω Μερλιέ ιδρύει το Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο (ΜΛΑ) στην Αθήνα και ηχογραφεί στο θέατρο «Αλάμπρα», μεταξύ άλλων, και 74 δωδεκανησιακά τραγούδια, σε δίσκους 78 στροφών.

Η επιλογή των οργανοπαιχτών, τραγουδιστών, τραγουδιών και χορών γίνεται σε συνεργασία με τον Baud - Bovy, που χαρακτήριζε τα δωδεκανησιακά τραγούδια σαν «τα πιο ευγενικά και γνήσια όλης της Ελλάδας». Ο ίδιος, στο διάστημα 1930 - 1933, κάνει τρία ταξίδια στα ιταλοκρατούμενα τότε Δωδεκάνησα και ολοκληρώνει την έρευνά του.

Τα τραγούδια που κατέγραψε σε αυτά τα τρία χρόνια τα συγκεντρώνει σε δυο τόμους και τα κυκλοφορεί στη σειρά των εκδόσεων του ΜΛΑ, με τίτλο «Τραγούδια των Δωδεκανήσων». Τραγούδια του γάμου, νανουρίσματα, της κούνιας, μοιρολόγια, κάλαντα, μαντινάδες, χορευτικά, σατιρικά κ.ά. από όλα τα Δωδεκάνησα περιλαμβάνονται σε αυτό το έργο, που αποτελεί έναν θησαυρό ανυπολόγιστης αξίας για το λαό μας.

Με αυτό το θησαυρό, μας φέρνει σε επαφή το διπλό CD, που περιλαμβάνει σπάνιες ανέκδοτες ηχογραφήσεις, από αυτές που πραγματοποίησε το 1930 η Μ. Μερλιέ με τη συνεργασία του Baud - Bovy, με τραγουδιστές και μουσικούς από όλα τα Δωδεκάνησα, καθώς και ανέκδοτες ηχογραφήσεις, που πραγματοποίησαν ο Λεωνίδας Εμπειρίκος στη Σύμη, το 1990 και οι Μάρκος Δραγούμης, Θανάσης Μωραΐτης και Κυριάκος Στεφάνου, το 1996 και το 1998 στη Λέρο. Μια έκδοση με 66 ανέκδοτα ως τώρα τραγούδια, με απίστευτες για τα σημερινά δεδομένα φωνές όλων των τραγουδιστών και με μουσικολογικές και ιστορικές - λαογραφικές αναφορές (στο ένθετο). Η επιμέλεια παραγωγής και έκδοσης αυτού του υλικού, που αποκαλύπτει τη δωδεκανησιακή μουσική παράδοση σε όλο της το μεγαλείο, έγινε από τον υπεύθυνο του ΜΛΑ, μουσικολόγο Μάρκο Δραγούμη και το συνεργάτη του Θανάση Μωραΐτη.

Στο Αιγαίο «ταξιδεύει» και μια άλλη ενδιαφέρουσα δισκογραφική έκδοση, που αποκαλύπτει το διαφορετικό πρόσωπο της Μυκόνου. Πρόκειται για το δίσκο «Σαμπούνες Μυκονιάτικες» - παραγωγή του Ελληνονορβηγού Ούλοφ Δημήτρη Ρόε - που κυκλοφόρησε από τη «Λύρα», στη σειρά «Ελληνική Μουσουργία».

Γιατρός στη Μύκονο, αλλά και μουσικός σε μυκονιάτικες «ζυ' ές» (ζευγάρια οργανοπαικτών συνήθως σαμπούνας και ντουμπακιού - μικρό νταούλι), αλλά και βιολιστής σε σχήματα σύγχρονης μουσικής, ο γεννημένος στη Νορβηγία Ρόε πέρασε τα παιδικά του καλοκαίρια στο νησί μαθαίνοντας το όργανο με το μοναδικό τρόπο: βλέποντας τους σαμπουνιέρηδες να παίζουν. Αυτούς θέλησε και κατάφερε να καταγράψει στο CD, μαζί με ό,τι από την ψυχή της άλλης Μυκόνου μπορούσε να συμπεριληφθεί σε μια ηχογράφηση.

Στο δίσκο ακούγονται κάποιοι από τους τελευταίους οργανοπαίκτες του ζωντανού ασκού από το νησί, οι: Μιχάλης Κουνάνης ή Μπαμπέλης, Παναγιώτης Κουκάς του Αλεκάρα, Λευτέρης Σικινιώτης ή Καντενάσος, Γεράσιμος Σικινιώτης ή Γερασιμάρας, καθώς και ο ίδιος ο παραγωγός. Την έκδοση συνοδεύει περιγραφικό και λεπτομερές βιβλιαράκι, με πλούσιες πληροφορίες για την καταγωγή της σαμπούνας και τις ιδιαιτερότητές της από τις άλλες κυκλαδίτικες, για τον τρόπο της κατασκευής (δίνονται συγκεκριμένες οδηγίες) και του παιξίματος, για τη θέση των σαμπουνιέρηδων μέσα στο γλέντι, αλλά και για τη θέση του γλεντιού μέσα στη ζωή.

Επίσης για τα είδη των τραγουδιών και των χορών, τη γλώσσα της Μυκόνου, αλλά και τη θέση της μουσικής και της σαμπούνας σε αυτή την «άλλη» Μύκονο, που δεν έχει γίνει ακόμη βορά στην τουριστική βιομηχανία. Οι χοροί και τα τραγούδια ποικίλλουν: τοπικά μυκονιάτικα (συρτοί, μπαλαριστοί, σούστες, αλλά και κάλαντα) όσο και σκοποί από την υπόλοιπη Ελλάδα (από στερεοελλαδίτικα και καλαματιανά μέχρι ηπειρώτικα).

Είναι ένας δίσκος, που μας κάνει να ονειρευτούμε μια άλλη Μύκονο, στην οποία το γλεντοκόπι δεν είναι θέμα γυαλιστερού κοινωνικού φωτορεπορτάζ και η παρέα δεν αποτελεί σύναξη των θιασωτών του «λάιφ στάιλ»... Μια Μύκονο, όπου το διονυσιακό στοιχείο δε ζει στα μεταμεσονύχτια γλέντια στα «πρέπει» κλαμπ, αλλά στις σάλες των σπιτιών που ανοίγουν και στις καρναβαλίστικες πομπές που διασχίζουν τα σοκάκια. Εκεί που οικογένειες καλούν η μία την άλλη στα «χοιροσφάγια» τους, τρώνε, πίνουν, τραγουδάνε και χορεύουν στον ήχο της σαμπούνας, αυτού του μυστηριακού οργάνου, που είναι απόγονος του αρχαίου άσκαυλου.