Κλείνει σε λίγες μέρες η αυλαία της προεκλογικής εκστρατείας στο Ιράν καθώς την Παρασκευή 19 Μάη καλούνται στις κάλπες εκατομμύρια ψηφοφόροι, άνω των 21 ετών, προκειμένου να εκλέξουν τον επόμενο Πρόεδρο της χώρας επιλέγοντας ανάμεσα σε έξι υποψήφιους: Τον 69χρονο απερχόμενο Πρόεδρο Χασάν Ροχανί, που θεωρείται «μετριοπαθής», «μεταρρυθμιστής» και «άνθρωπος» τραπεζιτών, βιομηχάνων, ενεργειακών μονοπωλίων, του τμήματος δηλαδή της αστικής τάξης που έκλεισε τον Ιούνη του 2015 την περιβόητη διεθνή συμφωνία της Βιέννης για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας. Τον 56χρονο συντηρητικό ιερωμένο Ιμπραχίμ Ραϊσί, που θεωρείται από τα φαβορί και «προστατευόμενος» του ανώτατου σιίτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, των «Φρουρών της Ιρανικής Επανάστασης» και του κεντρικού μηχανισμού των υπηρεσιών ασφαλείας. Τον 56χρονο συντηρητικό, πρώην στρατιωτικό και νυν δήμαρχο της Τεχεράνης, Μοχάμαντ Μπαγέρ Γαλιμπάφ, που έχει υποσχεθεί τη σχεδόν εξωπραγματική δημιουργία 5.000.000 θέσεων ανά έτος. Τον 59χρονο απερχόμενο Α' αντιπρόεδρο, πρώην βουλευτή και υπουργό (με επαγγελματική ιδιότητα εκείνη του φυσικού επιστήμονα) Εσχάντ Τζαχανγκίρι. Τον 69χρονο καθηγητή Μηχανολογίας στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Αμιρκαμπίρ της Τεχεράνης Μουστάφα Μιρ-Σαλίμ, που διετέλεσε επικεφαλής της αστυνομίας μετά την «ιρανική ισλαμική επανάσταση» του 1979. Τον 70χρονο Μουστάφα Χασεμιτάμπα, επικεφαλής του Εθνικού Οργανισμού Φυσικής Αγωγής και της Εθνικής Ολυμπιακής Επιτροπής του Ιράν, που θεωρείται «κεντρώος» μεταρρυθμιστής.

Και οι έξι υποψήφιοι επελέγησαν ανάμεσα σε 1.600 άτομα από το μη αιρετό «Συμβούλιο των Φρουρών» (του ιρανικού Συντάγματος).

Οι προεδρικές εκλογές στο Ιράν διεξάγονται σε μία κρίσιμη, για πολλούς λόγους, περίοδο ξεπερνώντας, συχνά, τα σύνορα μίας χώρας, που είναι η δεύτερη (μετά τη Σαουδική Αραβία) μεγαλύτερη οικονομία στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής και η δεύτερη σε πληθυσμό (μετά την Αίγυπτο). Διαθέτει επίσης τα δεύτερα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου παγκοσμίως και τα τέταρτα (αποδεδειγμένα) μεγαλύτερα πετρελαϊκά κοιτάσματα...

Οσον αφορά στο εσωτερικό πολιτικό και οικονομικό σκηνικό, οι εκλογές διεξάγονται ενώ η χώρα προσπαθεί να συνέλθει από το διπλό σοκ που υπέστη από τις πρόσφατες διεθνείς κυρώσεις και τη σημαντική μείωση της διεθνούς τιμής πετρελαίου που σημειώνεται από τον Ιούνη του 2014 έως σήμερα.

Η σημαντική διεθνής συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, που υπογράφτηκε τον Ιούνη του 2015 στη Βιέννη από τις πέντε χώρες - μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία) και τη Γερμανία, χαιρετίστηκε τότε ως «ελπιδοφόρα αρχή» άρσης της διεθνούς απομόνωσης της χώρας. Προκάλεσε και προκαλεί έως σήμερα στην Τεχεράνη την πυρετώδη κινητικότητα στελεχών πολυεθνικών, μονοπωλιακών συμφερόντων από Ευρώπη, Ασία και ΗΠΑ, που προσπαθούν να επωφεληθούν από τις τεράστιες δυνατότητες κέρδους που δημιουργεί η ανάγκη της χώρας για εκσυγχρονισμό σημαντικών υποδομών σε αερομεταφορές, συγκοινωνίες, βιομηχανία, μεταποίηση, υπηρεσίες, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, γεωργία, τεχνολογία, χρηματοπιστωτικές συναλλαγές κ.λπ.

Ωστόσο, ένα σημαντικό μέρος του λαού δεν έχει δει έως τώρα «άσπρη μέρα» από την πολυπόθητη ανάπτυξη που υπόσχεται η συμφωνία την οποία έκλεισε με διεθνείς δυνάμεις ο Πρόεδρος Ροχανί.

Η ανεργία παραμένει υψηλή σημειώνοντας πέρσι ρεκόρ τριετίας καθώς μετρήθηκε στο 12,7%. Η ακραία φτώχεια (σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας) έπεσε στο 8,1% τη χρονιά που εξελέγη ο Ροχανί, το 2013, από 13,1% που ήταν το 2009. Εκτοτε όμως αυξήθηκε αφού ο «μετριοπαθής» απερχόμενος Πρόεδρος προχώρησε, μεταξύ άλλων, σε κατάργηση ή περιορισμό πολλών κρατικών επιδοτήσεων σε τρόφιμα, ύδρευση, ηλεκτρισμό, καύσιμα κ.ά., χτυπώντας τα λαϊκά στρώματα...

Η αύξηση της φτώχειας «ρίχνει νερό στο μύλο» των ανώτερων, συντηρητικών σιιτών ιερωμένων, που αποδοκιμάζουν τον Ροχανί για την προσέγγισή του με τη Δύση λέγοντας πως δεν ωφέλησε το λαό. Ο πανίσχυρος ανώτατος σιίτης ιερωμένος Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ σε διάγγελμά του το Μάρτη με αφορμή την ιρανική Πρωτοχρονιά και τη γιορτή του Νορούζ τόνισε πως συναισθάνεται «τον πόνο των φτωχών και ασθενέστερων στρωμάτων, που πλήττονται ιδιαίτερα λόγω ακρίβειας, ανεργίας και ανισοτήτων». Αποδοκίμασε απροκάλυπτα τον Πρόεδρο Ροχανί λέγοντας πως, παρά «κάποια θετικά μέτρα», δεν ικανοποίησε «τις προσδοκίες του λαού και τις δικές μου»!

Ο Χαμενεΐ, όπως και άλλοι συντηρητικοί κύκλοι ανώτερων ιερωμένων και στρατιωτικών, προωθεί έτσι ως «εναλλακτική» απέναντι στην προσέγγιση του Ροχανί με τη Δύση τη λεγόμενη «αυτάρκεια της οικονομίας». Σχήμα σχετικώς οξύμωρο αφού η ιρανική οικονομία χρηματοδοτεί το μεγαλύτερο μέρος των δημοσιονομικών δαπανών από τις εξαγωγές πετρελαίου, οξύνοντας τις κόντρες με άλλες ανταγωνιστικές δυνάμεις (οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις είναι σύμμαχοι, όπως π.χ. η Ρωσία, ή σοβαροί ανταγωνιστές, όπως η Σαουδική Αραβία) στο πλαίσιο της μάχης για την πρόσβαση σε νέες αγορές.

Επιπλέον, οι προεδρικές εκλογές διεξάγονται σε μία ρευστή και σύνθετη περίοδο και σε σχέση με κρίσιμες γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή. Ανοιχτά είναι τα μέτωπα των ιμπεριαλιστικών πολέμων σε Συρία και Υεμένη, όπου και στις δύο περιπτώσεις η Τεχεράνη συμμετέχει προωθώντας τα δικά της γεωπολιτικά συμφέροντα.

Η κόντρα του Ιράν με τη Σαουδική Αραβία αντανακλάται ιδιαίτερα στην περίπτωση του πολέμου της Υεμένης, με δραματικές συνέπειες για το λαό της, που βιώνει ανείπωτη φτώχεια, προσφυγιά και κινδύνους που συνδέονται με αναβίωση κινημάτων απόσχισης ή δράσης φανατικών ισλαμιστών μισθοφόρων της «Αλ Κάιντα».

Μπροστά σε όλα αυτά κρίσιμη αναμένεται η πολιτική που θα ακολουθήσει η νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ. Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει διαμηνύσει πως θα ακολουθήσει «σκληρή γραμμή», αν και απέφυγε, επί του παρόντος, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, να ακυρώσει τη διεθνή συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, όπως είχε δηλώσει προεκλογικά. Ενδεχομένως να αυξήσει την πίεση έναντι της Τεχεράνης με νέες κυρώσεις (υπό διάφορα προσχήματα), σε περίπτωση που τα συμφέροντα της αστικής τάξης και ορισμένων μονοπωλίων στις ΗΠΑ «ευθυγραμμιστούν» με τα συμφέροντα της αστικής τάξης και μονοπωλίων «στενών συμμάχων» τους, όπως η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ, που βλέπουν το Ιράν ως τον μεγαλύτερο ανταγωνιστή τους.

Είναι σαφές πως όποιος και εάν εκλεγεί Πρόεδρος στις 19 του μήνα, θα κληθεί να διαχειριστεί ζητήματα σημαντικά για την αστική τάξη, σε εσωτερικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, οξύνοντας παράλληλα την επίθεση σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων, είτε ενισχυθεί η «προσέγγιση» με τη Δύση και τα διεθνή μονοπώλια είτε όχι.