Ολοι γνωρίζουμε και το επιβεβαιώνει και η θεωρία του σκακιού ότι η αξία ενός ελαφρού κομματιού (αξιωματικού ή Ιππου) είναι τρία πιόνια. Στην πράξη, όμως, σπάνια τηρείται αυτός ο κανόνας. Βλέπουμε παρτίδες, όπου ελαφρά κομμάτια θυσιάζονται πολύ συχνά, με σκοπό την απόκτηση υλικής υπεροχής, ή το ματ καθώς και άλλες, όπου η θυσία οδηγεί μόνο πλεονέκτημα θέσης.

Η απόλυτη αξία των πιονιών αυξάνει σημαντικά όσο πλησιάζουν την 7η - 8η ή 2η - 1η γραμμή και είναι έτοιμα να προαχθούν. Ετσι, στο τέλος του παιχνιδιού, ένα προχωρημένο πιόνι μετρά περισσότερο από ένα ελαφρύ κομμάτι γιατί, βέβαια, δεν είναι δυνατό αυτό να προαχθεί σε βασίλισσα...

Βέβαια, όλα αυτά είναι σχετικά. Αυτό που μετράει περισσότερο είναι η στρατηγική τοποθέτηση που διαθέτει κάθε πλευρά στα κομμάτια της και η διατήρηση αυτής της θέσης των κομματιών και στις τρεις φάσεις του παιχνιδιού.

Στη θέση του διαγράμματος, τόσο τα μαύρα με τη δομή των πιονιών που καταλήγει στο «δ2» όσο και τα λευκά με τη στρατηγική θέση βασίλισσας, Ιππου και του πιονιού στο κέντρο της σκακιέρας, έχουν πολλές δυνατότητες και εμφανίζουν αισθητά το δίλημμα που παρουσιάζουμε σήμερα. Πιόνια ή ελαφρύ κομμάτι; Την απάντηση, για τη συγκεκριμένη θέση, θα δώσει η συνέχεια της παρτίδας με τα λευκά να έχουν την κίνηση. 1. βγ3 βγ3 2. Ιε4 Πγ8 3. ΙΧγ3 ΒΧ1 4. Βζ6+ Ρδ7 5. Βδ6+ Ρε8 6. Πθ8+ ματ! Στο 2... γ2 υπάρχει το 3. Βζ6+ ΒΧΒ 4. εΧΒ+Ρε6 5. ΙΧδ2 και το ελαφρύ κομμάτι κερδίζει.