Ο απίθανος, ο μαγευτικός κόσμος του Ντίσνεϊ. Ο κόσμος που αναστάτωσε την παιδική μας φαντασία. Ο κόσμος που νανούρισε την παιδική μας σκέψη ταξιδεύοντάς τη σε ονειρεμένα πελάγη ευτυχίας, σ' απάτητες χιονισμένες βουνοκορφές, σε καταπράσινα φαράγγια με τις άγριες ακροποταμιές, τους ατίθασους καταρράκτες με τις συρμάτινες και σχοινένιες ανεμόσκαλες, τα ρόπαλα, τις σχεδίες και τα κανό.

Ο κόσμος που καλλιέργησε μέσα μας τη φυγή, την αναζήτηση, την περιπλάνηση, την περιπέτεια.

Ο κόσμος που διαπλάτυνε τους ορίζοντές μας με απίθανες ανακαλύψεις. Μας γνώρισε το χαριτωμένο, το έξυπνο, το χιούμορ, το κωμικό, το άδικο και το δίκαιο, που μας ξεσήκωνε να πάρουμε το μέρος του.

Ο κόσμος που μας ξεκούρασε και μας ονειροπολούσε. Ο Μίκι Μάους, ο Ντόναλτ Ντακ, ο Μπακς Μπάνι, ο Πινόκιο, η Χιονάτη, ο Πίτερ Παν. Η κίνηση και ο ρυθμός, η πανδαισία χρωμάτων, εικόνων και μουσικής, ό,τι το πιο προκλητικό, ό,τι το πιο όμορφο, ό,τι πιο ονειρεμένο μπορεί να φανταστεί η παιδική (κι όχι μόνο) ψυχή στα χέρια του αμερικάνικου επιχειρησιακού πνεύματος, στα χέρια της αμερικάνικης νοοτροπίας και σκέψης, στα χέρια της αμερικάνικης κουλτούρας.

Η εισβολή του αμερικάνικου κεφαλαίου στην Ευρώπη. Η εισβολή της αμερικανικής επιχειρηματικής πρωτοβουλίας. Η εισβολή της επιστημονικής πλέον και τεκμηριωμένης προβολής των «μπίζνες» στη λογική πως όλα πουλιούνται, αν είναι καλά διαφημισμένα και εντυπωσιακά συσκευασμένα. Είναι γεγονός, το αμερικάνικο πνεύμα κτύπησε και μάλιστα σ' έναν τόσο σημαντικό και νευραλγικό τομέα, όπως είναι ο τομέας του πολιτισμού που εμπεριέχει, εκτός των άλλων, το θέαμα, την ευχαρίστηση, την αμεριμνησία, τη γνώση, την αναζήτηση.

Το αποτέλεσμα είναι τόσο σημαντικά αποδεκτό, που αν δε σκεφτείς βαθύτερα και λογικότερα κι αν δεν μπορείς να εμβαθύνεις στο τι κρύβεται πίσω απ' αυτή τη φαινομενική αθωότητα, κινδυνεύεις να το βρεις όχι μόνο απίθανα ελκυστικό, αλλά κι αφάνταστα διασκεδαστικό (που όντως είναι).

Και θέλω να γίνω περισσότερο συγκεκριμένος. Σε μια πανέμορφη θέση, 30 χλμ. περίπου έξω από το Παρίσι, είναι στημένη η ευρωπαϊκή Ντίσνεϊλαντ.

Η είσοδος και οι πρώτες φαντασμαγορικές και εντυπωσιακές κατασκευές σε προϊδεάζουν ότι συμβαίνει κάτι το πολύ σημαντικό και ενδιαφέρον.

Μπαίνεις μέσα αφού πληρώνεις την τσουχτερή τιμή των 12.000(!!) δραχμών περίπου.

Ενα ωραιότατο τρενάκι, σαν κι αυτό που έχουμε δει όλοι, με καμπανάκι, αναλαμβάνει να σε ξεναγήσει γύρω από το χώρο και να σε προετοιμάσει για το τι θα δεις και τι θα απολαύσεις.

Από κει και πέρα όλες οι συμμετοχές είναι τσάμπα και όλα είναι στη διάθεσή σου. (Εκτός φυσικά από τα πανάκριβα καταστήματα με αναμνηστικά και είδη ρουχισμού).

Το τρενάκι προχωρεί, περνά μέσα από τούνελ (ντεκόρ) και δάση, από ποτάμια, από παραδοσιακά ξύλινα χωριά, από βουνά και από φάρμες που βοσκούν άγρια τροπικά ζώα. Στο σταθμό θα σταματήσει να βάλει καύσιμα. Θα φορτώσει και θα ξεφορτώσει. Ο σταθμάρχης με το κόκκινο σημαιάκι δίνει το σήμα. Πίσω από το σταθμό, το Σαλούν, το Hotel, η Τράπεζα, ο χώρος που οι καουμπόηδες δένουν τ' άλογά τους. Οι κυρίες με τις ομπρελίτσες τους, τα κρινολίνα, τις μακριές ροζ μουσελίνες, τους ταφτάδες και τις κατάξανθες περούκες τους, πλάι σε κομψευόμενους κυρίους με μπαστούνια και ημίψηλα, πιασμένοι αγκαζέ κάνουν νωχελικά τον περίπατό τους. Ενα δίπλα τους μπορεί να τους προσπεράσει μια κατάμαυρη άμαξα με δυο καλολουστραρισμένα άλογα και να τους χαιρετίσει μια κυρία με μια απλή κίνηση, σηκώνοντας ελαφρά το καφετί της βέλος, χαριεντιζόμενη δίπλα σ' έναν ασπρομάλλη κύριο με μονόκλ. Στο δρόμο, βέβαια, μπορείς να συναντήσεις, τον κακό λύκο, την κοκκινοσκουφίτσα, μουσικές μπάντες, κλόουν και χορευτές.

Μετά θα περιπλανηθείς στον πανέμορφο πύργο του παραμυθιού με τους δεκάδες πολύχρωμους και φανταχτερούς τρούλους. Κι ύστερα είναι όλα δικά σου... όπως περιπλανιέσαι καθισμένος αναπαυτικά σε μια βαρκούλα και απολαμβάνεις ένα εκπληκτικό θέαμα παραμυθιού με χιλιάδες φιγούρες, φώτα, χρώματα, σκηνικά, πολυελαίους, μπαλέτα, μουσικές κι ό,τι άλλο μπορείς (ή δεν μπορείς) να φανταστείς. Μετά περνάς στο διπλανό χώρο. Εκεί θα ζήσεις (πάλι καθισμένος στη βαρκούλα σου) τον τρόμο και τα όργια των πειρατών. Εγκλήματα, βασανιστήρια, πυρκαγιές, κραυγές τρόμου, μεσαίωνας, αρπαγές, αγχόνες, λεηλασίες, μεθύσια, γριές στρίγκλες, χάχανα και ό,τι πιο βρώμικο και άγριο περνάει απ' το μυαλό σου το έχεις μπρος στα μάτια σου.

Βέβαια, δε θα ξεχάσω να παραλείψω το «σοβιετικό» τρενάκι -έτσι το λένε- ο φόβος και ο τρόμος. Περνά με ιλιγγιώδη ταχύτητα κάτω από το σκαμμένο γυμνό τοπίο του φαρ - ουέστ. Βρικόλακες, φαντάσματα, γύπες, αράχνες, άγρια στοιχεία, λίμνες. Τέτοια είναι η ταχύτητά του που πιάνεται η αναπνοή σου. Δε θα το ξανατολμήσω ποτέ...

Θα καταλήξω σ' έναν περίπατο με το ποταμόπλοιο εποχής, με τις παλιές επιγραφές και το μύλο πίσω στην πρύμνη να γυρίζει να δώσει κίνηση ανασκαλεύοντας τα νερά. «Μαρκ Τουαίην» είναι τ' όνομά του. Θα σε πάει κι αυτό σε απόμακρες περιοχές της άγριας Δύσης για το κυνήγι των βουβάλων, του χαμένου θησαυρού, για το κυνήγι της περιπέτειας και του χρυσού.

Κι όλα είναι συναρπαστικά, κι όλα είναι μαγικά, και προ πάντων αμερικάνικα, που λέει και το τραγούδι.

***

Πίσω, λοιπόν, απ' αυτή την ιστορία κρύβεται η χαμένη αξιοπιστία του αμερικάνικου ονείρου στην απλή συσκευασία του θεάματος. Θέλουν να επιβάλουν την κουλτούρα του. Οικειοποιήθηκαν τα πάντα, πήραν τις ιστορίες του κόσμου, πήραν τα παραμύθια των λαών, πήραν τις παραδόσεις αιώνων, τα 'καναν αμερικάνικο αχταρμά και στα 'δωσαν καλοσερβιρισμένα στο πιάτο και είπες κι «ευχαριστώ».