Σχεδόν ταυτόχρονα με τις διεργασίες στο ΝΑΤΟ «τρέχουν» και οι αντίστοιχες στην ΕΕ για την παράλληλη ένταξη της ΠΓΔΜ στους 2 πόλους του ευρωατλαντικού άξονα, μετά και την περιλάλητη συμφωνία των Αλ. Τσίπρα και Ζ. Ζάεφ στις Πρέσπες.

Διόλου τυχαία μία μόλις μέρα μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, την Παρασκευή 13/7 συνήλθε η 14η Σύνοδος του Συμβουλίου Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΣΣ) ΠΓΔΜ - ΕΕ.

Την προεδρία της συνόδου άσκησε η ίδια η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, Φεντερίκα Μογκερίνι, ενώ ο κοινοτικός επίτροπος για θέματα Διεύρυνσης, Γιοχάνες Χαν, εκπροσώπησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επικεφαλής της αντιπροσωπίας της ΠΓΔΜ ήταν ο ΥΠΕΞ, Νίκολα Ντιμιτρόφ. Συμμετείχε επίσης ο Μπουγιάρ Οσμάνι, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ, αρμόδιος για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις.

Οπως έγινε γνωστό, το Συμβούλιο ΣΣ υπενθύμισε ότι η σχετική διμερής Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΣΣΣ) θα παραμείνει στο επίκεντρο των σχέσεων μεταξύ ΕΕ - ΠΓΔΜ μέχρι την προσχώρηση της χώρας στην ΕΕ.

Το Συμβούλιο ΣΣ σημείωσε τον πρωταρχικό στόχο της χώρας να ξεκινήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις και αναγνώρισε την «ισχυρή δέσμευση» της σκοπιανής κυβέρνησης στον σκοπό αυτό. Το Συμβούλιο ΣΣ δέχτηκε, δε, «με ικανοποίηση» το γεγονός ότι η ΕΕ καθόρισε πρόσφατα την πορεία για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων τον Ιούνη του 2019 «με βάση τη συνέχιση της προόδου και απτά αποτελέσματα, διατηρώντας και ενισχύοντας την υπάρχουσα δυναμική για μεταρρυθμίσεις».

Το Συμβούλιο ΣΣ σημείωσε, εξάλλου, την πρόθεση της Επιτροπής και της κυβέρνησης να ξεκινήσουν τις απαιτούμενες προπαρασκευαστικές εργασίες. Προς τούτο, άλλωστε, λίγες μόνο μέρες μετά, την Τρίτη 17/7, ο επίτροπος Χαν μετέβη στα Σκόπια όπου μαζί με τον πρωθυπουργό Ζάεφ κήρυξαν επίσημα τις τέτοιες εργασίες, με τον κοινοτικό αξιωματούχο να διαμηνύει στους Σκοπιανούς ότι «η πόρτα της ΕΕ είναι διάπλατα ανοικτή» γι' αυτούς χάρη στις μεταρρυθμίσεις - όπως είπε - που «τρέχει» η κυβέρνηση τον τελευταίο χρόνο, αλλά και χάρη στη σχέση καλής γειτονίας που υπέγραψε με τη Βουλγαρία και τη συμφωνία για το ονοματολογικό με την Ελλάδα.

«Υπήρξατε παράδειγμα για την περιοχή και ένα μοντέλο για το πώς να λύσουν άλλοι τα διμερή τους ζητήματα», δήλωσε ο Χαν στα Σκόπια επαληθεύοντας ξανά ότι η συμφωνία των Πρεσπών λειτουργεί ως ευρωΝΑΤΟικός μπούσουλας διευθετήσεων και για άλλα θέματα στα Δυτικά Βαλκάνια, όπως οι σχέσεις Σερβίας - Κοσσόβου.

Επέμεινε άλλωστε να αναφέρεται στη συμφωνία με την Ελλάδα λέγοντας ότι «αποτελεί συμβολή στην ευημερία, στην ειρήνη και τη σταθερότητα όχι μόνο στην ΠΓΔΜ, αλλά και σε ολόκληρη την περιοχή». Συνεχάρη μάλιστα τη σκοπιανή κυβέρνηση για την πρόσκληση που έλαβε για ένταξη στο ΝΑΤΟ, λέγοντας ότι ισοδυναμεί με «περισσότερη ασφάλεια και ευημερία» για τους πολίτες της ΠΓΔΜ.

Εξάλλου, μπροστά και στο δημοψήφισμα, τέλη Σεπτέμβρη ή αρχές Οκτώβρη στα Σκόπια, το Συμβούλιο ΣΣ «προτρέπει όλους τους ηγέτες, τα πολιτικά κόμματα και τους πολίτες να αναγνωρίσουν τα οφέλη που θα αποφέρει η επίλυση της μακροχρόνιας διαφοράς για την ονομασία και να συμμετάσχουν εποικοδομητικά στην επικύρωση και την εφαρμογή της εν λόγω συμφωνίας».

Κατά τα λοιπά, το Συμβούλιο ΣΣ της 17/7 εξέτασε τις κυριότερες εξελίξεις το προηγούμενο διάστημα σχετικά με την εκπλήρωση των λεγόμενων πολιτικών κριτηρίων ένταξης (λειτουργία πολιτικού συστήματος, ανεξαρτησία Δικαιοσύνης, ελευθερία ΜΜΕ και άλλα τέτοια εύηχα), καθώς και την τρέχουσα κατάσταση όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, τη χρηματοοικονομική συνεργασία με την ΕΕ κ.ά.

Το Συμβούλιο ΣΣ εξέφρασε ικανοποίηση «για τη συνεχιζόμενη ενεργό συμμετοχή και εποικοδομητική προσέγγιση της χώρας σε πρωτοβουλίες περιφερειακής συνεργασίας, καθώς και το γεγονός ότι η χώρα λαμβάνει μέρος στην Πρωτοβουλία Αδριατικής - Ιονίου (σ.σ.: σχήμα συνεργασίας χωρών - μελών της ΕΕ και άλλων χωρών της περιοχής, ώστε να απαλειφθούν εμπόδια και να διευρυνθούν τα πεδία δραστηριοποίησης και κερδοφορίας του κεφαλαίου) και τη διοργάνωση της πρώτης περιφερειακής ψηφιακής συνόδου κορυφής που συνέβαλε στην ενίσχυση της ψηφιακής οικονομίας στην περιοχή», άλλος ένας κλάδος όπου βλέπουν μπόλικο «ψητό».

Οσον αφορά ειδικά τις οικονομικές εξελίξεις, το Συμβούλιο ΣΣ σημείωσε «το καλό επίπεδο προετοιμασίας για την ανάπτυξη μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς» και κάλεσε τη χώρα να αντιμετωπίσει τις κύριες «προκλήσεις» που απομένουν.

Παραπέρα, το Συμβούλιο ΣΣ εξέφρασε ικανοποίηση για «το υψηλό επίπεδο εμπορικής ολοκλήρωσης με την ΕΕ». Υπογράμμισε ότι έχει σημασία να συνεχιστεί η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο της ΕΕ, ιδίως σε σχέση με την εσωτερική αγορά, και εξέφρασε ικανοποίηση για την πρόοδο σε άλλες διεθνείς δεσμεύσεις, μεταξύ άλλων τη συνδεσιμότητα στους τομείς της Ενέργειας και των μεταφορών. Στο πλαίσιο αυτό εξέφρασε ικανοποίηση για την έκδοση του νέου νόμου για την Ενέργεια.

Να καταγραφεί σχετικά με τα παραπάνω ότι ήδη από τις 17/4/2018 η Επιτροπή είχε συντάξει έγγραφο εργασίας για την ΠΓΔΜ, όπου έθετε θέμα για ελλείψεις σε υποδομές Ενέργειας και δικτύων Διαμετακόμισης, βασικό ζήτημα στα σχέδιά τους να καταστούν τα Δυτικά Βαλκάνια τέτοιος κόμβος. Το ότι οι σχεδιασμοί σε αυτό το επίπεδο αποτελούν και το «ψητό» των διευθετήσεων, που τροφοδοτεί άλλωστε και τους ανταγωνισμούς στην περιοχή, φαίνεται από τις διαπιστώσεις του Συμβουλίου και από τις συστάσεις του να επισπευσθούν τα έργα που έχουν ανάγκη οι μονοπωλιακοί όμιλοι:

«Η περιφερειακή συνδεσιμότητα στον τομέα των μεταφορών και της Ενέργειας παραμένει περιορισμένη. Οι οδικές και σιδηροδρομικές συνδέσεις με τις γειτονικές οικονομίες προχωρούν. Το τελευταίο τμήμα του αυτοκινητοδρόμου του (σ.σ.: κάθετου) διαδρόμου Χ στη χώρα πρόκειται να ολοκληρωθεί το 2018, ενώ η αναβάθμιση της σιδηροδρομικής σύνδεσης είναι αργή, όπως συμβαίνει και με τις οδικές εργασίες του διαδρόμου VIII (σ.σ.: προς τη Βουλγαρία). Η εν εξελίξει κατασκευή ενός κοινού συνοριακού σιδηροδρομικού περάσματος προς τη Σερβία αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2021.

Η υλοποίηση των σχεδίων συχνά παρατείνεται λόγω προβλημάτων όπως οι δυσκίνητες διαδικασίες προμηθειών και οι ανεπαρκείς επιδόσεις των εργολάβων. Η δημιουργία διασυνοριακής ανταλλαγής ηλεκτρικής ενέργειας, όπως προβλέπεται στα μέτρα ενεργειακής μεταρρύθμισης, παρεμποδίζεται από τη συνέχιση της ρύθμισης των τιμών στην εθνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Η κατανομή των δυνατοτήτων διασυνοριακής μεταφοράς είναι λειτουργική με την Ελλάδα και οι φορείς εκμετάλλευσης συστημάτων στη Σερβία και τη Βουλγαρία αναμένεται να ακολουθήσουν».

Και παρακάτω για την Ενέργεια: «Η χώρα συνεχίζει να σημειώνει πρόοδο στην ανάπτυξη διασυνδέσεων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Πραγματοποιούνται προπαρασκευαστικές δραστηριότητες για την κατασκευή νέας γραμμής ηλεκτρικής ενέργειας 400kV με την Αλβανία. Στις διασυνδέσεις φυσικού αερίου υπογράφηκε μνημόνιο συμφωνίας με την εταιρεία που είναι επιφορτισμένη με την κατασκευή της γραμμής διασύνδεσης με την Ελλάδα. Η κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Klecovce - Stip έχει ολοκληρωθεί και θα ξεκινήσουν οι δραστηριότητες στον τομέα των αγωγών φυσικού αερίου Negotino - Stip, Negotino - Kavadarci και Skopje - Tetovo - Gostivar. Οσον αφορά την ανάπτυξη μιας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με τις γειτονικές χώρες, από το 2017 οι δυνατότητες διασύνδεσης με την Ελλάδα θα δημοπρατούνται μέσω του Γραφείου Συντονισμένης Δημοπρασίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Τον Αύγουστο του 2017, η χώρα υπέγραψε μνημόνιο συμφωνίας με τη Βουλγαρία, το οποίο προβλέπει μελέτη σκοπιμότητας για ένα νέο αγωγό φυσικού αερίου μεταξύ των δύο χωρών».

Ολα στο βασικό σχέδιο της ΕΕ για ένταξη της ΠΓΔΜ στα διευρωπαϊκά δίκτυα, καθώς, όπως τονίζεται στο ευρωενωσιακό έγγραφο, «η ΕΕ προωθεί τα διευρωπαϊκά δίκτυα στον τομέα των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών και της Ενέργειας για την ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς και τη συμβολή στην ανάπτυξη και την απασχόληση».