Στις 18 Ιούνη, διοργανώθηκε στο Παρίσι Μέρα Αφιερώματος στην Ελένη Μπιμπίκου - Αντωνιάδη με τίτλο «Μια ιστορικός μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας», υπό την αιγίδα του Γκι Μπιρζέλ, καθηγητή του Πανεπιστημίου Ναντέρ του Παρισιού, προέδρου της Εθνικής Γαλλικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ενωση Σπουδών Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Η κομμουνίστρια και ακαδημαϊκός Ελένη Αντωνιάδη - Μπιμπίκου «έφυγε» από τη ζωή στις 13 Ιούνη του 2017. Για το μεγάλο ερευνητικό, ακαδημαϊκό, συγγραφικό της έργο μίλησαν στην εκδήλωση οι:

Μορίς Αϊμάρ, διευθυντής σπουδών του EHESS (Ανώτατη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών).

Μαρία Γερολυμάτου, διευθύντρια ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.

Φεντερίκο Μοντινάρο, ερευνητής, συνεργάτης του Τμήματος Αρχαίας Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Τίμπινγκεν.

Νικόλαος Μπακουνάκης, καθηγητής δημοσιογραφίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Αθήνα.

Σωκράτης Πετμεζάς, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών.

Πλάτων Μαυρομούστακος, καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών.

Ραζβάν Τεοντορέσκου, γγ της Ενωσης Διεθνών Σπουδών Νοτιοδυτικής Ευρώπης.

Λίζα Μπένου, Ιδρυμα Επιστημών του Ανθρώπου, Ενωση Πιερ Μπελόν.

Επίσης, για την Ελένη Μπιμπίκου - Αντωνιάδη μίλησαν οι:

Χρήστος Τράκας, μηχανικός έρευνας.

Νίκος Πράντζος, διευθυντής ερευνών του CNRS (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών της Γαλλίας), αντιπρόεδρος της Ενωσης μελετών ελληνικών προβλημάτων.

Ιωάννα Κωτσιάβρα, CELSA - Paris IV Sorbonne, (Κέντρο Εφαρμοσμένων Λογοτεχνικών και Επιστημονικών Σπουδών), που έδωσε μια διαχρονική προσέγγιση της αντιστασιακής - αγωνιστικής παρουσίας της Ελένης αλλά ταυτόχρονα και το ιδεολογικό της «κοίταγμα» πάνω στα γεγονότα της δεκαετίας του '40 και τις μεθοδολογικές προτάσεις της για τη μελέτη της Ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης.

Ο Ριζοσπάστης δημοσιεύει σήμερα αποσπάσματα από την ομιλία της Ι. Κωτσιάβρα:

Το 1940, η Ελένη εντάχτηκε στην οργανωμένη πάλη, στις γραμμές της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ). Παράλληλα, είχε γραφτεί στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών - στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας - μαθήτρια του μεγάλου Βυζαντινολόγου Διονυσίου Ζακυνθινού.

Την περίοδο της Κατοχής συμμετείχε από τους πρώτους στην Αντίσταση, στη σπουδάζουσα του ΕΑΜ. Ηταν από τα ιδρυτικά μέλη της ΕΠΟΝ. Εγινε τακτική συνεργάτιδα στο παράνομο φύλλο «Τα νιάτα της Αθήνας» και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της «Νέας Γενιάς», οργάνου του ΚΣ της ΕΠΟΝ.

Συμμετείχε στη συγκρότηση της Ελληνογαλλικής Ενωσης Νέων και έγινε γενική γραμματέας της. Ανέπτυξε κομματική δράση στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθήνας ως υπεύθυνη της ΟΚΝΕ.

Πρωτοστάτησε στη διοργάνωση λαϊκών διαμαρτυριών και κινητοποιήσεων, όπως το μεγάλο συλλαλητήριο στις 5 Μάρτη 1943 κατά της επιστράτευσης Ελλήνων εργατών και στην πρώτη νικηφόρα επιχείρηση του ΕΑΜ, στις 7 Απρίλη 1943, μαζί με τον αγωνιστή Σπύρο Κωτσάκη, για την απελευθέρωση των φυλακισμένων της Ακροναυπλίας στο Νοσοκομείο «Σωτηρία».

Στις 4 Μάρτη του 1944 πήρε μέρος στη θρυλική Μάχη της Κοκκινιάς ανάμεσα στους ναζί και τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ που ανάγκασαν, μετά από 4 μέρες συγκρούσεων, τις κατοχικές δυνάμεις σε υποχώρηση.

Η Ελένη συμμετείχε στις απελευθερωτικές και ταξικές μάχες του Δεκέμβρη '44.

Το Μάη του 1947 έφυγε στο Παρίσι για μεταπτυχιακές σπουδές, με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης.

Στο Παρίσι, συνεχίζει την πανεπιστημιακή μελέτη και έρευνα, την προσωπική της ζωή δεμένη με τη στελεχική θέση της ως υπεύθυνης του ΚΚΕ με χρέωση από το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

Συμμετέχει στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για απελευθέρωση των κρατουμένων στις φυλακές και τα ξερονήσια. Στην ανάπτυξη διεθνούς αλληλεγγύης εργατικών - λαϊκών δυνάμεων προς την αγωνιζόμενη Ελεύθερη Ελλάδα και τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας.

Στις 25 Απρίλη '49, παρουσία αντιπροσωπείας του ΔΣΕ, πήρε μέρος στο Παγκόσμιο Συνέδριο για την Ειρήνη, στο Παρίσι.

Σημαντική ήταν η διεθνής αλληλεγγύη προς τον ΔΣΕ. Μία από τις εκφράσεις αυτής της αλληλεγγύης ήταν η επίσκεψη γαλλικής αντιπροσωπείας με τον Πολ Ελιάρ στην Ελεύθερη Ελλάδα, στο Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ, στο Γράμμο. Η Ελένη ανήκε στην ομάδα οργάνωσης της επίσκεψης και συνάντησης με τις μαχήτριες και τους μαχητές. Οι μέρες που πέρασε ο ποιητής στον Γράμμο τον ενέπνευσαν να γράψει τους στίχους με γενικό τίτλο «Ελλάδα, ρόδο του λόγου μου», αφιερωμένους στον αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού, στους ήρωες του πιο δίκαιου ιδανικού. Το πολύτιμο αυτό λεύκωμα ανατυπώθηκε το 2001, σε 1.000 αριθμημένα αντίτυπα, με απόδοση στα Ελληνικά από την Ελένη Αντωνιάδη.

Λίγες μέρες αργότερα, στις 18 Ιούνη 1949, η Ελένη και ο Πολ Ελιάρ θα ξαναβρεθούν στη Βουδαπέστη, στο Εθνικό Συνέδριο της Ουγγαρίας για την Ειρήνη, όπου ο ποιητής θα μιλήσει για τον ΔΣΕ.

Τον Αύγουστο του 1949, με την πτώση του Γράμμου, ο Δημοκρατικός Στρατός ηττήθηκε. Το λαϊκό κίνημα όμως και οι αγώνες του συνεχίστηκαν και από τους Ελληνες στο εξωτερικό για άλλα 18 χρόνια, μέχρι το στρατιωτικό πραξικόπημα στις 21 Απρίλη 1967, και στη δικτατορία.

Η Ελένη πρωταγωνιστεί με τον Αντώνη Αντωνιάδη, τον σύντροφό της - που έφτασε στο Παρίσι το 1952 - σε κινητοποιήσεις συμπαράστασης, όπως για την απελευθέρωση των κρατουμένων της Μακρονήσου. Αλλά και για τις «πολιτικές δίκες» χιλιάδων δημοκρατικών πολιτών που καταδικάστηκαν σε μήνες ή χρόνια φυλάκισης επειδή εκφράστηκαν θετικά για το ΚΚΕ ή τον ΔΣΕ.

Η Ελένη και ο Αντώνης συμβάλλουν στις κινητοποιήσεις όπως:

Η μεγάλη καμπάνια για απελευθέρωση και σωτηρία του μέλους της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ Νίκου Μπελογιάννη - ενάντια στην εκτέλεσή του - μετά τη δίκη του το 1952.

Η δημοσίευση άρθρου στην εφημερίδα του ΚΚ Γαλλίας «Ουμανιτέ», για τις δίκες του Χαρίλαου Φλωράκη - τον Απρίλη και τον Ιούνη του 1955 - για την κράτηση και κυρίως τις συνθήκες δίψας, πείνας, χωρίς φως, αυστηρής απομόνωσης για 150 μέρες, με την κατηγορία ότι ήταν αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης και ενεργό στέλεχος του ΚΚΕ, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής.

Την 1η Ιούνη 1957, καταγγελία για τη δολοφονία του στρατηγού Στ. Σαράφη (31 Μάη), αναπληρωματικού μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και Γραμματέα της ΕΔΑ, από τον Αμερικανό υποσμηναγό Μάριο Μουζάλι με το στρατιωτικό όχημα της αμερικανικής αποστολής.

Αρθρα της αναφέρονταν, επίσης, σε όσους αντιστέκονταν στην ατλαντική πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης, όσους αγωνίζονταν για δημοκρατία, για ελευθερία σκέψης, όπως ο δημοσιογράφος Α. Ζωγράφος που απειλήθηκε με πολυετή φυλάκιση επειδή μετέφρασε τις επιστολές Ρόζενμπεργκ.

Το 1960 κυκλοφόρησαν μια μπροσούρα διαμαρτυρίας για τη Μεγάλη Δίκη του Χ. Φλωράκη, για τη «Δίκη των 11» (Γ. Ερυθριάδης, Αύρα Παρτσαλίδου, Ρούλα Κουκούλου, Κ. Φιλίνης, Κ. Τριανταφύλλου κ.ά.) και για τη «Δίκη των 42» (Δ. Δάλλας, Κ. Λουλές, Α. Μπαρτζιώκας, Σοφία Αρώνη κ.ά.). Εναντίον όλων ασκήθηκε δίωξη για κατασκοπεία (Ν.375).

Η Ελένη και ο Αντώνης συμμετείχαν στην ενημέρωση της κοινής γνώμης για γεγονότα της πολιτικής περιόδου 1963 - 1967, όπως π.χ. η δολοφονία, στις 22 Μάη του 1963, του βουλευτή της ΕΔΑ Γρήγορη Λαμπράκη στη Θεσσαλονίκη.

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα (1967 - 1974) η Ελένη ανέπτυξε αντιδικτατορική δραστηριότητα ιδρύοντας συναφείς κινήσεις.

-- Εξελέγη γενική γραμματέας της γαλλοελληνικής κίνησης για μια Ελεύθερη Ελλάδα, η οποία είχε πρόεδρο τον μετέπειτα σοσιαλιστή υπουργό Ρολάντ Ντιμά. Σκοπός της κίνησης ήταν η διαφώτιση της γαλλικής κοινής γνώμης για την κατάσταση στην Ελλάδα και γενικότερα η ενεργή συμπαράσταση προς τον αγωνιζόμενο ελληνικό λαό.

Τον Αύγουστο του 1970, στη διάρκεια της παραμονής της στη Μόσχα - στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου Ιστορικών Επιστημών - έδωσε συνέντευξη στο ραδιοφωνικό σταθμό σχετικά με την αντιδικτατορική δράση της γαλλοελληνικής κίνησης για μια Ελεύθερη Ελλάδα.

-- Ειδική έκδοση βίβλου, 180 περίπου σελίδων στα Γαλλικά, για τα βασανιστήρια εναντίον των Ελλήνων πατριωτών, που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο της Ευρώπης και άλλους διεθνείς Οργανισμούς.

-- Οργάνωση συλλαλητηρίων και άλλων εκδηλώσεων διαμαρτυρίας για τις τρομοκρατικές δίκες, για τα βασανιστήρια και για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα.

-- Χορήγηση υλικής βοήθειας, στέγασης, εργασίας, δωρεάν ιατρικής περίθαλψης σε Ελληνες δημοκράτες, που κατέφυγαν στο Παρίσι και δωρεάν εκμάθηση της γαλλικής γλώσσας.

Στις 5 - 15 Φλεβάρη του 1968, συμμετείχε ως προσκεκλημένη από τη Δυτική Ευρώπη στις εργασίες της 12ης Πλατιάς Ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, στη Βουδαπέστη και τάχτηκε με τις αποφάσεις της.

Παράλληλα συνέβαλε για να εκδοθεί το περιοδικό «Αντίσταση» - πολυγραφημένο αρχικά με άρθρα για ιδεολογικά ζητήματα, οικονομικά κ.λπ.

Μετά το Μάη του '68, η Ελένη και ο Αντώνης θα εκδώσουν την εφημερίδα «Ελεύθερη Πατρίδα».

Η Ελένη και ο Αντώνης τιμήθηκαν με το Μετάλλιο της Εθνικής Αντίστασης και με το τιμητικό δίπλωμα του Πανελλήνιου Συνδέσμου Δημοσιογράφων Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης (1941- 1944).

Ο Αντώνης Αντωνιάδης, μαθηματικός, πολιτικός μηχανικός, ήταν στέλεχος του ΚΚΕ και ανταποκριτής του «Ριζοσπάστη» από το 1974 μέχρι το θάνατό του, το 1983, οπότε συνέχισε την ανταπόκριση της εφημερίδας η Ελένη έως το 1991.

Ηταν και οι δυο τους φιλόξενοι και προσέφεραν ό,τι μπορούσαν σε φίλους και συντρόφους, που έφτασαν ή πέρασαν στο Παρίσι πριν και μετά τη δικτατορία.

Η Ελένη επισκέφτηκε, ελεύθερα, την Ελλάδα μετά το τέλος της δικτατορίας το 1974 και συμμετέχει σε συμπόσια οργανωμένα για τα χρόνια - «σταθμούς» των μεγάλων γεγονότων - Κατοχή, Εθνική Αντίσταση, Δεκέμβρη, εμφύλιο πόλεμο - που μας επιτρέπουν να δούμε τη δική της ανάλυση. Πρόκειται για τα συμπόσια:

-- Το 1984, για τα 40 χρόνια από την Απελευθέρωση. Το συμπόσιο οργάνωσαν το Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών και τα περιοδικά «Εθνική Αντίσταση» και «Επιστημονική Σκέψη».

-- Το 1991, για τα 50 χρόνια από την ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ).

-- Το 1995, για τα 50 χρόνια από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και το Δεκέμβρη '44.

Οι παρεμβάσεις Ελλήνων και ξένων ιστορικών είχαν σκοπό την προώθηση μεθόδων ιστορικής έρευνας γύρω από το πολύπλευρο έργο της Αντίστασης, το χαρακτήρα του μαζικού κινήματος στις πόλεις, το ρόλο του ΚΚΕ την Κατοχή, τον ένοπλο αγώνα του ΔΣΕ, τους κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες για την εξέλιξη της δεκαετίας του '40...

Η Ελένη εισηγήθηκε την ίδρυση κέντρου μελέτης της Εθνικής Αντίστασης με σωστές μεθόδους ανάλυσης, με εργαλείο τη διαλεκτική, την κατάρτιση βιβλιογραφίας, την καταγραφή των προβλημάτων προς έρευνα, τη συλλογή πηγών.

Μας χρειάζεται ένα Ινστιτούτο Ιστορίας του 20ού αιώνα. Ο Δεκέμβρης είναι ένα κομματάκι μέσα στην Αντίσταση, η Αντίσταση, ο εμφύλιος πόλεμος είναι ένα κομματάκι μέσα στον ελληνικό 20ό αιώνα.

Η Ιστορία έχει διάφορες πηγές, ένα κομματάκι από αυτές είναι η συγκέντρωση αφηγήσεων, βιωμάτων, αναμνήσεων, μαρτυριών... Προτείνω τη μαγνητοφώνηση όλων των στοιχείων που μένουν ακόμη, γιατί η Ιστορία είναι ΠΡΑΞΗ. Καθένας από αυτούς που ζουν από εκείνη την εποχή είναι, αν όχι ερευνητής, πάντως μια σημαντικότατη πηγή.

Η Ιστορία, όπως είναι γνωστό, δεν είναι μόνο η επιστήμη της Μνήμης, αλλά είναι παράλληλα και πιο πολύ δημιουργός της συνείδησης, ιδιαίτερα δημιουργός ταξικής συνείδησης.