Οι δυσκολίες στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας, που ανησυχούν ιδιαίτερα τα διάφορα επιτελεία, αφού πρόκειται για χώρες συμμάχους στο ΝΑΤΟ, αναδείχτηκαν και από τις συναντήσεις της τουρκικής κυβερνητικής αντιπροσωπείας, με επικεφαλής τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών, Σεντάτ Ονάλ, που βρέθηκε αυτήν τη βδομάδα στην Ουάσιγκτον.

Η πραγματική αντιπαράθεση αφορά σειρά πολλών πεδίων, όπου υπάρχει διαφοροποίηση συμφερόντων. Αυτά σχετίζονται με τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, τη μοιρασιά που γίνεται στη Συρία, τις σχέσεις στο ΝΑΤΟ (που ψυχράνθηκαν μετά την απόπειρα πραξικοπήματος), τις σχέσεις με το Ιράν (όπου τουρκικά μονοπώλια έχουν συμβόλαια με αντίστοιχα ιρανικά στην Ενέργεια και άλλους τομείς και αντιδρούν στη στάση των ΗΠΑ), τις εμπορικές σχέσεις συνολικά και την επιβολή κυρώσεων και δασμών.

Και βέβαια, αφορούν τα «ανοίγματα» της Τουρκίας προς τη Ρωσία (εξοπλιστικά πακέτα, Ενέργεια κ.λπ.). Είναι χαρακτηριστικό ότι στις 13 και 14 Αυγούστου μεταβαίνει στην Τουρκία ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ, για συζητήσεις εφ' όλης της ύλης, ενώ Ερντογάν και Πούτιν είχαν την Παρασκευή τηλεφωνική συνομιλία, όπου επισήμαναν τη θετική πορεία της ενίσχυσης των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων των χωρών τους, ενώ εξέφρασαν την ικανοποίησή τους όσον αφορά τη συνεργασία των Ρωσίας - Τουρκίας στον στρατιωτικό και ενεργειακό τομέα.

Μέσα σ' αυτό το κλίμα, η τούρκικη αντιπροσωπεία με αξιωματούχους από τα υπουργεία Εξωτερικών, Δικαιοσύνης και Οικονομικών συναντήθηκε με τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών, Τζον Σάλιβαν, και στελέχη του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ και παρότι δεν έγιναν επίσημες δηλώσεις όλα δείχνουν ότι υπάρχει παραπέρα επιδείνωση των σχέσεων, στο πλαίσιο πάντα του ευρύτερου παζαριού που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Αυτό πιστοποιεί άλλωστε με τον πιο εμφατικό τρόπο η ανακοίνωση του Αμερικανικού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, ότι έδωσε εντολή για την αύξηση των δασμών στις εισαγωγές από την Τουρκία, επιβάλλοντας δασμούς 20% στο αλουμίνιο και 50% στο χάλυβα. Με ανάρτηση την Παρασκευή το πρωί (τοπική ώρα) στο «Twitter», όπως συνηθίζει, σημειώνει:

«Μόλις έδωσα εντολή για διπλασιασμό των δασμών στον χάλυβα και στο αλουμίνιο όσον αφορά την Τουρκία καθώς το νόμισμά της, η τουρκική λίρα, υποχωρεί ραγδαία έναντι του πολύ ισχυρού δολαρίου μας! Το αλουμίνιο θα είναι τώρα 20% και ο χάλυβας 50%. Οι σχέσεις μας με την Τουρκία δεν είναι καλές αυτή την ώρα!».

Σύμφωνα με όσα καταγράφονται σε τουρκικά ΜΜΕ, την πρώτη συνάντηση απασχόλησε το θέμα της κράτησης του Αμερικανού πάστορα Αντριου Μπράνσον (που η τουρκική πλευρά συνδέει με τον Φ. Γκιουλέν, τον οποίο θεωρεί υπεύθυνο της απόπειρας πραξικοπήματος του 2016), όπου η αμερικανική πλευρά ζήτησε άμεση απελευθέρωση, αλλά δεν φαίνεται να υπήρξε κάποια κατάληξη.

Η αντιπαράθεση εξελίσσεται σε μια περίοδο που η τουρκική οικονομία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Η λίρα υποβαθμίζεται συνεχώς και υποχωρεί σε σχέση με το δολάριο φτάνοντας την Παρασκευή στο χαμηλό 1/5,9 ενώ αυξάνονται και οι πιέσεις των «οίκων αξιολόγησης» και οι προτροπές για προσφυγή στο ΔΝΤ.

Ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προσπαθώντας να διασκεδάσει τις ανησυχίες, κάλεσε τους πολίτες «να μην έχουν καμία αναστάτωση» από την υποχώρηση της τουρκικής λίρας και ότι «δεν θα χάσουμε στον εμπορικό πόλεμο».

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στη Ριζούντα της Μαύρης Θάλασσας είπε χαρακτηριστικά: «Υπάρχουν διάφορες εκστρατείες σε εξέλιξη. Μην δίνετε σημασία. Μην ξεχνάτε, αν έχουν τα δολάριά τους, εμείς έχουμε τον λαό μας, τον Θεό μας. Εργαζόμαστε σκληρά. Δείτε πώς ήμαστε πριν από 16 χρόνια και δείτε μας σήμερα». Επίσης, κάλεσε τους πολίτες να μετατρέψουν τα δολάρια και τον χρυσό που έχουν σε λίρες ώστε να ενισχύσουν την τουρκική λίρα και τις τράπεζες.

Στο ίδιο μήκος κύματος, την Παρασκευή, ο υπουργός Οικονομίας και γαμπρός του Ερντογάν, Μπεράτ Αλ Μπαϊράκ, ανακοίνωσε το περιβόητο «νέο οικονομικό μοντέλο» που θα βασιστεί, όπως είπε, στην «εδραίωση της εμπιστοσύνης και την επικοινωνία με όλους τους παράγοντες της αγοράς, τους μετόχους, ντόπιους και διεθνείς», και στην «αυστηρή νομισματική και δημοσιονομική πολιτική», δηλαδή επί της ουσίας σε νέες περικοπές και αντιλαϊκά μέτρα ώστε να βρεθεί «ζεστό» χρήμα για το κεφάλαιο.

Οπως είπε, πρώτα βήματα είναι «η μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας, η εξασφάλιση ανάπτυξης του ΑΕΠ 3 - 4% το 2019 και η μείωση του πληθωρισμού από το 16% σε μονοψήφια νούμερα». Ακόμα σημείωσε ότι πρέπει «να διατηρηθεί η ανεξαρτησία της Κεντρικής Τράπεζας».