Τα «όργανα έχουν αρχίσει» για πολλά από τα τμήματα περιφερειακών πανεπιστημίων που χρηματοδοτούνταν από τα γνωστά ευρωπαϊκά Επιχειρησιακά Προγράμματα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ), καθώς τελειώνει η χρηματοδότησή τους και τα διάσπαρτα σε όλη τη χώρα τμήματα αντιμετωπίζουν ακόμα και προβλήματα συνέχισης της λειτουργίας τους. Επιβεβαιώνονται έτσι οι επισημάνσεις του ΚΚΕ, που από την αρχή είχε μιλήσει για τμήματα με χρηματοδότηση που έχει ημερομηνία λήξης καθώς και για το γεγονός ότι πολλά από αυτά δημιουργήθηκαν χωρίς συγκεκριμένο επιστημονικό αντικείμενο για λόγους πολιτικούς και ψηφοθηρικούς, στη λογική κάθε πόλη και πανεπιστήμιο.

Ετσι, χαρακτηριστικά στον «αέρα» βρίσκεται το Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών στη Φλώρινα, του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας που λειτουργούσε στα πλαίσια του ΕΠΕΑΕΚ με τη λήξη της χρηματοδότησή του στις 31.12.04. Και το τμήμα Μηχανολόγων Διαχείρισης Ενεργειακών Πόρων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στην Κοζάνη, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, αφού δεν έχει καν δικά του κτίρια και στεγάζεται σε κτιριακό συγκρότημα των ΚΕΚ Κοζάνης.

Την ίδια ώρα, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα όπως η έλλειψη μόνιμου διδακτικού και διοικητικού προσωπικού, λειψή χρηματοδότηση, προβλήματα υποδομών, κλπ. Κόντρα σ' αυτή την κατάσταση, με αίτημα την άμεση χρηματοδότηση του πανεπιστημίου και τη λειτουργία όλων των Σχολών και Τμημάτων με χρήματα από τον κρατικό προϋπολογισμό, συγκροτήθηκε επιτροπή αγώνα φοιτητών με πρωτοβουλία της Πανσπουδαστικής.

Για το ζήτημα του ενδεχόμενου κλεισίματος του Τμήματος Βαλκανικών Σπουδών η ΝΕ Φλώρινας του ΚΚΕ, με ανακοίνωσή της επισημαίνει ανάμεσα σε άλλα ότι «οι όποιες λύσεις βρεθούν - όπως δηλώνουν καθησυχαστικά οι αρμόδιοι - δε θα είναι παρά προσωρινές και πάντα θα υπάρχει ο κίνδυνος να κλείσουν τα τμήματα ή να αναζητήσουν λύσεις σε χρηματοδότες - "χορηγούς", όπως άλλωστε επιδιώκουν μέσα από την πολιτική ιδιωτικοποίησης η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και η ΕΕ».

Το ΚΚΕ, υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση, καλεί το λαό, αποτρέποντας το κλείσιμο του Τμήματος, να παλέψει για ενιαία δημόσια και δωρεάν εκπαίδευσης για όλους, με κατάργηση κάθε μορφής ιδιωτικής εκπαίδευσης και της έμμεσης ιδιωτικοποίησης της δημόσιας, για αύξηση των δαπανών για την Παιδεία στο 15% του κρατικού προϋπολογισμού, για λαϊκή Παιδεία στην υπηρεσία της επιστήμης και της κοινωνικής προόδου και όχι του κεφαλαίου.

Κατά της διάσπασης των σπουδών σε δύο κύκλους (3 συν 2 χρόνια) και την εξίσωση των πενταετών σπουδών με τα 3χρονα bachelor, και κατά της θεσμοθέτησης οποιουδήποτε ενδιάμεσου ακαδημαϊκού τίτλου τάχθηκε η Κοσμητεία της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Ενώ την πρόταση της Πρυτανείας του ΑΠΘ που συντάχθηκε στα πλαίσια του προσχηματικού διαλόγου και ήταν σύμφωνη με το πνεύμα της Μπολόνια απέρριψαν 4 συνελεύσεις τμημάτων της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ.

Πιο συγκεκριμένα, η Κοσμητεία θεωρεί ότι «οποιαδήποτε μεταβολή στο καθεστώς των αδιάσπαστων πενταετών σπουδών εγκυμονεί τον κίνδυνο ακαδημαϊκής υποβάθμισης των Τμημάτων» και εκτιμά ότι ο ακαδημαϊκός τίτλος που απονέμεται μετά τις πενταετείς σπουδές στην Πολυτεχνική Σχολή, είναι αντίστοιχος του αγγλοσαξονικού μάστερ. Τη θέση της Κοσμητείας στηρίζουν με ξεχωριστές αποφάσεις τους και οι συνελεύσεις μελών ΔΕΠ των τμημάτων Χημικών Μηχανικών και Μηχανολόγων Μηχανικών. Επίσης, η συνέλευση μελών ΔΕΠ των Μηχανολόγων Μηχανικών, που αποδέχεται και με δική της απόφαση τη θέση της Κοσμητείας, αποφάσισε την ενσωμάτωση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών στα βασικά προγράμματα σπουδών. Αποφάσισε επίσης να δίνεται η ευκαιρία στους ήδη αποφοίτους να επιστρέψουν στο τμήμα στον τελευταίο ή τους δύο τελευταίους κύκλους σπουδών για να μπορούν να ειδικευτούν και σε ένα πρόσθετο αντικείμενο και να πάρουν την ισοδυναμία τους με το Δίπλωμα Μηχανικού.

Οσον αφορά στην πρόταση της Πρυτανείας του ΑΠΘ, υπενθυμίζεται ότι δημοσιεύτηκε λίγο πριν το διάλογο - απάτη, χωρίς να έχουν γνώση του περιεχομένου της όλα τα μέλη της Συγκλήτου. Στην πρόταση της Πρυτανείας παρουσιάζονταν προτάσεις όπως η «αξιολόγηση», οι «δύο κύκλοι σπουδών», η «κάρτα συγγραμμάτων», η «διά βίου εκπαίδευση», η «μείωση της συμμετοχής των φοιτητών στα όργανα συνδιοίκησης». Το σύνολο της πρότασης απέρριψαν οι συνελεύσεις μελών ΔΕΠ των τμημάτων Τοπογράφων, Μηχανικών, Χημικών Μηχανικών, Μηχανολόγων Μηχανικών και Αρχιτεκτονικής. Επίσης, η συνέλευση των μελών ΔΕΠ του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανολόγων απέρριψε την επιβολή διδάκτρων στα μεταπτυχιακά όταν συζητήθηκε το θέμα των οικονομικών των μεταπτυχιακών σπουδών.

Ολοκληρώθηκε η συζήτηση στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής και εισάγεται προς ψήφιση στην Ολομέλεια, το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την αναγνώριση ακαδημαϊκών τίτλων σπουδών. Το νομοσχέδιο ψήφισε η ΝΔ. ΠΑΣΟΚ και ΣΥΝ επιφυλάχτηκαν να τοποθετηθούν στην Ολομέλεια και καταψήφισε το ΚΚΕ.

Το νομοσχέδιο έχει αλλαγές στις διατυπώσεις και στην ουσία του, αλλά ακόμα και με τις νέες διατυπώσεις εισάγει την ισοτίμηση των ελληνικών πτυχίων με τα τρίχρονα bachelors.

Συγκεκριμένα, η νέα διατύπωση του νομοσχεδίου για την αναγνώριση των τρίχρονων πτυχίων έχει ως εξής: «Αναγνώριση τίτλων σπουδών της αλλοδαπής που αποκτώνται μετά από τριετή φοίτηση, όταν για τα αντίστοιχα προγράμματα της ημεδαπής προβλέπεται τετραετής ή πενταετής φοίτηση, "ισοτιμία" ή "ισοτιμία και αντιστοιχία" του πτυχίου αναγνωρίζεται μόνον εφόσον ο κάτοχος του πτυχίου είναι και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος. Στην περίπτωση αυτή δεν αναγνωρίζεται "ισοτιμία" του μεταπτυχιακού διπλώματος. Σε ειδικές περιπτώσεις εντατικών προγραμμάτων της αλλοδαπής τριετούς διάρκειας, όταν τα αντίστοιχα προγράμματα της ημεδαπής είναι τετραετούς διάρκειας, είναι δυνατόν με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση του οικείου τμήματος του Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ) του Οργανισμού, να χορηγηθεί "ισοτιμία" στο πτυχίο χωρίς παράλληλη συνεκτίμηση μεταπτυχιακού διπλώματος» (άρθρο 4, παρ. 2, όπου «Οργανισμός» βλέπε ΟΑΤΑΠ, δηλαδή το αντίστοιχο νέο όργανο που αναλαμβάνει τις αρμοδιότητες του ΔΙΚΑΣΤΑ).

Η παραπάνω «εξαίρεση» στο άρθρο «δικαιολογείται» στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, που λέει ότι θέλει να δώσει την ευχέρεια στα όργανα του ΟΑΤΑΠ, να αναγνωρίσουν τίτλους σπουδών που βασίστηκαν σε «εξαιρετικά προγράμματα σπουδών παρά την περιορισμένη τους διάρκεια σε σχέση με τα προγράμματα της ημεδαπής και απονεμήθηκαν από γνωστά σε φήμη σπουδαία σε ουσία ανώτατα ιδρύματα της αλλοδαπής».

Τα παραπάνω, σε απλά ελληνικά λένε ότι θα αναγνωρίζονται στη χώρα μας, ως ισότιμα με τα ελληνικά τετραετή και πενταετή πτυχία, τα τρίχρονα bachelors. Είναι εντελώς ασαφής η έννοια των «ειδικών περιπτώσεων εντατικών προγραμμάτων» και των «γνωστών σε φήμη σπουδαίων σε ουσία ανώτατων ιδρυμάτων». Στην ουσία, αφήνεται η δυνατότητα στα όργανα του ΟΑΤΑΠ να αποφασίζουν όποτε θέλουν την αναγνώριση ενός τρίχρονου πτυχίου.

Παράλληλα, σε άλλο σημείο του νομοσχεδίου ορίζεται: «Η διάρκεια των σπουδών υπολογίζεται σε ακαδημαϊκά έτη, εξάμηνα, ή διδακτικές μονάδες ή σε συνδυασμό αυτών» (άρθρο 4, παρ.1). Αυτό σημαίνει ότι αν ένας πτυχιούχος τρίχρονου bachelor του εξωτερικού συμπληρώσει τις πιστωτικές του μονάδες με ένα επιπλέον σεμινάριο ή έναν κύκλο κατάρτισης... συμπληρώνει ίση διάρκεια σπουδών με τα τετράχρονα ελληνικά πτυχία και αναγνωρίζεται το πτυχίο του.

Επίσης, γίνεται φανερό τόσο από τα προαναφερόμενα αποσπάσματα όσο και από ολόκληρο το άρθρο 4 του νομοσχεδίου ότι η κυβέρνηση υιοθετεί πλήρως τις ευέλικτες και αποσπασματικές σπουδές και τις αναγνωρίζει με το σύστημα των πιστωτικών μονάδων. Αναγνωρίζει σπουδές εξ αποστάσεως, σπουδές σε πολλά και διαφορετικά ιδρύματα, αρκεί μόνο το μισό των σπουδών να έχει διεξαχθεί στο ίδρυμα που παρέχει τον τίτλο.

Ενταγμένο πλήρως στη λογική των αποφάσεων της Μπολόνια, το νομοσχέδιο παραδέχεται ντε φάκτο τη διάσπαση των σπουδών σε δυο κύκλους, προπτυχιακό και διδακτορικό, με αντίστοιχο διαχωρισμό των τίτλων σπουδών: Σε πτυχίο (βλ. bachelor), μεταπτυχιακό (master) και διδακτορικό. Στο πνεύμα αυτών των αποφάσεων ορίζει επίσης ότι ο ΟΑΤΑΠ συνεργάζεται «με όργανα που έχουν σκοπό την αξιολόγηση της ποιότητας της ανώτατης εκπαίδευσης για θέματα κοινού ενδιαφέροντος» (αρ. 2, παρ.2δ). Προφανώς μέσα από αυτή του τη συνεργασία θα δικαιολογεί ποια είναι τα «γνωστά σε φήμη σπουδαία σε ουσία ανώτατα ιδρύματα». Ομως η αξιολόγηση στις περισσότερες των περιπτώσεων, βαθμολογεί θετικά τα ιδρύματα εκείνα που έχουν τις στενότερες σχέσεις με τις επιχειρήσεις, ενώ η πληρότητα των παρεχόμενων γνώσεων παίζει δευτερεύοντα ρόλο.

• Με τροπολογία που κατέθεσε χτες η υπουργός Παιδείας Μ. Γιαννάκου στο νομοσχέδιο και πέρασε ομόφωνα, «απαγορεύεται ρητά η επιβολή οποιασδήποτε μορφής σωματικής τιμωρίας σε μαθητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που παρεκκλίνουν από την προσήκουσα διαγωγή». Η τροπολογία κατατέθηκε, γιατί, παρά τις επανειλημμένες καταγγελίες για το θέμα αυτό σε διεθνές επίπεδο, η χώρα μας δεν είχε προχωρήσει στις κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις.

Ανοιχτή σύσκεψη με θέμα τα μεταλλαγμένα προϊόντα διοργανώνει σήμερα η Πανσπουδαστική ΚΣ, στα Πράσινα Αμφιθέατρα της Γεωπονικής Αθήνας. Η σύσκεψη θα ξεκινήσει στις 11 το πρωί, θα μιλήσει ο βιολόγος Βασίλης Οψιμος και θα ακολουθήσουν χάπενινγκ.

Η ανάγκη αντίστασης στην αντιεκπαιδευτική και αντιλαϊκή λαίλαπα αναδείχτηκε μέσα από τις ομιλίες αλλά και τις παρεμβάσεις των πανεπιστημιακών δασκάλων που συμμετείχαν στην εκδήλωση της ΚΟΘ του ΚΚΕ και των Οργανώσεων Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης της ΚΝΕ για τις εξελίξεις στην Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση. Η εκδήλωση έγινε το βράδυ της Τρίτης, στο αμφιθέατρο της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μίλησαν ο Γ. Τσιλιγκιρίδης, καθηγητής του ΑΠΘ και μέλος του ΝΓ της ΚΟΘ του ΚΚΕ, ο Β. Παπαγεωργίου, πρόεδρο του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ και ο Σ. Ζαριανόπουλος, ΓΓ του ΕΚΘ και στέλεχος του ΠΑΜΕ.

Ως κεντρικός ομιλητής ο Γ. Τσιλιγκιρίδης αναφέρθηκε στις τελευταίες εξελίξεις στην Ανώτατη Εκπαίδευση και στην ουσία αυτών των αναδιαρθρώσεων, σημειώνοντας πως αυτό που επιδιώκεται είναι η προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος στις ανατροπές που γίνονται στην αγορά εργασίας. «Εκεί αποβλέπουν οι ευρωπαϊκές αποφάσεις της Μπολόνιας, της Πράγας, του Βερολίνου: Στην παραγωγή ενός ευκίνητου εργατικού δυναμικού, που θα είναι προσαρμόσιμο στις αλλαγές», ανέφερε.

Εξάλλου, ξεκαθάρισε πως η υπόθεση της Παιδείας αφορά όλο το λαό. Γι' αυτό το ΚΚΕ καλεί το λαό να συσπειρωθεί στον αγώνα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της Παιδείας, προβάλλοντας και διεκδικώντας Ενιαία Δημόσια και Δωρεάν Εκπαίδευση για όλους. «Ο αγώνας αυτός για να καρποφορήσει θα πρέπει να συνοδευτεί με τη συνολικότερη πάλη για ριζικές ανατροπές στην οικονομία και στην κοινωνία, γιατί όσο μέτρο προόδου της κοινωνίας είναι το κέρδος, ούτε η Παιδεία, ούτε η Επιστήμη, ούτε ο Ανθρωπος θα μπορούν να μπουν πάνω από αυτό», κατέληξε.

Ο Β. Παπαγεωργίου σημείωσε ότι οι εξελίξεις εντάσσονται στη λογική των αποφάσεων του παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και στοχεύουν στη μετατροπή του Πανεπιστημίου σε φτηνό εργάτη για το κεφάλαιο, με ανυπολόγιστες συνέπειες.

Ο Σ.Ζαριανόπουλος, ανέλυσε τον ταξικό χαρακτήρα της Παιδείας και τόνισε πως το ΠΑΜΕ παλεύει για αποκλειστικά δημόσια, δωρεάν εκπαίδευση, στην υπηρεσία των συμφερόντων του λαού και όχι των μονοπωλίων και του συστήματός του.

Οι μαθητές διεκδικούν αγωνιστικά το δικαίωμα στη μόρφωση, παλεύουν για Ενιαίο 12χρονο, δημόσιο και δωρεάν υποχρεωτικό σχολείο, κατάργηση του 4ου έτους στα Λύκεια, αύξηση του ποσοστού εισακτέων σε όλες τις σχολές ΑΕΙ - ΤΕΙ, άδεια με αποδοχές την περίοδο των εξετάσεων. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα δίκαια αιτήματα των μαθητών σε νυχτερινά σχολεία, ενώ οι μαθητές των ΤΕΕ που κάνουν πρακτική, διεκδικούν επιπλέον ολόκληρο μεροκάματο, πλήρη ασφάλιση για 4 ώρες πρακτική, 5 φορές τη βδομάδα.

Να σημειωθεί ότι στο πλευρό των αγωνιζόμενων μαθητών βρέθηκε χτες και το Συνδικάτο Μετάλλου, για να εκφράσει τη συμπαράστασή του. Την ίδια κατανόηση στα προβλήματα των εργαζόμενων μαθητών δεν έδειξε όμως και το υπουργείο Παιδείας. Τη στιγμή που η κυβέρνηση διατυμπανίζει το «διάλογό» της, απέδειξε για άλλη μια φορά, την άρνησή της για ουσιαστικό διάλογο, καθώς όταν τριμελής αντιπροσωπεία των μαθητών συναντήθηκε χτες με τον Ανδρέα Καραμάνο, ΓΓ του υπουργείου, εκείνος αρνήθηκε να κάνει και το πιο απλό: Να ορίσει μια ημερομηνία όπου θα τους δεχόταν, έστω για να τους ακούσει...

«Θα επανέλθουμε ακόμη πιο δυναμικά», ήταν η απάντηση των μαθητών νυχτερινών σχολείων, οι οποίοι αφού διάβασαν το ψήφισμα του Συντονιστικού, ανανέωσαν το ραντεβού τους για την Κυριακή 6 Μάρτη, όπου θα συνεδριάσει το Συντονιστικό, στις 6 το απόγευμα, στην αίθουσα Εμποροϋπαλλήλων, προκειμένου να αποφασίσουν την κλιμάκωση του αγώνα τους.

Σε διάλογο επί του... διαλόγου περιορίστηκε η χτεσινή πρώτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΠΔΕ), ενός από τα επιμέρους συμβούλια του ΕΣΥΠ. Με τις εκπαιδευτικές ομοσπονδίες ΟΛΜΕ και ΔΟΕ και τους γονείς να απουσιάζουν και με την παρουσία κυρίως στελεχών της εκπαίδευσης, κυβερνητικών φορέων και εκπροσώπων της ΓΣΕΕ, της ΑΔΕΔΥ, της ΟΙΕΛΕ, της ΕΝΑΕ, του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, συζητήθηκαν οι προτεραιότητες του Συμβουλίου και φάνηκε για μια ακόμα φορά ο χαρακτήρας του περιβόητού διαλόγου. Το πλαίσιο του οποίου ορίζει η πολιτική που χαράσσει η ΕΕ για την Παιδεία, με στρατηγικό στόχο την υπαγωγή της στις ανάγκες της αγοράς.

Χτες λοιπόν, μετά από πολύωρη συζήτηση, αποφασίστηκε ότι στην επόμενη συνεδρίαση θα συζητηθούν οι εξής άξονες: Δομή και περιεχόμενο της εκπαίδευσης (Προσχολική Αγωγή, Δημοτικό, Γυμνάσιο, ολοήμερο σχολείο, Λύκειο και Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση, σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση), επιστημονική - επαγγελματική αναβάθμιση των εκπαιδευτικών (παιδαγωγική κατάρτιση, επιμόρφωση, οικονομική αναβάθμιση), ειδική αγωγή, διαπολιτισμική εκπαίδευση, στελέχη εκπαίδευσης και κτιριακή - υλικοτεχνική υποδομή. Από τις προτεραιότητες, βέβαια, δε λείπει και η «αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος», του εκπαιδευτικού έργου και των συντελεστών του, παρά τις αντιδράσεις.

Από τη χτεσινή συζήτηση δεν έλειψε και η αναφορά στην απουσία των εκπαιδευτικών ομοσπονδιών και στους λόγους της αποχώρησής τους, με το προεδρείο να δηλώνει ότι ο διάλογος δε γίνεται πάνω σε προειλημμένες αποφάσεις, ενώ ο πρόεδρος του ΕΣΥΠ έκανε λόγο για προσχηματικό λόγο αποχώρησής τους, σημειώνοντας ότι η αξιολόγηση στην οποία αντιδρούν είναι κεντρικό ζήτημα του διαλόγου. Επόμενη συνεδρίαση του ΣΠΔΕ ορίστηκε για τις 7 Απρίλη, οπότε και έμεινε ανοιχτό το να συζητηθεί και το ζήτημα της πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Ειδικά για το συγκεκριμένο θέμα, προτάθηκε και κοινή συνεδρίαση των συμβουλίων Ανώτατης Εκπαίδευσης, ενώ εξετάζεται και η λειτουργία επιτροπών στο πλαίσιο του ΕΣΥΠ για διάφορα άλλα επιμέρους θέματα. Φάνηκε παράλληλα χτες ότι το υπουργείο Παιδείας... δε βιάζεται για την ολοκλήρωση του διαλόγου, αφού όπως δήλωσε ανάμεσα σε άλλα ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΠΘ, το ΕΣΥΠ από το νόμο λειτουργεί για τρία χρόνια, οπότε και υπάρχει χρόνος για να συζητηθούν τα επιμέρους ζητήματα.

Στο μεταξύ, όπως ανακοινώθηκε χτες, στις 21 Μάρτη θα μεταβεί στην Αθήνα αντιπροσωπεία του φινλανδικού υπουργείου Παιδείας, προκειμένου να ενημερώσει για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας και τις θετικές επιδόσεις στην πρόσφατη έρευνα της PISA (την οποία διενεργεί ο ΟΟΣΑ). Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση βλέπει θετικά το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό μοντέλο, το οποίο δεν είναι παρά η εφαρμογή των κατευθύνσεων της ΕΕ για την Παιδεία και τη σύνδεσή της με την «κοινωνία», όπου η αξιολόγηση, η ταξική διαφοροποίηση και η σύνδεση με την «κοινωνία» έχουν τον πρώτο λόγο. Και είναι φανερό ότι ανεξάρτητα από το διάλογο - απάτη, σε αυτά προχωράει... πρόσω ολοταχώς.