Νέες συγκρούσεις σημειώνονται τις τελευταίες μέρες στα σύνορα Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν, τα οποία παραμένουν ακαθόριστα μετά τη λήξη του περσινού πολέμου στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και την εύθραυστη «ειρηνευτική» συμφωνία που υπέγραψαν τα δύο κράτη με τη Ρωσία.

Ιδιαίτερα στη μεθοριακή περιοχή Σιουνίκ, από την περασμένη άνοιξη καταγράφονται επεισόδια με νεκρούς και τραυματίες, οι δύο πλευρές αλληλοκατηγορούνται για παραβιάσεις συνόρων, ενώ το τελευταίο διάστημα αναφέρουν ένοπλα περιστατικά με θύματα.

Από το Σάββατο η κατάσταση έχει κλιμακωθεί και μέχρι χτες τα ξημερώματα η κατάσταση παρέμενε τεταμένη, με το αρμενικό υπουργείο Αμυνας να αναφέρει «τοπικές συγκρούσεις» με χρήση «πυροβολικού, τεθωρακισμένων και πυροβόλων όπλων» από τις αζέρικες Ενοπλες Δυνάμεις, ενώ ισχυριζόταν ότι ο αρμενικός στρατός έχει την κατάσταση υπό έλεγχο.

Την Κυριακή η Αρμενία ανακοίνωσε πως οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν επιχείρησαν επίθεση προς τα ανατολικά κατά μήκος των συνόρων, προκαλώντας σφοδρή ανταλλαγή πυροβολισμών, ενώ τη Δευτέρα ο πρωθυπουργός της Αρμενίας, Ν. Πασινιάν, δήλωσε ότι τα στρατεύματα του Αζερμπαϊτζάν εισήλθαν στην Αρμενία από τα ανατολικά σύνορα. Μετά το περιστατικό αποπέμφθηκε ο Αρμένιος υπουργός Αμυνας, Αρσάκ Καραπετιάν.

Χτες το Κοινοβούλιο της Αρμενίας ανακοίνωσε ότι 15 Αρμένιοι στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους στις συγκρούσεις, «σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες». Νωρίτερα το αρμενικό υπουργείο Αμυνας είχε ανακοινώσει ότι 12 στρατιώτες αιχμαλωτίστηκαν.

Από την πλευρά του, το ΥΠΕΞ του Αζερμπαϊτζάν κατηγορεί την Αρμενία για σκόπιμη κλιμάκωση της έντασης στα σύνορα.

Η Αρμενία κάλεσε τη Ρωσία και τα κράτη - μέλη του Οργανισμού Συνθήκης για τη Συλλογική Ασφάλεια (CSTO) - Ρωσία, Λευκορωσία, Αρμενία, Τατζικιστάν, Καζακστάν, Κιργιστάν - καθώς και τα κράτη της Ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ - Γαλλία, ΗΠΑ, Ρωσία - να αντιδράσουν «στις πρόσφατες ενέργειες του Αζερμπαϊτζάν» και να λάβουν «ενεργά μέτρα για την απόσυρση των δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν από το κυρίαρχο έδαφος».

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Αρμενικού Συμβουλίου Ασφαλείας, η χώρα κάλεσε τη Ρωσία «να προστατεύσει την εδαφική ακεραιότητα της Αρμενίας» βάσει της συμφωνίας του 1997 (CSTO) και «ετοιμάζεται έγγραφη έκκληση». Ρωσία και Αρμενία βρίσκονται σε διαβουλεύσεις μέσω διπλωματικών και στρατιωτικών διαύλων.

Ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλ. Πούτιν, και ο Αρμένιος πρωθυπουργός, Ν. Πασινιάν, είχαν χτες τηλεφωνική επικοινωνία και συμφώνησαν να βρίσκονται σε διαρκή επαφή.

Αργότερα, το πρακτορείο TASS μετέδωσε ότι μετά από τηλεφωνικές επαφές του Ρώσου υπουργού Αμυνας, Σ. Σόιγκου, με τον Αρμένιο και τον Αζέρο ομόλογό του, οι δύο πλευρές «έλαβαν μέτρα για τη σταθεροποίηση της κατάστασης. Οι εχθροπραξίες κοντά στο όρος Κιλισάλι σταμάτησαν, η κατάσταση εξομαλύνθηκε και βρίσκεται υπό έλεγχο».

Σύμφωνα με το πρακτορείο «Reuters», το υπουργείο Αμυνας της Αρμενίας ανακοίνωσε ότι μετά από ρωσική διαμεσολάβηση υπήρξε «κατάπαυση πυρός στον ανατολικό τομέα» των συνόρων.

Πάντως, η κατάσταση παραμένει τεταμένη και στα τμήματα του αυτοκινητόδρομου που συνδέει την Αρμενία με το Ιράν, εδάφη που τέθηκαν υπό αζερικό έλεγχο με την «ειρηνευτική» συμφωνία Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν - Ρωσίας πέρσι τον Νοέμβρη.

Οι τελευταίες αυτές εξελίξεις συνδέονται με ευρύτερες γεωπολιτικές αντιθέσεις και επιδιώξεις στο Νότιο Καύκασο, μεταξύ άλλων και της Τουρκίας, η οποία στηρίζει το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και της Ρωσίας, του Ιράν, της Γεωργίας, με την τελευταία να αναβαθμίζει τον ρόλο της στηριζόμενη από ΗΠΑ - ΕΕ.

Σε αυτή, λοιπόν, τη συγκυρία ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών, Α. Ρουντένκο, και ο Τούρκος ομόλογός του, Σ. Ονάλ, επιβεβαίωσαν τη Δευτέρα τη σημασία ταχείας έναρξης του μηχανισμού συνομιλιών 3+3 (Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία, Γεωργία, Ρωσία, Τουρκία και Ιράν) για τον Νότιο Καύκασο.

Η ιδέα της πλατφόρμας 3+3 για τον Νότιο Καύκασο, ιδιαίτερα για το Ναγκόρνο Καραμπάχ και την αποκατάσταση των οικονομικών και μεταφορικών δεσμών στην περιοχή, προωθείται ιδιαίτερα από τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν, Ι. Αλίεφ, και τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρ. Τ. Ερντογάν, ενώ το Ιράν καλωσόρισε την πρόταση.

Για το Ναγκόρνο Καραμπάχ και τα μέτρα που «λαμβάνει η Ρωσία» για τη διατήρηση της εκεχειρίας και την αποκατάσταση των οικονομικών και μεταφορικών δεσμών συνομίλησαν χτες ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλ. Πούτιν, και ο Ιρανός ομόλογός του, Ε. Ραϊσί.

Στη σφαγή δεκάδων γυναικόπαιδων σε περιοχές της συριακής πόλης Μπαγχούζ, που το 2019 τελούσε υπό τον έλεγχο τζιχαντιστών, προέβη η αμερικανική Πολεμική Αεροπορία με εντολή της Κεντρικής Διοίκησης του στρατού των ΗΠΑ, μολονότι γνώριζε ότι υπήρχαν άμαχοι εγκλωβισμένοι, σύμφωνα με ρεπορτάζ των «New York Times».

Το ρεπορτάζ, επικαλούμενο απόρρητες αναφορές και εκθέσεις του αμερικανικού στρατού, αναφέρει ότι σκοτώθηκαν 64 γυναίκες και παιδιά ως πιθανοί συνεργάτες του εχθρού, αφού προηγουμένως υποτίθεται ότι πάρθηκαν αναλογικά «νόμιμα μέτρα αυτοάμυνας». Αναφέρεται επίσης πως ο γενικός επιθεωρητής του υπουργείου Αμυνας ξεκίνησε στις 18/3/2019 έρευνα για τη σφαγή στην Μπαγχούζ (έγινε όταν οι δυνάμεις SDF των Κούρδων μαχητών δέχονταν καταιγιστικά πυρά και υπήρχε κίνδυνος να ηττηθούν). Στην έκθεση που ακολούθησε, ωστόσο, «αφαιρέθηκε» οποιαδήποτε αναφορά στους βομβαρδισμούς, ενώ δεν διενεργήθηκε ποτέ μία ανεξάρτητη έρευνα σε βάθος.

Βεβαίως δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η μόνη σφαγή του λαού της Συρίας από τον αμερικανικό στρατό στο όνομα της «καταπολέμησης της τρομοκρατίας», με χαρακτηριστικά τα λουτρά αίματος κατά την πολυήμερη πολιορκία της Ράκα το 2017.

Στο μεταξύ η Συρία βρέθηκε στο επίκεντρο και της τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχαν χτες οι Πρόεδροι της Ρωσίας Βλ. Πούτιν και του Ιράν Ε. Ραϊσί, οι οποίοι συζήτησαν επίσης για τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν, το Ναγκόρνο - Καραμπάχ (βλ. αντίστοιχα θέματα στις σελ. 22 και 24) κ.ά.

Υπενθυμίζεται ότι Ρωσία, Ιράν και Τουρκία έχουν αναλάβει ρόλο «εγγυητή» της εκεχειρίας στη Συρία και είναι υπεύθυνοι για τον συντονισμό ενεργειών και αποφάσεων στο πλαίσιο της Διαδικασίας της Αστάνα για τον τερματισμό του πολέμου και την πολιτική «μετάβαση».

Λίγες ώρες μετά την τηλεφωνική επικοινωνία Πούτιν - Ραϊσί ανακοινώθηκε νέα σύγκληση της διεθνούς ομάδας της Διαδικασίας της Αστάνα στην πρωτεύουσα του Καζακστάν, Νουρ Σουλτάν, μετά τις 20 Δεκέμβρη.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) κάνουν βήματα για την αποκλιμάκωση των εντάσεων με το Ιράν, στο πλαίσιο μιας πολιτικής επιλογής μέσω διπλωματίας και μακριά από την αντιπαράθεση, δήλωσε τη Δευτέρα ο Ανουάρ Γκαργκάς, διπλωματικός σύμβουλος του Προέδρου των ΗΑΕ.

Ο Γκαργκάς πάντως δήλωσε ότι η χώρα του διατηρεί «βαθιές ανησυχίες» για τη συμπεριφορά του Ιράν σε Ιράκ, Συρία, Υεμένη και Λίβανο.

«Πέρα απ' αυτό, έχουμε κάνει βήματα για την αποκλιμάκωση των εντάσεων, καθώς δεν ενδιαφερόμαστε για μία αντιπαράθεση. Ολη η περιοχή θα πλήρωνε το τίμημα μιας τέτοιας αντιπαράθεσης τις επόμενες δεκαετίες», δήλωσε ο ίδιος στον Στρατηγικό Διάλογο του Αμπού Ντάμπι.

«Είμαι ρεαλιστής σχετικά με τις πιθανότητες επιτυχίας. Θα είναι μία αργή διαδικασία, αλλά ελπίζουμε ότι με τον καιρό μπορούμε να οικοδομήσουμε μαζί μεγαλύτερη εμπιστοσύνη μεταξύ μας και να αρχίσουμε να κάνουμε πρόοδο για μία πιο βιώσιμη και αμοιβαία ωφέλιμη κατάσταση», πρόσθεσε.

Διαβεβαίωσε τέλος ότι τα ΗΑΕ εργάζονται για να χτίσουν «γέφυρες» με όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένων αυτών με τις οποίες έχουν σοβαρές διαφωνίες. Επικαλέστηκε ως παράδειγμα την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ, καθώς επίσης τις πρόσφατες ενέργειες των ΗΑΕ γύρω από τις κρίσεις σε Ερυθραία και Σουδάν.

Για το Αφγανιστάν ο Γκαργκάς είπε ότι οι πρόσφατες εξελίξεις έγιναν «πολύ προβληματικές» για τα ΗΑΕ σε δύο μέτωπα: Στην κλιμάκωση του εξτρεμισμού και στην εντύπωση που διαμορφώθηκε για τον ρόλο των ΗΠΑ στην περιοχή.

Υπενθυμίζεται ότι οι παραπάνω δηλώσεις έρχονται μια βδομάδα μετά την επίσκεψη του ΥΠΕΞ των ΗΑΕ, σεΐχη Αμπντάλα μπιν Ζαγιέντ αλ Ναχγιάν, στη Δαμασκό (για πρώτη φορά μετά από δέκα χρόνια), και τη συνάντησή του με τον Σύρο Πρόεδρο Μπ. Ασαντ, προκαλώντας τη δυσφορία των ΗΠΑ.

Ο Κ. Πετκόφ, ένας από τους δύο ηγέτες του κόμματος «Συνεχίζουμε την Αλλαγή» (ιδρύθηκε τον Σεπτέμβρη και ήρθε πρώτο στις εκλογές της περασμένης Κυριακής), δήλωσε ότι το κόμμα του ξεκίνησε ήδη επαφές για τον σχηματισμό κυβέρνησης με τους Σοσιαλιστές (BSP) και το κόμμα «Υπάρχει τέτοιος λαός» (επίσης ιδρύθηκε πριν από λίγους μήνες και είχε έρθει πρώτο στις εκλογές του Ιούλη). «Είναι αισιόδοξο ότι υπάρχει μια μεγάλη πλειοψηφία ανθρώπων που θέλουν αλλαγή», ισχυρίστηκε.

Απαντώντας σε ερώτημα για τη διαπραγμάτευση με τη Βόρεια Μακεδονία (της οποίας η ένταξη στην ΕΕ - κατά συνέπεια και της Αλβανίας - «παγώνει» από το βέτο της Βουλγαρίας), ο Πετκόφ υποστήριξε ότι «κανείς στον πλανήτη δεν θα μας πάρει τηλέφωνο για να μας πει: Κάνε αυτό γιατί σου λέω να το κάνεις (...) Ο μόνος τρόπος να πειστούμε για κάτι είναι ότι αυτό θα είναι το σωστό για τη Βουλγαρία».

Στο μεταξύ, ενώ τα παζάρια για τη συγκρότηση κυβέρνησης ξεκινούν, η εκλογική μείωση σε μια σειρά από κόμματα προκάλεσε ήδη πολλές παραιτήσεις, όπως της επικεφαλής του BSP Κορνέλια Νίνοβα και του Χρίστο Ιβανόφ, ηγέτη του «Ναι! Βουλγαρία», βασικής συνιστώσας της «Δημοκρατικής Βουλγαρίας». Ανεξάρτητα πάντως από τις εσωκομματικές εξελίξεις, επιτελεία στελεχών έχουν ήδη ανακοινώσει ότι θα δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στο «Συνεχίζουμε την Αλλαγή».

«Παρούσα» στις διεργασίες και τις διεθνείς παρεμβάσεις γύρω από τον Λίβανο δηλώνει η Τουρκία, μέσω και της νέας επίσκεψης που πραγματοποίησε χτες στη Βηρυτό ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μ. Τσαβούσογλου.

Ο Τούρκος υπουργός συναντήθηκε με τον Λιβανέζο ομόλογό του, Αμπντάλα Μπου Χαμπίμπ, συζητώντας για τις διμερείς σχέσεις και τις περιφερειακές εξελίξεις (Συρία, Παλαιστινιακό κ.ά.). Υπέγραψαν συμφωνία διπλωματικής εκπαιδευτικής συνεργασίας και διαβεβαίωσαν πως θα αυξήσουν τη συνεργασία σε τομείς όπως ο Τουρισμός, η γεωργία και η Ενέργεια.

Ο Τσαβούσογλου πρόσφερε επίσης τη βοήθεια της χώρας του προκειμένου να αποκλιμακωθεί η πρόσφατη ένταση μεταξύ του Λιβάνου και της Σαουδικής Αραβίας και άλλων χωρών του Κόλπου.

Ακολούθησαν συναντήσεις με τον Λιβανέζο Πρόεδρο, Μισέλ Αούν, τον πρόεδρο της Βουλής, Ν. Μπέρι, και τον πρωθυπουργό, Ν. Μικάτι.

Τη μέρα της επίσκεψης Τσαβούσογλου στη Βηρυτό, δημοσιεύτηκε άρθρο του στη λιβανέζικη εφημερίδα «Αλ Τζουμχουρία», όπου μνημονεύει την τελευταία επίσκεψή του τον Αύγουστο του 2020, λίγο μετά την καταστροφική έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού. Διαβεβαίωσε πως η Τουρκία συνεχίζει να στηρίζει τον Λίβανο και πρακτικά, μέσω της βοήθειας από κρατικούς οργανισμούς και οργανώσεις αρωγής. Είπε πως Λίβανος και Τουρκία μοιράζονται «ιστορία και πολιτικούς δεσμούς, αλλά και γεωγραφία και πεπρωμένο», ενώ εξέφρασε την επιθυμία να χρησιμοποιήσει ο Λίβανος την Ενέργειά του όχι για να πληρώσει το τίμημα των περιφερειακών ρευστών εξελίξεων αλλά για να ορθοποδήσει ο λαός του.