Με το οικονομικό βάρος στην Τοπική Αυτοδιοίκηση για την πρόληψη και στα ασφαλιστικά ταμεία για τη θεραπεία προσπαθεί η κυβέρνηση να δείξει ότι θα επιτύχει στη μάχη κατά των ναρκωτικών
Επικεφαλής αυτής της εθνικής προσπάθειας εμφανίστηκε ο πρωθυπουργός, Κ. Σημίτης, σε μια επιχείρηση να παρουσιάσουν μια προσπάθεια συστράτευσης με την κοινωνία μετά το μεγάλο πολιτικό τέλμα και διακηρύσσοντας ότι προσπαθούν να «ενσταλάξουν στη νεολαία νέες αξίες και νέα πρότυπα». Στα μέτρα αυτά προστέθηκε και η αντιμετώπιση του αλκοολισμού, όπως άλλωστε προβλέπει το πενταετές πρόγραμμα που ανακοινώθηκε (2001-2006) κι είναι ενταγμένο στους στόχους του Πενταετούς Σχεδίου Δράσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης (2000-2004).
Ωστόσο, όμως, τόσο οι μεγαλοστομίες του πρωθυπουργού όσο και οι ανακοινώσεις λίγο αργότερα της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας σε ορισμένα σημεία έχουν στοιχεία οπισθοδρόμησης.
Επίσης, στον τομέα της πρόληψης μπορούν να διεισδύσουν διάφοροι άσχετοι καθώς προβλέπεται η εφαρμογή και διαχείριση προγραμμάτων πρόληψης σε ΝΠΙΔ κοινωφελούς χαρακτήρα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στη διάρκεια του Υπουργικού Συμβουλίου υπήρξαν τοποθετήσεις, όπως του υπουργού Εξωτερικών, Γ. Παπανδρέου, για νέα οπτική στην αντιμετώπιση του προβλήματος, αλλά επισημάνθηκε ότι τα αποτελέσματα από άλλες χώρες, όπως η Ολλανδία, δεν είναι τόσο θετικά και επομένως δεν προκρίνεται για τη χώρα μας.
Μετά το Υπουργικό Συμβούλιο ο υπουργός Υγείας, Αλ. Παπαδόπουλος, και η υφυπουργός, Χρ. Σπυράκη, παρουσίασαν αναλυτικά τα μέτρα ανακοινώνοντας τη συγκρότηση Διυπουργικής Επιτροπής, στην οποία συμμετέχουν δέκα υπουργεία (Εσωτερικών, Αμυνας, Οικονομικών, Εθνικής Οικονομίας, Εργασίας, Υγείας, Δικαιοσύνης, Πολιτισμού, Εμπορικής Ναυτιλίας και Δημόσιας Τάξης).
Η Διυπουργική Επιτροπή, όπως είπε ο Αλ. Παπαδόπουλος, θα προσδιορίσει και τη διαθεσιμότητα των πόρων για κάθε προβλεπόμενη δράση, ενέργεια ή μέτρο, ενώ θα παρακολουθεί την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης.
Η λογική των διαθέσιμων πόρων οδηγεί στη λογική των «μετρήσιμων στόχων με οριοθετημένους χώρους ανάπτυξης και επίπεδα ενεργειών ανά υπουργείο», στοιχεία που περιορίζουν τη δράση κατά των ναρκωτικών.
Οι δηλώσεις του πρωθυπουργού Κ. Σημίτη έδειξαν την αναντιστοιχία των μέτρων και το μέγεθος του προβλήματος
Ωστόσο όμως και το στίγμα των δηλώσεων του πρωθυπουργού δε δίνει το εύρος εκείνων των μέτρων που έχει ανάγκη η χώρα μας για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών και τη θωράκιση της νεολαίας. «Το φαινόμενο των ναρκωτικών, συνέχισε ο πρωθυπουργός, είναι πολυδιάστατο ως προς τις αιτίες του και πολύπλευρο ως προς τις επιπτώσεις του. Δεν αφορά μονάχα τη δημόσια υγεία, ορισμένα άτομα, αλλά αφορά και την κοινωνική συνοχή μας και έχει συνδέσεις με την εθνική μας ασφάλεια».
Ο Κ. Σημίτης στην αρχή της δήλωσής του αναγνώρισε ότι «η εξάπλωση της χρήσης των ναρκωτικών, ιδίως ανάμεσα στους νέους μας, ακολουθεί και στην Ελλάδα δυστυχώς την ίδια πορεία που ακολούθησε και στις άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης και η χρήση επεκτείνεται».
«Επίσης -είπε σε άλλο σημείο- έχουμε επίγνωση ότι το πρόβλημα των ναρκωτικών στη χώρα μας είναι μέρος ενός ευρύτερου διεθνούς προβλήματος. Δεν παρουσιάζεται μόνο εδώ, αλλά ιδίως σε άλλες χώρες. Η διακίνηση των ναρκωτικών έχει διεθνείς διασυνδέσεις. Υπάρχουν, λοιπόν, πολλαπλές, αθέατες και θεατές διακλαδώσεις στη διεθνή πολιτική και την οικονομική συγκυρία».
Στη συνέχεια ανέφερε ότι οι αποφάσεις κινούνται σε δύο κατευθύνσεις:
«Πολλά απ' αυτά που συζητήσαμε γίνονται», είπε ο πρωθυπουργός. «Αποφασίσαμε, λοιπόν, να ενισχυθούν οι δράσεις και να επεκταθούν με νέες δράσεις, να ενταχθούν σε ένα εθνικό σχέδιο δράσης. Θα πω μονάχα, για παράδειγμα, ότι θα αυστηροποιήσουμε τη νομοθεσία (την ποινική και τη σωφρονιστική) για τους εμπόρους ναρκωτικών και ότι θα αυξήσουμε τις μονάδες που χορηγούν υποκατάστατα, όπως θα αυξήσουμε τις μονάδες θεραπείας, καθώς και τις μονάδες που συμπαραστέκονται σ' αυτούς που πάσχουν από το πρόβλημα. Αυτές τις πρωτοβουλίες τις ανακοινώνουμε, με την ελπίδα ότι έτσι θα δημιουργηθούν στην κοινωνία ευνοϊκότεροι όροι για την περιστολή του φαινομένου. Ιδίως σε σχέση με τη μείωση των αρνητικών συνεπειών για την υγεία και την κοινωνική λειτουργία όσων έχουν εμπλακεί, να τους βοηθήσουμε στην υγεία τους. Αλλά ταυτόχρονα να ενισχύσουμε όλες εκείνες τις υποστηρικτικές δομές που θα αποτρέπουν την εργασιακή και κοινωνική απομόνωσή τους, ώστε να είναι πάντα δυνατό να τους εντάξουμε στην κοινωνία. Οι χρήστες είναι ασθενείς, αυτή είναι η άποψή μας. Την ασθένεια πρέπει να τη θεραπεύσουμε και ταυτόχρονα πρέπει να τους βοηθήσουμε να λειτουργήσουν θετικά στην κοινωνία».
«Η χώρα μας, συνέχισε ο πρωθυπουργός, θα αναλάβει πρωτοβουλίες σε κοινοτικό και διεθνές επίπεδο, ώστε να υπάρχει μια πολιτική για τον περιορισμό της καλλιέργειας και της εμπορίας των ναρκωτικών, εδώ στα Βαλκάνια, στην ευρύτερη περιφέρειά μας. Γιατί εκεί εντοπίζεται διεθνώς ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα και εμείς έχουμε υποχρέωση να πολεμήσουμε αυτό το πρόβλημα. Θα δώσουμε επίσης ιδιαίτερη σημασία για να έχουμε καθαρούς Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η κυβέρνηση πιστεύει πως το κράτος πρέπει να διαδραματίσει πρωτεύοντα ρόλο. Θέλω όμως να τονίσω ότι όσο σημαντικός και να είναι ο ρόλος του κράτους, δεν είναι σε καμιά περίπτωση αποκλειστικός. Δεν εξαντλούνται έτσι όλες οι δυνατότητες που διαθέτει η κοινωνία μας. Η κοινωνία πρέπει και αυτή να ενεργοποιηθεί σ' αυτή την κατεύθυνση».
Και ο πρωθυπουργός κατέληξε: «Με τις αναπτυσσόμενες κατά τομέα δράσεις της, η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι θα εξασφαλίσει καλύτερους όρους για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Θα φέρει στο προσκήνιο τον αγώνα των ναρκωτικών και θα εντάξει -και αυτό θέλουμε- και κάθε φορέα κοινωνικής ευθύνης, αλλά και κάθε πολίτη αυτής της χώρας σ' αυτό τον αγώνα. Ο αγώνας κατά των ναρκωτικών είναι προτεραιότητα για μας, είναι υποχρέωση για μας, είναι ευθύνη μας. Παράλληλα, είναι προτεραιότητα, υποχρέωση και ευθύνη όλων μας».
Ο ΟΚΑΝΑ αναλαμβάνει ρόλο συντονιστή και θα κάνει την αξιολόγηση της παροχής υπηρεσιών. Επίσης θα κατανέμει τη χρηματοδότηση και τελικά θα αντικαταστήσει τη Διυπουργική Επιτροπή.
Ο ρόλος του Ινστιτούτου θα είναι η ανάπτυξη κατευθυντήριων οδηγιών και πρωτοκόλλων, η πιστοποίηση θεραπευτικών προγραμμάτων κλπ.
Τον τομέα της πρόληψης η κυβέρνηση τον αποδέχεται ως τον κύριο πυλώνα ανάπτυξης αποτελεσματικών δράσεων, υπογράμμισε η ηγεσία του υπουργείου Υγείας κατά την παρουσίαση των μέτρων.
Ομως, απαριθμώντας τα μέτρα η Χρ. Σπυράκη, έδειξε ότι η οικονομική υποστήριξη αυτών των μέτρων μετατίθεται και πάλι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Την επόμενη πενταετία αναπτύσσεται ένα κέντρο πρόληψης ανά νομό ή και ένα κέντρο ανά 40.000 κατοίκους. «Αναγνωρίζεται ότι η πρωτοβουλία για την υλοποίηση προγραμμάτων πρόληψης της εξάρτησης από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ ξεκινά από την τοπική κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό, μεταφέρεται η ευθύνη εφαρμογής και διαχείρισης προγραμμάτων πρόληψης σε ΝΠΙΔ Κοινωφελούς Χαρακτήρα Δήμων ή Συνδέσμων Δήμων με τα οποία συνεργάζονται οι τοπικοί φορείς» αναφέρεται στην απόφαση.
Στο υπουργείο Παιδείας ανατίθεται η εφαρμογή προγραμμάτων αγωγής υγείας στα σχολεία, που είναι ένα απ' τα μεγαλύτερα ζητούμενα της πρόληψης και μέχρι στιγμής υπάρχουν ισχνά αποτελέσματα.
Για τον τομέα της καταστολής ανακοινώθηκε η άμεση ίδρυση Τμημάτων Δίωξης Ναρκωτικών στον Πύργο, στο Αγρίνιο και την Καλαμάτα.
Μέχρι το τέλος του 2002 θα λειτουργήσουν τα εξής προγράμματα:
-- Δυο Κέντρα Υποδοχής και Παραπομπής στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη με ετήσιο κόστος λειτουργίας 50 εκατομμυρίων το καθένα.
-- Ενα Κέντρο Βοήθειας για την παροχή ιατρικών και κοινωνικών υπηρεσών για τα μη ενταγμένα σε θεραπευτικά προγράμματα εξαρτημένα άτομα («χρήστες του δρόμου») στη Θεσσαλονίκη με ετήσιο κόστος λειτουργίας 300 εκατ.
-- Πέντε στεγνά προγράμματα με στόχο να καλυφθούν προοδευτικά όλες οι υγειονομικές περιφέρειες.
-- Δέκα Μονάδες Εφήβων, ώστε να καλύπτονται τα μεγάλα αστικά κέντρα και όλες οι υγειονομικές περιφέρειες, με ετήσιο κόστος λειτουργίας 80 εκατ. δραχμές το καθένα.
-- Εντεκα Μονάδες Χορήγησης Υποκαταστάτων στις αντίστοιχες υγειονομικές περιφέρειες, με ετήσιο κόστος λειτουργίας 300 εκατ. εκάστη.
-- Δημιουργία των πρώτων πέντε πιλοτικών μονάδων χορήγησης θεραπείας υποκατάστασης ή και ανταγωνιστών από μονάδες του ΕΣΥ με στόχο την επέκτασή του και σε άλλες μονάδες εντός της προσεχούς πενταετίας. Για το σκοπό αυτό ετοιμάζεται εντός του θέρους το εκπαιδευτικό υλικό από τον ΟΚΑΝΑ και ξεκινάει από το προσεχές φθινόπωρο εκπαίδευση γιατρών σε οικειοθελή βάση.
-- Δύο κέντρα απεξάρτησης φυλακισμένων τοξικομανών στον Ελαιώνα των Θηβών και στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής.
-- Η κατασκευή Πολυδύναμων Κέντρων Αντιμετώπισης Κρίσης των Χρηστών Ναρκωτικών και των Αλκοολικών σε 19 Γενικά Νοσοκομεία της χώρας στην επόμενη δεκαετία, μέσα από το Γ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης.
Για την υλοποίηση των παραπάνω σχεδίων προβλέπονται τα εξής κονδύλια
-- Τριπλασιάζεται και φτάνει στα 15 δισ. δραχμές η σημερινή επιχορήγηση του ΟΚΑΝΑ από τον Τακτικό Προϋπολογισμό. Επιπλέον διατίθενται για κτιριακή υποδομή 5 δισ. δραχμές από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
-- Αυξάνεται η χρηματοδότηση του ΚΕΘΕΑ για το 2001 κατά 1 δισ. και κατά 3 δισ. το 2002. (Να σημειωθεί ότι μετά από πολλές διαμαρτυρίες η χρηματοδότηση του ΚΕΘΕΑ για το 1999 λόγου χάρη έφτασε μόλις 1,85 δισ. δραχμές)
-- Πενταπλασιάζεται η χρηματοδότηση του Κέντρου Ψυχικής Υγείας (ΚΨΥ) από τον Τακτικό Προϋπολογισμό για το 2001 -φτάνει ένα δισ. δραχμές- και για το 2002 θα φτάσει δύο δισ. δραχμές.
-- Ενισχύονται οι δράσεις των Δημοσίων Ψυχιατρείων Αθηνών και Θεσσαλονίκης με πρόσληψη προσωπικού με τη διάθεση πιστώσεων (6 δισ.) από τον τακτικό προϋπολογισμό για την πρόσληψη 150 ατόμων από τις αντίστοιχες μονάδες των ψυχιατρείων εντός του 2002.
-- Για τη λειτουργία των πολυδύναμων κέντρων στους Ψυχιατρικούς Τομείς Νοσοκομείων προσλαμβάνεται προσωπικό (25 θέσεις) που καλύπτεται τον πρώτο χρόνο από κοινοτικά κονδύλια και στη συνέχεια από τον τακτικό προϋπολογισμό.