Στη δίνη ενός οικοδομικού κυκλώνα βρίσκεται τις τελευταίες δεκαετίες η Αθήνα. Κυκλώνας, που, στο πέρασμά του, παρέσυρε μονοκατοικίες, νεοκλασικά, αυλές, αλάνες και τώρα "καταπίνει" τις τελευταίες ανάσες, τους ελεύθερους χώρους της πόλης.

Στη θέση τους, ξεφυτρώνουν τσιμεντένια μεγαθήρια, πολυώροφα πάρκινγκ, καταδικάζοντας σε ασφυξία τα εκατομμύρια των κατοίκων της πρωτεύουσας.

Το 1940, το λεκανοπέδιο της Αθήνας διέθετε 12 τετραγωνικά μέτρα πράσινο ανά κάτοικο, το οποίο έπεσε στα 6 τ.μ. το 1965, στα 4 τ.μ. το 1977, ενώ σήμερα το πράσινο που αντιστοιχεί σε κάθε κάτοικο της πόλης αγγίζει τα 3 τ.μ..Στον αριθμό αυτό περιλαμβάνονται περιοχές δύσβατες, όπως ο Λυκαβηττός, ή περιφραγμένες και με εισιτήριο, όπως οι αρχαιολογικοί χώροι. Κάτι, που σημαίνει ότι αυτός ο αριθμός είναι κατά πολύ μικρότερος και μάλιστα σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, όπως η Κυψέλη και τα Πατήσια, όπου το πράσινο που αντιστοιχεί σε κάθε κάτοικο είναι μόλις μισό τετραγωνικό μέτρο.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι ίδιες οι προδιαγραφές του ΥΠΕΧΩΔΕ, για τις πολεοδομικές μελέτες επεκτάσεων του σχεδίου πόλης, απαιτούν τουλάχιστον 9,5 τ.μ. ελεύθερου χώρου ανά κάτοικο, από τα οποία 6 τ.μ. καθαρό πράσινο πάρκων. Η ίδια η πολιτική πρακτική της ηγεσίας του ΥΠΕΧΩΔΕ, όμως, είναι αυτή που χαρίζει, στην κυριολεξία, έναν - έναν τους τελευταίους ελεύθερους χώρους σε ιδιώτες.

Μέσα στα όρια του Δήμου Αθηναίων, η συνολική έκταση των ελεύθερων χώρων και του πρασίνου είναι 5.430 στρέμματα, δηλαδή το 14,3% της συνολικής έκτασης του Δήμου. Σ' αυτό, όμως, το ποσοστό περιλαμβάνονται και οι αρχαιολογικοί χώροι (970 στρέμματα), οι οποίοι, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, δεν είναι προσβάσιμοι άνευ εισιτηρίου και οι περίβολοι κοινωφελών χρήσεων (579 στρέμματα), όπως εκκλησίες, Εθνική Βιβλιοθήκη, Προεδρικό Μέγαρο, που και αυτοί δεν είναι πάντα κοινόχρηστοι. Επομένως, οι πραγματικά ελεύθεροι χώροι ανέρχονται σε 3.872 στέμματα ή 10,2% του Δήμου. Στο ποσοστό αυτό, όμως, περιλαμβάνονται και τα Τουρκοβούνια, με τον αυθαίρετο οικισμό και τις αρκετά βραχώδεις εκτάσεις.

Η έκταση ελεύθερων χώρων που αντιστοιχεί στους 772.000 κατοίκους της Αθήνας είναι 5 τ.μ. Οι πραγματικοί χώροι πρασίνου, όμως, δεν είναι ούτε οι μισοί. Συγκεκριμένα:

- Στο 1ο Διαμέρισμα (Κέντρο, Μεταξουργείο, Κολωνάκι) οι ελεύθεροι χώροι καταλαμβάνουν συνολικά το 18,8%, ποσοστό συγκριτικά μεγάλο, λόγω, όμως, του Λυκαβηττού και του Εθνικού Κήπου. Απ' αυτό το ποσοστό, μόνο το 8,37% είναι χώροι πρασίνου.

- Στο 2ο Διαμέρισμα (Παγκράτι, Νέος Κόσμος, Δουργούτι) οι ελεύθεροι χώροι καταλαμβάνουν το 18,9%. Το μισό απ' αυτό είναι περίβολοι κοινωφελών χώρων και το 2,31% αρχαιολογικοί χώροι, με πράσινο 10,78%.

- Στο 3ο Διαμέρισμα (Πετράλωνα, Θησείο, Μοναστηράκι, Βοτανικός) οι ελεύθεροι χώροι καταλαμβάνουν το 15,23% της έκτασής του, εκ του οποίου το 13,18% είναι αρχαιολογικοί χώροι και ό,τι περισσεύει είναι χώροι πρασίνου...

- Στο 4ο Διαμέρισμα (Σεπόλια, Κολωνός) οι ελεύθεροι χώροι καταλαμβάνουν το 6,04% χωρίς αρχαιολογικούς χώρους, εκ των οποίων το πράσινο είναι 4,43%. - Στο 5ο Διαμέρισμα (Πατήσια, Λαμπρινή) οι ελεύθεροι χώροι καταλαμβάνουν το 4,39%. Εδώ το πράσινο είναι είδος προς εξαφάνιση και καταλαμβάνει το 2,98%.

- Στο 6ο Διαμέρισμα (Κυψέλη, Πολύγωνο) οι ελεύθεροι χώροι καταλαμβάνουν το 7,21%, εκ των οποίων το 4,9% είναι πράσινο.

- Στο 7ο Διαμέρισμα (Αμπελόκηποι, Γκύζη, Γηροκομείο, Ελληνορώσων) οι ελεύθεροι χώροι καταλαμβάνουν το 18,93%, εκ των οποίων το 10,79% είναι χώροι πρασίνου. Αυτό είναι και το υψηλότερο ποσοστό, λόγω, όμως, της ύπαρξης των Τουρκοβουνίων και του Γουδιού (το 1,14% είναι περίβολοι).

Το απαράδεκτο καθεστώς της συνεχιζόμενης οικοδόμησης στους ελάχιστους εναπομείναντες ελεύθερους χώρους της Αθήνας είναι μια τραγική πραγματικότητα. Με τη φράση αυτή ο Γερ. Σκλαβούνος,μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ), δίνει το στίγμα της τακτικής που ακολουθείται στον τομέα αυτό.

"Οι ενδιαφερόμενοι βάζουν στο μάτι τους καλύτερους ελεύθερους χώρους, αυτούς δηλαδή που τους παρέχουν τα περισσότερα πλεονεκτήματα λόγω κεντρικής θέσης και γειτνίασης με άλλες χρήσεις και συγκοινωνιακούς άξονες και επιτυγχάνουν από την Πολιτεία τη νομιμοποίηση της οικοδόμησής τους. Μάλιστα, οι περισσότεροι από αυτούς τους χώρους βρίσκονται στα ανατολικά του κέντρου, περιοχές που θεωρούνται προνομιούχες και έχουν ακόμα κάποιους ελεύθερους χώρους. Αντίθετα, δυτικά του κέντρου, όχι μόνο είναι ανεπαρκείς οι ελεύθεροι χώροι, αλλά και αυτοί που υπάρχουν, κατ' όνομα πλατείες, στην πραγματικότητα είναι σταυροδρόμια, συγκοινωνιακοί κόμβοι και ανοιχτά πάρκινγκ",σημειώνει. Συμπληρώσει πως το Ρυθμιστικό Σχέδιο προβλέπει με σαφήνεια ότι πρέπει κατά προτεραιότητα να αναβαθμιστούν οι δυτικές περιοχές του κέντρου και το δυτικό λεκανοπέδιο γενικότερα.

Αναφορικά με τη σημαντικότητα της ύπαρξης και διάσωσης των ελεύθερων χώρων στην πόλη μας, ο Γερ. Σκλαβούνος τονίζει: "Το πράσινο απορροφά διοξείδιο του άνθρακα και άλλους αέριους ρύπους και εκπέμπει το ζωοδότη οξυγόνο. Αυτές τις αλήθειες οι πολιτικοί μας τις αναγνωρίζουν μόνο σε περιόδους έντονων καυσώνων και νέφους, για να τις ξεχάσουν μόλις τα φαινόμενα αμβλυνθούν προσωρινά". Ο ίδιος συμπληρώνει ότι το αυτοφυές πράσινο με την υψηλή βλάστηση δε γίνεται να αντικατασταθεί από ταρατσόκηπους και γλάστρες. "Με τους κήπους επί μπετόν διαταράσσεται η σχέση αέρα - εδάφους - υπεδάφους, στερούνται τα φυτά από το απαραίτητο νερό και ενισχύονται με πολύ μεγάλες ποσότητες τα πλημμυρικά φαινόμενα της πόλης", καταλήγει.

Στη λίστα των πιο πυκνοδομημένων και πυκνοκατοικημένων περιοχών με έλλειψη ελεύθερων χώρων πρασίνου "συναντούμε" τους Ανω Αμπελόκηπους. Λόγω της θέσης της στον ευρύτερο χώρο της πόλης - βρίσκεται πολύ κοντά στο κέντρο, σε επαφή με το μικρό δακτύλιο και σε άξονες συγκοινωνιακούς και κυκλοφοριακούς - η περιοχή των Ανω Αμπελοκήπων έχει προσελκύσει νέους κατοίκους, δημόσιες υπηρεσίες και επαγγελματικές δραστηριότητες, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα συνεχή μείωση των ελεύθερων χώρων.

Με βάση, λοιπόν, την υπάρχουσα κατάσταση, αποτελεί κυρίαρχη απαίτηση η προστασία των τελευταίων ελεύθερων χώρων από την τσιμεντοποίηση και η αξιοποίησή τους για λειτουργικό πράσινο.

Οι χώροι που σήμερα θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στην κατεύθυνση αυτή είναι: Το οικόπεδο της ΔΕΗ, επί των οδών Λάμψα - Φλώρου - Γεωργούλα, πίσω από το Γηροκομείο, έκτασης 16 στρεμμάτων. Το οικόπεδο του ΚΑΠΑΨ, επί των οδών Λάμψα - Τριφυλίας - Λάκωνος, έκτασης 10 στρεμμάτων, ιδιοκτησίας της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου (ΚΕΔ) και το οικόπεδο του Λαμπρόπουλου, στην οδό Ριανκούρ, δίπλα στην πλατεία Βέμπο.Τα συγκεκριμένα οικόπεδα έχουν γίνει αντικείμενο διεκδίκησης για ανάσα και πράσινο από τους κατοίκους και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ανω Αμπελοκήπων.

Σ' ό,τι αφορά το πρώτο οικόπεδο, η ΔΕΗ έχει ήδη καταθέσει φάκελο για έκδοση οικοδομικής άδειας στην Πολεοδομία του Δήμου Αθηναίων με σκοπό την ανέγερση κτιρίου, ύψους 26 μέτρων, που θα στεγάσει τις κεντρικές της υπηρεσίες, καλύπτοντας 4.500 τετραγωνικά μέτρα, με τρεις υπόγειους χώρους στάθμευσης και έναν υπαίθριο 344 θέσεων. Να σημειώσουμε πως ο χώρος όπου η ΔΕΗ θέλει να κτίσει το μεγαθήριό της βρίσκεται μεταξύ των δύο παιδικών σταθμών του Δήμου Αθηναίων, του ανοιχτού πέτρινου θεάτρου, του γηπέδου μπάσκετ και του Γηροκομείου. Γεγονός, που παράλληλα με την έλλειψη ελεύθερων χώρων, καθιστά απαγορευτική την ανέγερση ενός τέτοιου οικοδομήματος. Αίτημα των κατοίκων και του Συλλόγου είναι να αξιοποιηθούν έξι στρέμματα του χώρου της ΔΕΗ για λειτουργικό πράσινο και στα υπόλοιπα τέσσερα να ανεγερθεί το 58ο Γυμνάσιο - Λύκειο (που σήμερα συστεγάζεται με το Βαρβάκειο), όπως είχε κρίνει ο ΟΣΚ το 1989.

Την πλήρη τσιμεντοποίηση του χώρου του ΚΑΠΑΨ θέλει η ΚΕΔ. Στα σχέδιά της είναι στη μισή έκταση να γίνει σχολείο και στην υπόλοιπη κτίριο Δημόσιας Διοίκησης και υπόγειο γκαράζ, με το επιχείρημα μάλιστα ότι "το υπόγειο γκαράζ θα της εξασφαλίσει ανταποδοτικό όφελος" και ότι "δεν είναι δυνατόν τοπικά συμφέροντα να υπερισχύουν της υπερτοπικής πολιτικής διαχείρισης - δηλαδή εκποίησης - της δημόσιας περιουσίας". Να σημειώσουμε πως στο χώρο αυτό λειτουργούσε το Κέντρο Εργασίας Αναπήρων Αμπελοκήπων. Υπάρχουν ακόμη παλιά κεραμοσκεπή κτίσματα (κοιτώνες, εργαστήρια κλπ.), ένας μεγάλος χώρος με πράσινο και ένα γήπεδο μπάσκετ. Οι κάτοικοι της περιοχής, με υπογραφές, συγκεντρώσεις και διάφορες εκδηλώσεις, έχουν κάνει σαφές το αίτημά τους να ολοκληρωθεί ο χώρος του ΚΑΠΑΨ, που ήδη λειτουργεί σαν πάρκο και να αξιοποιηθεί για λειτουργικό πράσινο. Για την ανέγερση του σχολείου - πρόκειται για το 58ο Γυμνάσιο και Λύκειο - προτείνουν είτε τα τέσσερα στρέμματα του οικοπέδου της ΔΕΗ, είτε άλλα αδόμητα οικόπεδα. Με τις θέσεις των κατοίκων έχει συμφωνήσει, με απόφασή του στις 19 Μάρτη του 1996, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων.

Σε υπαίθριο χώρο στάθμευσης έχει μετατραπεί ο χώρος στο οικόπεδο Λαμπρόπουλου.Ο Λαμπρόπουλος έχει κατορθώσει να αποχαρακτηρίσει το χώρο, τριών στρεμμάτων, από κοινόχρηστο χώρο - πράσινο σε οικοδομικό τετράγωνο. Εκκρεμεί προσφυγή των κατοίκων της περιοχής στο ΣτΕ. Οι κάτοικοι ζητούν να γίνει χώρος λειτουργικού πρασίνου και να ενοποιηθεί με την παρακείμενη πλατεία Βέμπο.

Το λιμάνι του Βόλου - ένα από τα μεγαλύτερα της χώρας μας - με πολλές δυνατότητες για την ανάπτυξη της περιοχής, παραμένει ημιτελές και δυσλειτουργικό, λόγω σημαντικών ελλείψεων σε έργα και προμήθειες.

Αυτό επισημαίνουν οι βουλευτές του ΚΚΕ Νίκος Γκατζής και Αχιλλέας Κανταρτζής σε Ερώτηση που κατέθεσαν στη Βουλή και απευθύνουν στους υπουργούς Εθνικής Οικονομίας, ΠΕΧΩΔΕ, Μεταφορών και Επικοινωνιών και Εμπορικής Ναυτιλίας. Οι βουλευτές του ΚΚΕ, αφού αναφέρουν ότι όλοι οι φορείς του νομού Μαγνησίας θεωρούν απαραίτητη και άμεση την ολοκλήρωση του λιμανιού, ρωτούν τους υπουργούς ποια μέτρα πρόκειται να πάρει η κυβέρνηση και πότε, ώστε να γίνουν τα παρακάτω προγραμματισμένα έργα και οι απαραίτητες προμήθειες:

• Η κατασκευή της ιχθυόσκαλας.
• Το έργο γεφύρωσης του Ξηριά μέσα στο χερσαίο χώρο του λιμανιού που σήμερα είναι χωρισμένος στα δύο και το εσωτερικό έργο οδοποιίας.
• Η σιδηροδρομική εγκατάσταση για τη σιδηροδρομική σύνδεση του λιμανιού.
• Τα βασικά έργα υποδοχής στο λιμάνι μεγάλων επιβατικών πλοίων (εκβάθυνση).
• Η επέκταση και αναμόρφωση των σιλό, που είναι 15.000 τόνων, ενώ οι ανάγκες είναι για 20.000 τόνους και η συντήρηση των παλιών εγκαταστάσεων των σιλό.
• Η προμήθεια υλικού εξυπηρέτηση της φορτοεκφόρτωσης (γερανογέφυρα).
• Η προμήθεια κλαρκ για τη μεταφορά κοντέινερς.
• Η προμήθεια γερανού αυτοκινούμενου, για τον οποίο υπάρχει δυνατότητα ανταλλαγής με το λιμάνι της Καλαμάτας, με πρόσθετη διαφορά 150 εκατομ. δρχ.
• Η στελέχωση των μεγάλων γερανών από ειδικευμένους - νέους - τεχνίτες, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για τη λειτουργία τους.

Για να γίνουν οι παραπάνω προσλήψεις - όπως σημειώνουν οι βουλευτές του ΚΚΕ - χρειάζεται αναμόρφωση του κανονισμού λειτουργίας του λιμανιού, ο οποίος όμως με ευθύνη του υπουργείου Προεδρίας δεν ολοκληρώνεται.

Σ' ένα κτίριο προβληματικό και ακατάλληλο στεγάζεται το Ειδικό Σχολείο Σερρών, το οποίο αποτελείται από ένα νηπιαγωγείο, όπου φοιτούν 20 παιδιά και ένα εξαθέσιο Δημοτικό Σχολείο με 62 μαθητές όλων των ηλικιών με νοητική καθυστέρηση. Το παραπάνω εντοπίζουν οι βουλευτές του ΚΚΕ Σταύρος Παναγιώτου και Μαρία Μπόσκου,σε Ερώτησή τους που κατέθεσαν στη Βουλή.

Το κτίριο του σχολείου είναι παλιό, έχει πολλή υγρασία, ενώ δε διαθέτει ειδικούς χώρους που είναι αναγκαίοι, όπως WC μαθητών, WC δασκάλων, γραφείο δασκάλων, κυλικείο κτλ., ενώ το νηπιαγωγείο στεγάζεται σε υπόγειο χώρο, ο οποίος είναι εντελώς ακατάλληλος και ανθυγιεινός.

Ακριβώς, επειδή οι συνθήκες λειτουργίας του Ειδικού Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού Σχολείου είναι κακές, λόγω κτιριακής ανεπάρκειας, παλαιότητας, μορφής και κατασκευής του κτιρίου, έγινε μια προσπάθεια να ενταχθεί στο Α και Β Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης το έργο ανέγερσης νέου κτιρίου. "Η προσπάθεια αυτή δεν τελεσφόρησε, επειδή η Ευρωπαϊκή Ενωση δε συγχρηματοδοτεί έργα Δημοτικών Σχολείων ή έργα προνομιακού χαρακτήρα", αναφέρεται στο κείμενο της Ερώτησης.

Για τα παραπάνω οι δύο βουλευτές ρωτούν του υπουργούς Παιδείας και Εσωτερικών ποια είναι τα μέτρα που πρόκειται να πάρει η κυβέρνηση και πότε, ώστε να προωθηθεί άμεσα το έργο της ανέγερσης νέου κτιρίου για το Ειδικό Σχολείο Σερρών μεικτής επιφάνειας 2.500 τ.μ. σε οικόπεδο που παραχωρεί το Κέντρο Αποκατάστασης Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες (ΚΑΑΜΕΑ) Σερρών. Παράλληλα, ζητούν να γίνουν επισκευές, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι κακές συνθήκες λειτουργίας του σχολείου, οι οποίες επιδεινώνονται ανησυχητικά έως ότου ανεγερθεί το νέο κτίριο.

Ποια μέτρα πρόκειται να πάρει η κυβέρνηση και πότε, ώστε να αποδεσμευτεί επιτέλους η πόλη της Νέας Ιωνίας Βόλου από τις αρνητικότατες συνέπειες των γραμμών του ΟΣΕ, ρωτούν τον υπουργό Μεταφορών και Επικοινωνιών οι βουλευτές του ΚΚΕ Νίκος Γκατζής, Αχιλλέας Κανταρτζής και Βαγγέλης Μπούτας.Οι σιδηροδρομικές γραμμές κατασκευάστηκαν εντελώς πρόχειρα και χωρίς μελέτη των κοινωνικών, αναπτυξιακών και κυκλοφοριακών επιπτώσεων, με αποτέλεσμα να τριχοτομούν την πόλη, να γίνονται φρένο στην ομαλή ανάπτυξή της και να προκαλούν σοβαρά κυκλοφοριακά προβλήματα. Δυστυχώς, στο παρελθόν, δεν έλειψαν και τα τροχαία δυστυχήματα, αιτία των οποίων ήταν οι γραμμές του τρένου. Εδώ και δεκάδες χρόνια, οι κάτοικοι της Νέας Ιωνίας Βόλου ταλαιπωρούνται από τις γραμμές που διασχίζουν την πόλη, αλλά, παρά το γεγονός ότι οι αρμόδιοι του υπουργείου Μεταφορών έχουν αποδεχτεί ότι είναι δίκαιο το αίτημά τους να αποδεσμευτεί η πόλη από τις γραμμές, το πρόβλημα παραμένει και οξύνεται.

Αύριο:

Είδαν πάρκα κι έφτιαξαν πάρκινγκ!

Ρεπορτάζ:

Κώστας ΠΑΣΑΚΥΡΙΑΚΟΣ

Θανάσης ΜΠΑΛΟΔΗΜΑΣ

Χριστίνα ΔΙΑΜΑΝΤΗ