- Από τον "Μανδραγόρα" κυκλοφόρησαν: Σταύρος Μίχας "Το άπειρο της σιωπής" (ποίηση). Κώστας Κρεμμύδας "Υπέρ ηρώων" (ποίηση)

- "Ποίηση ζωής" τιτλοφορείται το νέο ποιητικό βιβλίο του προέδρου του Ελληνικού Κέντρου της Διεθνούς Ενωσης Κριτικών Λογοτεχνίας Δημήτρη Σιατόπουλου.Ενα έργο "διαδρομή" στα δραματικά γεγονότα του 20ού αιώνα, σε πέντε μεγάλες ενότητες.

- Από τις εκδόσεις Ντουντούμη" κυκλοφόρησε το 159 παιδικό θεατρικό έργο του Δημήτρη Ποταμίτη "Ενα δέντρο που το λένε Νικόλα",το οποίο ο ίδιος ανέβασε στην Παιδική Σκηνή του "Θεάτρου Ερευνας".

- Από τις εκδόσεις "Θυμάρι" κυκλοφόρησαν: Ερνεστ Λώρενς Ρόσι "Το 20λεπτο διάλειμμα (Η νέα επιστήμη των δίωρων Βιολογικών Ρυθμών και ο ρόλος τους στην ψυχοσωματική μας υγεία)" (μετάφραση Μάρω Ταυρή). Πήτερ Λόστερ "Το επάγγελμα που σου ταιριάζει" (μετάφραση Φιλήμων Χατζηπαναγιώτου). Χένρι Μπούνελ "Οδηγός άμεσης χαλάρωσης (γι' αυτούς που δεν έχουν χρόνο) ". (Μετάφραση Μαργαρίτα Κουλεντιανού). Στήβεν Λαμ "Το δικαίωμα στο σεξ και το Βιάγκρα" (μετάφραση Μάρω Ταυρή).

- Από τις εκδόσεις "Γ. Πιτσιλός" κυκλοφόρησαν: Λευτέρη Κ. Γεροστάθου "Οι δρόμοι" (ποίηση) Αφροδίτη Σηριώδη "Ποτέ δεν είμαστε μόνοι" (μυθιστόρημα)Δημήτρης Τσίκας "Help!!! Ανθρωποειδή" (ποίηση), Τάσου Οικονόμου "Μισό κιλό Δημοκρατία, παρακαλώ" (σατιρικά κείμενα).

- Φάνης Κωνσταντινίδης "Εκεί ψηλά στα Σφακιά" (Εκδόσεις "Μυτιληναίος",Πειραιάς 1998).

- Ανρί Λοπές "Ο κρίνος και το πορφυρόδεντρο" (μυθιστόρημα, μετάφραση Μπάμπης Λυκούδης)

- Τόλης Νικηφόρου "Χώμα στον ουρανό" (ποίηση, εκδόσεις "Νέα Πορεία").

- Φώτης Ν. Κανελλόπουλος "Τελευταίο σύνορο" (ποίηση, εκδόσεις "Σμυρνιωτάκη").

- "Θεσσαλονίκη - Επαγγέλματα, παραγωγή, εμπόριο, κοινωνική ζωή, 18ος 20ός αιώνας" ήταν το θέμα του Διεθνούς Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε 1 - 2/11/1997. Τα πρακτικά του κυκλοφόρησαν από τον Οργανισμό "Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα".

- "Νέα Εστία",φιλολογικό περιοδικό, τεύχος 1708.

- "Κουάριος",λογοτεχνικό περιοδικό, τεύχος 13 - 14 (έτος 5ο).

- "Αγορά χωρίς σύνορα",περιοδικό του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, Τεύχος 4, με αφιέρωμα στην ΠΓΔΜ.

Οι μαρτυρίες έχουν το εξής πρωταρχικό στοιχείο, όσο και αν επικρατεί ο προσωπικός παράγοντας: προσφέρουν υλικό, ανάλογα με τα αντικείμενα που θίγουν, για παραπέρα επιστημονική επεξεργασία. Μια τέτοια πλουσιότατη σοδειά υπάρχει "Στις παράγκες" του Βασίλη Καλαϊτζόγλου,ένα χρονικό της προσφυγιάς σε Δραπετσώνα, Κερατσίνι, Ταμπούρια, Αμφιάλη.

Από τη μια μεριά η αθλιότητα των συνοικισμών, με τις παράγκες να μπάζουν όλη την κακοκαιρία και από την άλλη να απλώνεται η φύση με το δασωμένο (στην Κατοχή το κατακάψανε για τα ξύλα του) Αιγάλεω ως τις πλαγιές γεμάτες χρυσωμένα στάχυα και σπιτάκια με κληματαριές, άφθονα περιποιημένα μυριστικά και ζαρζαβατικά, το ποτάμι και την ολομύριστη θάλασσα.

Μέσα σ' αυτό το τοπίο κύλησε η ζωή του Βασίλη Καλαϊτζόγλου, στην αγάπη και τη στοργή της οικογένειάς του, όπου έπαιξαν σημαντικό ρόλο ο παππούς, σοφός Ανατολίτης και η γιαγιά με την απέραντη καρδιά και την παραδειγματική νοικοκυροσύνη.

Ο πατέρας και η μητέρα, με τις μύριες αρετές τους, υποδείγματα οικογενειακής σύμπνοιας και κατανόησης. Οσο για τον συγγραφέα, πήγε στο σχολείο ως τα 10 χρόνια του, αλλά το εγκατέλειψε, παρ' όλη τη δίψα του για μάθηση, για να μην τον υποβάλουν στις αναγκαστικές υπηρεσίες της ΕΟΝ (νεολαία του Μεταξά). Ο δρόμος του, του εργάτη, μια καθαρή και ολόισια πορεία. Πιστός στην τάξη του, με λεβέντικο φρόνημα, με γενναία και άφοβη ψυχή, ακολούθησε το πεπρωμένο του. Φυλακή, εξορία στην Ικαρία, κρεματόρια, όμως πάντοτε σταθερός και ακλόνητος, όπως τον είχαν γαλουχήσει κάποια διαβάσματα για αδελφοσύνη, ισότητα, δικαιοσύνη, που από παιδί, ζώντας την κοινωνική αδικία από πρώτο χέρι, είχε ρουφήξει και όποτε η βιοπάλη και οι διωγμοί τού το επέτρεπαν, μελετούσε ξανά και ξανά!

Μια πορεία, υποδειγματική ζωή περήφανου ανθρώπου με πλούσια αισθήματα, που όσο και αν δεν έχουμε να κάνουμε με σπουδαγμένο συγγραφέα, απολαμβάνουμε ένα αυτοδίδακτο πηγαίο ταλέντο ακριβολόγο, ευαίσθητο δέκτη όλων των ανθρώπινων κραδασμών, μια καρδιά όπου μέσα της ανθεί ο άνθρωπος που ξέρει να καθοδηγεί τη μοίρα του.

(Εκδοση, της "Εστίας")

Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Οταν ένας βετεράνος της δημοσιογραφίας, με ρίζες στην αντιστασιακή δημοσιογραφία, εκδίδει μια επιλογή χρονογραφημάτων και επιφυλλίδων του που, με φλέγοντα ακόμη θέματα ξεπερνούν τη δημοσιογραφική επικαιρότητα, τότε αυτά τα κείμενα, αναβαθμίζονται σε πολύτιμη κατάθεση στην ιστορία μας. Και όταν αυτός ο δημοσιογράφος συμβαίνει να είναι και ονομαστός δικηγόρος, με πλατιά πνευματική συγκρότηση, σημαντική συνδικαλιστική δράση και συνεργασία για πολλά χρόνια με το "Ριζοσπάστη", τότε ο αναγνώστηςέχει μπροστά του το χρονικό ενός δημοσιογραφικού αγώνα που συνθέτουν η γνώση, η πείρα, η παρρησία και τα μεγάλα ιδανικά.

Το βιβλίο του Γ. Μητραβέλα δεν έχει ανάγκη από κρίσεις και επαίνους. Εχει κριθεί. Ενα στοιχείο του, που αξίζει να τονιστεί, είναι ότι, ως νομομαθής, επεξεργάζεται βασικές έννοιες του Δικαίου, Εσωτερικού και Διεθνούς, ελέγχει την εφαρμογή τους, καταγγέλλοντας τον αχαλίνωτο διασυρμό τους, δεκαετίες τώρα, στη χώρα μας και σε άλλες χώρες που αγωνίστηκαν για την απαλλαγή τους από την αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό. Χαρακτηριστικά, αναφέρουμε: Στο πρώτο κείμενο, ένα χρονογράφημα - γύρω στο '60, λίγο πριν τις "εκλογές βίας και νοθείας" του Καραμανλή - βλέπει στον ύπνο του εφιαλτικές σκηνές της Κατοχής. Στην επιφυλλίδα "Λαός, Τύπος και Δικαιοσύνη" ("Ριζοσπάστης", 12-2-'76) επιτίθεται σε εγκύκλιο του τότε εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κατά την αναθεωρητική δίκη βασανιστών της χούντας, που συνιστά (!) στους εισαγγελείς Εφετών, στο όνομα της δικονομίας και της έννομης τάξης, να κωφεύσουν στην "παραζάλη" της κοινής γνώμης και του Τύπου. "Το Δίκαιο είναι τόσο δίκαιο", τονίζει ο Γ. Μ., "όσο ανταποκρίνεται στην κοινή συνείδηση, όσο συμπίπτει με αυτό που λέμε "δημόσιο αίσθημα"". Και ότι ο δικαζόμενος - στη Χαλκίδα - βασανισμός "δεν έχει καμιά σχέση με εκείνη την άχρωμη "σωματική βλάβη" του Ποινικού Κώδικα", στην οποία επιχειρούσε η εγκύκλιος να περιορίσει την κατηγορία κατά των βασανιστών "... γιατί τάχα οι σωματικές βλάβες δεν ήσαν δα και σκοπούμενες"!

Αναφέρουμε, ακόμα, τη φωνή του Γ. Μ. για τα εγκλήματα των Σήγκμαν Ρη και Λη Πονγκ στην Κορέα, για τη δολοφονία του ήρωα του Κονγκό Πατρίς Λουμούμπα. Και τη θαρραλέα επιφυλλίδα, στο τέλος "Στάλιν, ένας μεγάλος του αιώνα μας".("Ριζοσπάστης", 21-2-1990).

Μανώλης ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ

Η Κοινότητα του Αγ. Ιωάννη Ευβοίας κυκλοφόρησε την ποιητική συλλογή του συντοπίτη, γιατρού Ν. Γ. Μητάκου.

Θα πρέπει να χαιρετίζουμε πάντα παρόμοιες προσπάθειες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της Τέχνης και γενικά στο πολιτιστικό πρόσωπο κάθε ελληνικής γωνιάς.

Στα "είκοσι τρία στιχουργήματα", όπως χαρακτηριστικά τα αποκαλεί ο ποιητής, αναδεικνύονται η αγάπη του για την ιδιαίτερη πατρίδα του και το ποιητικό του ταλέντο.

Οι στίχοι του αποπνέουν δροσιά, φως και μυρωδιές από τα βουνά και τα ρουμάνια του Αγιάννη.

Με ποιητική δεξιοτεχνία ο Ν. Γ. Μ. ζωγραφίζει το χωριό του με τα γραφικά κάτασπρα σπιτάκια, τις παιδικές του αναμνήσεις, τη ζεστασιά της μικρής κοινωνίας που τον ανέθρεψε και τον πλούτισε με τις ομορφιές της φύσης, της αγνότητας των απλών ανθρώπων.

Ολα αυτά ο ποιητής τα αναπολεί κι εκφράζει την ευγνωμοσύνη του στον Αγιάννη για ό,τι του χάρισε. Ο λόγος του σφιχτός, κρυστάλλινος, με λυρικούς τόνους και ευαισθησία γνήσιου ποιητή.

ΦΩΤΗΣ ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ

"Ασκήσεις Αναπνοής"

Ο Φ. Κ. στις "Ασκήσεις Αναπνοής" δίνει μια άλλη διάσταση της ποιητικής τέχνης. Αφαιρετικός, συγκεκριμένος, με γλαφυρό λόγο, χωρίς ξέφρενο λυρισμό και βερμπαλισμό, κινείται άνετα στον ποιητικό χώρο, με αρκετό ρεαλισμό.

Βραδιάζω/ κι η πλάτη μου χαράζεται/ με ράγες/ περνούν τα τρένα/ αμαξοστοιχίες/ πάμφωτες/ σειρήνες δαιμονισμένες/ φορτία με οστά και σπέρμα/ παρελθόν/ αιμάτινο χώρισμα του χρόνου/ αιμάτινοι τροχοί/ κλειστές παλάμες.Ο ποιητής κάποιες στιγμές νιώθει ανασφαλής: ούτε θα σου ζητούσα εξηγήσεις/ που με άφησες να μεγαλώσω.

Ενώ σε κάποιες άλλες εκπέμπει ερωτικές εξάρσεις: "/θα σε κοιτούσα μόνο/ και θα αισθανόμουν τα φυτά του βυθού/ ν' ακουμπούν το δέρμα μου/.... / Θα σε κοιτούσα μόνο/ έτσι όπως θα μ' έπαιρνες/ με το βλέμμα/ στις καταδύσεις σου εκείνες/ που νικούν τον θάνατο....

Ο Φ. Κ. γνώστης της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης προσεγγίζει τις λεπτές πτυχές της συναισθηματικής φόρτισης μ' έναν καθαρά προσωπικό τρόπο.

(Εκδόσεις "Διόνη", Μενάγια 14, 1998)

Φαίδρα ΖΑΜΠΑΘΑ - ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ

Οι δύο ποιητές συζητούν για την Τέχνη. Είναι η τελευταία συνέντευξη του ποιητή Μιχάλη Κατσαρού, στον φίλο του ποιητή Παναγιώτη Καραβασίλη.

Στη συνέντευξη αναλύονται όλα τα δρώμενα: πολιτικά - κοινωνικά πολιτιστικά και καλλιτεχνικά - πολιτισμού. Μερικά από αυτά είναι: Ποιες είναι οι ορίζουσες της Τέχνης, τι επιζητούν να δουν οι άνθρωποι από την Τέχνη, πόσο "Ιατρός" είναι ο ποιητής, πώς πολιτεύεται ένας ποιητής, η ποίηση με ποιες προϋποθέσεις μπορεί να έχει κοινωνική απήχηση και διαχρονικότητα. Πώς ισορροπεί ο ποιητής ανάμεσα σ' αυτό που γράφει και σ' αυτό που ζει - πώς αναζητεί τον εαυτό του ο ποιητής μέσα απ' το έργο του - Πώς συγκρούεται ο έρωτας με το θάνατο - υπάρχει μοναξιά για τον ποιητή - Μπορεί να σταματήσει τη φθορά ένα ποίημα - Μπορεί ο λόγος της ποίησης να διαπεράσει τις αδιαφάνειες της οικονομικής παγκοσμιοποίησης - η αθωότητα της Τέχνης και η αντίσταση - και πολλά άλλα.

Μέσα απ' τις ερωτήσεις - απαντήσεις διαφαίνεται η θέση και η αντίσταση των δύο ποιητών στη σημερινή ατμόσφαιρα. Ο Μιχάλης Κατσαρός που έφυγε πρόσφατα απ' τη ζωή καταλήγει: "Αυτοί που έχουν ιδιότητες τέχνης - που πλησιάζουν την τέχνη, γεννούν την ιστορία... ", "Με ονόματα μπορεί να ζούμε παντού - να πηγαίνουμε παντού και να μην αισθανόμαστε μόνοι".

Το συμπέρασμά τους: "Αντισταθείτε" διά της Τέχνης! "Εμείς είμαστε υπάλληλοι της ιστορίας και της συνείδησής μας, όχι υπάλληλοι αφεντικών". Μια ρήση που μοιάζει με το λόγο του Μαρξ και του Ενγκελς για τη σχέση ανθρώπου - Τέχνης και πολιτισμού: Η διαρκής προτροπή για τη μη απώλεια της εν εγρηγόρσει καταστάσεως του ανθρώπου.

(Εκδόσεις "Ιδμων".

Νίκος ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ

Η ποιητική συλλογή του Δ. Ι. Κ., που φέρει τον παραπάνω τίτλο, κλείνει στις σελίδες της μια ποίηση αγωνιστική, με αναφορές στον Λένιν, την Ρόζα Λούξεμπουργκ, τον Καρλ Λίμπκνεχτ, τον Φραντς Μέριγκ. Ο ποιητής, θέλοντας να μεταλαμπαδεύσει στις καρδιές των συνανθρώπων του το φως που καίει, όπως θα 'λεγε ο Βάρναλης, βλέπει τον εαυτό του, όχι στο ρόλο του μυθικού Προμηθέα που τιμωρείται από θεούς δικτάτορες, αλλά στο ρόλο ενός Προμηθέα που μπορεί και σπάει τις αλυσίδες του. "Προχωρώ - λέει - ο Προμηθέας που φαντάζεται τον εαυτό του Λένιν".

Ο Δ. Ι. Κ. θέλει τους συνανθρώπους του να σκάβουν μέσα τους βαθιά, ώσπου ν' ανακαλύψουν επιτέλους τον επαναστάτη εαυτό τους, που δεν ανέχεται την αδικία και το μίσος. Κι είναι βέβαιος "πως όσοι δεν έριξαν στα ρηχά τη γλώσσα τους / θ' αγαπήσουν". Ο ίδιος, βαθαίνοντας στο είναι του, αγωνιά να γνωριστεί με το Λόγο που μπορεί να πείσει απόλυτα, όσο ακόμα είναι καιρός: "Ελα ποίημα, να σε γνωρίσω / Δεν έχω άλλο σώμα να μηδενίσω σε περιγραφές". Κι ατενίζοντας το μέλλον, θα συμπληρώσει: "Θέλω να ζήσω στις σελίδες του έσχατου Δικαίου / που θα επιλογήσετε εσείς, νέοι κομμουνιστές". (Εκδ. "ΛΕΩΝ").

Γιάννης ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ