Παραστάσεις: Τετάρτη: 20.30, Πέμπτη: 19.00, Παρασκευή: 20.00, Σάββατο: 20.30, Κυριακή: 18.00.
Παίζουν: Αντζελα Μπρούσκου, Παρθενόπη Μπουζούρη, Δανάη Κατσαμένη.
Στο βιβλίο προβάλλονται δώδεκα πρόσωπα με τις συνεντεύξεις και τις συνομιλίες του Γιώργου Κοτζιούλα. Οι Κωστής Παλαμάς, Κώστας Βάρναλης, Αγγελος Σικελιανός, Ιωάννης Γρυπάρης, Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Λάμπρος Πορφύρας, Αριστομένης Προβελλέγιος, Μένιος Φιλήντας, Δημοσθένης Βουτυράς, Αιμιλία Δάφνη, Μάρκος Αυγέρης και Στάθης Ζυμαρίδης μιλούν με ευθύτητα, προσθέτοντας πληροφορίες για τη ζωή και το έργο τους. Η εικόνα των προβαλλόμενων προσώπων μέσα στο κάδρο της εποχής και της γενιάς τους αποκτά χρώμα και ζωντάνια.
Οπως γράφει ο Γ. Κοτζιούλας: «Οι ίδιοι οι τεχνίτες που θα είχαν να πουν σπουδαιότερα, αυτοί ελάχιστα μίλησαν, είτε από φυσική τους μετριοφροσύνη είτε από τη συνηθισμένη τους αμέλεια. Κι όμως η γνώμη του τεχνίτη, κάθε τεχνίτη, έστω και μέτριας αξίας, θα ήταν μια θετική προσφορά στην ανάλυση, στην κατανόηση του φαινομένου Τέχνη. Πολλές φορές μια φράση, παράγραφος ενός αυθεντικού καλλιτέχνη μας είναι ασύγκριτα πιο διαφωτιστική από ολόκληρες σελίδες ειδικών σχολιαστών. Παρόμοιες μαρτυρίες προκειμένου για κορυφαίους του Λόγου πάντα συνεισφέρουν στην προσπάθειά του να αποχτήσει ο τεχνίτης τις φυσικές του διαστάσεις στη συνείδηση του κοινού, έστω και κοιταγμένος από την ανθρώπινη μόνο πλευρά του».
Ο Γ. Κοτζιούλας γεννήθηκε στην Πλατανούσα της Ηπείρου το 1909 και έφτασε στην Αθήνα το 1926. Στον χώρο των Γραμμάτων παρουσιάστηκε το 1927. Την ίδια χρονιά γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα δούλεψε σκληρά ως διορθωτής και συντάκτης σε περιοδικά και διάφορους εκδοτικούς οίκους. Ζούσε πολύ φτωχικά, σε προσφυγικές παράγκες στην Καλλιθέα και σε φτωχόσπιτα της Βάθης. Το 1934 αρρώστησε από φυματίωση.
Ηταν από τους πρώτους που πέρασαν στις γραμμές του ΕΑΜ. Στις αρχές του 1943 βγήκε στο βουνό και οργάνωσε το Καλλιτεχνικό Τμήμα της 8ης Μεραρχίας Ηπείρου του ΕΛΑΣ, συγκροτώντας θίασο που γυρνούσε στα χωριά και έδινε παραστάσεις.
Στις αρχές του 1945 πήγε στη Θεσσαλία, ενώ αργότερα κατέβηκε πάλι στην Αθήνα, όπου ξαναρίχτηκε στη βιοπάλη. Εγραφε και στον «Ριζοσπάστη», ποιήματα, διηγήματα, επιφυλλίδες, μέχρι το κλείσιμο της εφημερίδας το 1947. Πέθανε τον Αύγουστο του 1956, σε ηλικία μόλις 47 ετών.
Στους χώρους του καταφύγιου, πέρα από την έκθεση αρχειακού και φωτογραφικού υλικού υλοποιήθηκε φέτος και η «Εικαστική Διαδρομή», η οποία συνθέτει μια ενιαία εγκατάσταση που ξεδιπλώνεται στις στοές και τους θαλάμους του καταφύγιου, ακολουθώντας το «νήμα» Κατοχή - Αντίσταση - Απελευθέρωση. Το παραπάνω εγχείρημα υλοποιήθηκε με την παρέμβαση καθηγητών του εικαστικού εργαστηρίου του δήμου και υπό την αιγίδα του Πολιτιστικού Οργανισμού.
Το καταφύγιο φιλοξενεί εικαστικά έργα των Χρύσας Αγάθου, Ganaelle Bressoud, Μαρίας Κανελλοπούλου, Τότας Κοντόγιωργα, Σπύρου Μεθενίτη, Δώρας Μόρφη και Παναγιώτη Φερεντίνου, τα οποία δημιουργήθηκαν από πηλό, μέταλλο και γυαλί, κατασκευασμένα ειδικά για αυτόν τον σκοπό. Η έκθεση αποτελεί φόρο τιμής στις έννοιες του αγώνα, της ειρήνης και της ελευθερίας, και πρόκειται να παραμείνει σε μόνιμη βάση, συμπληρώνοντας και δημιουργώντας γόνιμους συνειρμούς με τα ιστορικά ντοκουμέντα της εποχής που παρουσιάζονται παράλληλα.
Ερωτήματα προκαλούνται σχετικά με την απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού να θέσει εκτός επιχορήγησης την Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Πολιτισμού των Βλάχων.
Οπως καταγγέλλεται, η Εταιρεία κατέθεσε πρόταση για χρηματοδότηση στο πρόγραμμα «Επιχορήγηση φορέων για δράσεις που αφορούν στη μελέτη, διαφύλαξη και ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας, σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO 2003), καθώς και τις πολιτικές εφαρμογής της στην Ελλάδα». Η πρόταση που κατέθεσε είχε τίτλο: «Δημιουργία ψηφιακής βάσης δεδομένων μνημείων του λόγου των Ελλήνων Βλάχων». Αν και η πρόταση αξιολογήθηκε θετικά από την αρμόδια επιστημονική επιτροπή του υπουργείου Πολιτισμού «και με την απόφαση της υπουργού Λίνας Μενδώνη ανακοινώθηκε ότι θα "ενισχυθεί οικονομικά με ποσόν 19.400 ευρώ"», εντούτοις τέλη Σεπτέμβρη «η Εταιρεία μας ενημερώθηκε με ηλεκτρονικό μήνυμα από το υπουργείο Πολιτισμού ότι σύμφωνα με την "ορθή επανάληψη" (ημ. 20-9-2021) της Υπουργικής Απόφασης υπ' αρ.: 332212/13-7-2021 "δεν εγκρίνεται η επιχορήγηση της δράσης...". Αλλά ενώ η έγκριση έτυχε αναλυτικής δικαιολόγησης, η "ορθή επανάληψη" (!) δεν μπαίνει στον κόπο να εξηγήσει διόλου τι συνέβη δύο μήνες αργότερα, και η έγκριση εξαερώθηκε ως να μην υπήρξε ποτέ».
Η Εταιρεία έστειλε επιστολή με την οποία ζητά εξηγήσεις, απαιτώντας να μάθει «προς τι αυτή η ανακολουθία», «τι συνέβη» και «ποιος ή τι παρενέβη και άλλαξε την απόφαση».