Οι εφαρμογές που υλοποιήθηκαν στο πιλοτικό πολιτιστικό πρόγραμμα «Archi - Med» παρουσιάστηκαν χθες σε ημερίδα που οργάνωσε στο ΥΠΠΟ η Διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων.

Αν και η επιστημονική αξία των εφαρμογών αυτών είναι αδιαμφισβήτητη, ωστόσο, το ευρύτερο ιδεολογικοπολιτικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται αυτές, κάθε άλλο παρά «αθώο» είναι. Το «Archi - Med» είναι πρόγραμμα της ΕΕ για το χωροταξικό σχεδιασμό της, μέσω διεθνικών συνεργασιών, βάσει σχετικών κανονισμών του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης. Αυτό σημαίνει, ότι τα κράτη - μέλη της ΕΕ και οι υπό ένταξη χώρες, ομαδοποιούνται βάσει κοινών γεωγραφικών, πολιτισμικών και ιστορικών αναφορών, ώστε να συντελεστεί μια «εξισορρόπηση» (δηλαδή ομογενοποίηση) μεταξύ τους, στη βάση πολλών παραμέτρων. Τα χωροταξικά προγράμματα ξεκίνησαν από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα το 1989 και βοηθούν το γενικότερο εσωτερικό σχεδιασμό της ΕΕ, προωθώντας φυσικά τους γενικότερους στόχους της.

Ο εν λόγω σχεδιασμός για την Κεντρική και Ανατολική Μεσόγειο ξεκίνησε το 1996 και υλοποιήθηκε μεταξύ 1999 - 2001, με τη συμμετοχή της Ελλάδας και της Ιταλίας. Στην ενέργεια 3 του προγράμματος, με τίτλο «Διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και των τοπίων» συνεργάστηκαν τα υπουργεία Πολιτισμού Ελλάδας και Ιταλίας, επιλέγοντας, πιλοτικά 31 κάστρα του Τάγματος των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννου στα Δωδεκάνησα, για τα οποία συντάχθηκε Χάρτης Κινδύνων των μνημείων τους, τεκμηρίωσή τους, χαρτογράφηση και περιγραφή του πολιτιστικού τοπίου και κατάρτιση ψηφιακών τουριστικών διαδρομών. Τεκμηρίωση των δικτύων οχυρωματικής αρχιτεκτονικής έγινε συνολικά σε 92 ελληνικά κάστρα (περιλαμβάνονται και ενετικά διαφόρων περιοχών της χώρας) και 26 ιταλικά. Η βάση δεδομένων των τουριστικών διαδρομών θα αρχίσει να λειτουργεί το 2002, μέσω του ηλεκτρονικού κόμβου του ΥΠΠΟ.

Τον τεράστιο όγκο αυτής της δουλιάς επωμίστηκε επιτυχώς το επιστημονικό δυναμικό του ΥΠΠΟ, με καθοριστική συμμετοχή του έκτακτου προσωπικού (σσ το οποίο απαξιώνεται συνεχώς από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ), γεγονός που υπογράμμισαν πολλοί ομιλητές, αναφερόμενοι στις τεράστιες ελλείψεις της υπηρεσίας. Ομως και από αυτό το πρόγραμμα προκύπτει ο προσανατολισμός της ΕΕ για ιδιωτικοποίηση ακόμη και κεντρικών αρμοδιοτήτων των κρατικών υπηρεσιών, αφού για την έγκριση των προϋπολογισμών επιβλήθηκε η «συνεργασία» με «εξωτερικούς συνεργάτες» ακόμη και για μελέτες για την παθολογία των μνημείων, υπό την επίβλεψη και τις προδιαγραφές της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.