Οι δύο χώρες δεν είναι τυχαίες: Το Μαυροβούνιο έγινε το 29ο μέλος του ΝΑΤΟ στις 5 Ιούνη του 2017 μετά από απόπειρα πραξικοπήματος που αποδόθηκε σε φιλορωσικές δυνάμεις. Η Βόρεια Μακεδονία, ιδιαίτερα μετά την (αμερικανοΝΑΤΟικής κοπής) Συμφωνία των Πρεσπών με την Ελλάδα, αναμένεται να γίνει και επίσημα μέλος μέσα στους επόμενους μήνες (τέλος Δεκέμβρη ή τους πρώτους μήνες του 2020), όταν ολοκληρωθεί η ψήφιση του Συμφώνου Προσχώρησης από τα Κοινοβούλια των 29 χωρών - μελών του ΝΑΤΟ. Εως τώρα αυτό έχει γίνει από τα Κοινοβούλια 22 χωρών. Η ψήφιση του Συμφώνου Προσχώρησης καθυστερεί, για διάφορους λόγους, από τα υπόλοιπα Κοινοβούλια μεταξύ των οποίων και αυτό της Ισπανίας, που έχει προκηρύξει πρόωρες βουλευτικές εκλογές για τις 10 Νοέμβρη. Ωστόσο, το γεγονός πως ο Μ. Πομπέο πραγματοποιεί την περιοδεία στην περιοχή αναδεικνύει την προτεραιότητα που δίνεται.

Σε πρόσφατη άτυπη ενημέρωση δημοσιογράφων στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ από αξιωματούχο που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, τονίστηκε ότι «οι ΗΠΑ παραμένουν πολύ αφοσιωμένες και επικεντρωμένες στα Δυτικά Βαλκάνια» καθώς τα θεωρούν «στρατηγικά σημαντική περιοχή για το όραμά μας για την Ευρώπη». Δίνοντας μια εικόνα των αμερικανοΝΑΤΟικών σχεδιασμών στην περιοχή, ο αξιωματούχος είπε ότι ο Πομπέο «θα αξιοποιήσει την επίσκεψή του (σ.σ. στην Ποντγκόριτσα του Μαυροβουνίου) για να τονίσει τη σημασία και τη βαθιά και ισχυρή εταιρική μας σχέση με το 29ο μέλος του ΝΑΤΟ, το Μαυροβούνιο». Ομως, ο Πομπέο δεν αρκέστηκε σε αυτό. Μετά τη συνάντησή του με τον Μαυροβούνιο πρωθυπουργό, Ντούσκο Μάρκοβιτς, εξήρε την υποστήριξη του Μαυροβουνίου στις «διπλωματικές προσπάθειες των ΗΠΑ στον ΟΗΕ» σε σχέση με Ιράκ, Συρία, Λιβύη και Ιράν και ανακοίνωσε τη μεγαλύτερη έως τώρα συμφωνία πώλησης στρατιωτικού υλικού στο Μαυροβούνιο, που αφορά τακτικά στρατιωτικά οχήματα αξίας 36 εκατομμυρίων δολαρίων.

Αντίστοιχα, για τη Βόρεια Μακεδονία ο Πομπέο εμφανίστηκε περιχαρής επειδή «είναι έτοιμη να γίνει το 30ό μέλος του ΝΑΤΟ». Μετά τις συναντήσεις του με τον ομόλογό του, Νίκολα Ντιμιτρόφ, και τον Σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργό, Ζόραν Ζάεφ, στην πόλη της Οχρίδας, ο Πομπέο εξήρε τη Συμφωνία των Πρεσπών ως μοντέλο επίλυσης κρίσεων και προβλημάτων στην ευρύτερη περιοχή, μην ξεχνώντας να επαινέσει τις κυβερνητικές προσπάθειες για την... «αντιμετώπιση της διαφθοράς». Στη συνέχεια κάλεσε τη Βόρεια Μακεδονία να πάρει μέτρα για τον περιορισμό της «ρωσικής και κινεζικής επιρροής» με δύο δηλώσεις - κλειδιά... «Η καρδιά και το μυαλό θα πρέπει να σας καθοδηγούν, όχι τα ρωσικά μποτ και τρολ», είπε ο Πομπέο, αναφερόμενος σε μέσα χειραγώγησης και προπαγάνδας διαμέσου μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Από την άλλη, προειδοποίησε «για τους κινδύνους που κρύβουν οι κινεζικές επενδύσεις σε ευαίσθητες τεχνολογίες και σε υποδομές»...

Αίσθηση πάντως δημιουργεί η απόφαση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών να μη μεταβεί σε μία άλλη σημαντική χώρα της περιοχής, την Αλβανία, μολονότι έχει υποσχεθεί «γην και ύδωρ» μεταξύ άλλων για την κατασκευή μεγάλης στρατιωτικής βάσης των ΗΠΑ. Αυτό ενδεχομένως μπορεί να μη συνιστά απαραίτητα κάποια μορφή «αποδοκιμασίας» για τις αγεφύρωτες ενδοαστικές κόντρες μεταξύ του Αλβανού πρωθυπουργού, Εντι Ράμα, και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Λουλζίμ Μπασά, αλλά να αποκαλύπτει τις πιο επείγουσες προτεραιότητες των Αμερικανών ιμπεριαλιστών εντός του ΝΑΤΟ, μέλος του οποίου είναι και η Αλβανία.

Σε κάθε περίπτωση, το αυξημένο ενδιαφέρον των Αμερικανών ιμπεριαλιστών για τα Δυτικά Βαλκάνια εκφράζεται σε μια περίοδο διαφαινόμενης έντονης κινητικότητας εν αναμονή της ανάληψης καθηκόντων της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από την 1η Νοέμβρη, και της προώθησης (μετά από καιρό...) ενός νέου γύρου διαπραγμάτευσης ανάμεσα σε Βελιγράδι και Πρίστινα.

Η απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να διορίσει στα τέλη Αυγούστου τον διπλωμάτη Μάθιου Πάλμερ στη θέση του ειδικού απεσταλμένου στα Δυτικά Βαλκάνια και τον πρέσβη στη Γερμανία, Ρίτσαρντ Γκρένελ, στη θέση του ειδικού απεσταλμένου για το διάλογο μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας είναι ισχυρή ένδειξη για το ζωηρό ενδιαφέρον των ΗΠΑ σε σχέση με την προώθηση των συμφερόντων τους στην περιοχή έναντι εταίρων και ανταγωνιστών.

Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι μετά τις εκλογές αυτής της Κυριακής, 6 Οκτώβρη, στο Κοσσυφοπέδιο για την εκλογή νέας 120μελούς Βουλής και κυβέρνησης, ΗΠΑ και ΕΕ θα ασκήσουν νέες πιέσεις για την έναρξη ενός νέου γύρου διαπραγμάτευσης ανάμεσα σε αξιωματούχους των κυβερνήσεων Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου πιθανώς στις Βρυξέλλες. Ο Πάλμερ και ιδιαίτερα ο Γκρένελ (που με τις δηλώσεις του στο παρελθόν έριξε λάδι στην αντιπαράθεση μεταξύ ΗΠΑ - ΕΕ) αναμένεται να αναλάβουν δραστήριο ρόλο σε συνεργασία ή και σε κόντρα με τον νέο επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Χοσέπ Μπορέλ Φοντέλες. Η επιλογή του Γκρένελ ωστόσο δεν αποκλείεται να προϊδεάζει για μία πιθανή σύγκρουση της Ουάσιγκτον με το Βερολίνο, δεδομένης της αντίστασης που προβάλλει η Γερμανίδα καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, σε σχέδια «ανταλλαγής εδαφών» και επαναχάραξης συνόρων στα Βαλκάνια.

Μπροστά στο νέο παζάρι Βελιγραδίου - Πρίστινας, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, μιλώντας την Τετάρτη στο Σότσι της Μαύρης Θάλασσας εκτίμησε ότι οι ΗΠΑ καταβάλλουν το τελευταίο διάστημα έντονες προσπάθειες με στόχο να αναθεωρήσουν «με όλα τα μέσα» τη συμφωνία που είχε υπογραφεί πριν από περίπου 5 χρόνια μεταξύ Σέρβων και Κοσοβάρων αξιωματούχων στις Βρυξέλλες σε σχέση με την ίδρυση Ενωσης Σερβικών Δήμων στο προτεκτοράτο. Πρόσθεσε ακόμη πως οι ΗΠΑ προσπαθούν να δημιουργήσουν μία κατάσταση ώστε «να σύρουν στο ΝΑΤΟ» τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, το Κοσσυφοπέδιο, όπου διαθέτουν την τεράστια στρατιωτική βάση Μποντστίλ.

Η επικείμενη διαπραγμάτευση και οι αντιθέσεις που υπάρχουν και εντός ΕΕ εξηγούν επίσης την (για πρώτη φορά) συμμετοχή του Σέρβου Προέδρου, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, στη Σύνοδο Κορυφής κεντροευρωπαϊκών χωρών της Ομάδας Βίσεγκραντ (Σλοβακία, Ουγγαρία, Τσεχία, Πολωνία) την περασμένη Πέμπτη. Ο Βούτσιτς συμμετείχε ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση του Τσέχου ομολόγου του, Μίλος Ζέμαν, μετά την πρωτοβουλία του τελευταίου να προσπαθήσει να πείσει την τσεχική κυβέρνηση να άρει την αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου. Δεν έκρυψε πάντως ότι η εξεύρεση μίας «συμβιβαστικής λύσης» ανάμεσα σε Βελιγράδι και Πρίστινα είναι «το μόνο πιθανό μονοπάτι για το μέλλον όλων των Δυτικών Βαλκανίων».

Μέσα σε όλα αυτά δεν περνά απαρατήρητη η απόφαση των πρωθυπουργών Σερβίας, Αλβανίας και Βόρειας Μακεδονίας να πραγματοποιήσουν την επόμενη βδομάδα (9 και 10 Οκτώβρη) σύνοδο στο Νόβισαντ της Βοϊβοδίνας στη Σερβία με στόχο τη δημιουργία «μίας μικρής Σένγκεν» στην καρδιά των Βαλκανίων, δίχως να αποκλείουν μελλοντικά τη διεύρυνσή της με τη συμμετοχή του Μαυροβουνίου, της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης ή και του Κοσσυφοπεδίου.

Η πρωτοβουλία της επικείμενης Συνόδου φαίνεται πως ήταν ιδέα του Σέρβου Προέδρου, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, που προωθεί ένα μοντέλο διασύνδεσης των τριών αυτών χωρών, με αρχικό στόχο την απελευθέρωση του εμπορίου με την κατάργηση σταδιακά όλων των διαδικασιών στη διακίνηση των προϊόντων, δασμολογικών περιορισμών και των διπλών και τριπλών ελέγχων ανά συνοριακή διάβαση...