Ολα τα μέσα επιστρατεύει η τουρκική αστική τάξη προκειμένου να διασφαλίσει τα συμφέροντά της στις εξελίξεις που «τρέχουν» στην Ανατολική Μεσόγειο: Η υπογραφή των δύο συμφώνων συνεργασίας (το ένα για τον αυθαίρετο καθορισμό ΑΟΖ, το άλλο για «την ασφάλεια και την άμυνα») με την κυβέρνηση του δοτού πρωθυπουργού Σάρατζ στη Λιβύη, οι εξαγγελίες για την «κάθοδο» και άλλων γεωτρυπάνων στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και τα σχέδια για στρατιωτικές βάσεις στην κατεχόμενη Κύπρο επιβεβαιώνουν την αποφασιστικότητα με την οποία το τουρκικό κεφάλαιο επιδιώκει να διασφαλίσει ισχυρό ρόλο στη διαμόρφωση - αναμόρφωση ενεργειακών και γεωπολιτικών εξισώσεων, που αφορούν γενικότερους σκληρούς ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς. Την ίδια βέβαια αποφασιστικότητα επιβεβαιώνουν και παζάρια που αναθερμαίνονται με «παλιούς εταίρους», όπως το Ισραήλ (θα εξαρτηθούν βέβαια και από τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις στο Τελ Αβίβ), αλλά και όσα θα πυροδοτήσουν πιθανές εξελίξεις για τον «East Med», που Αθήνα, Τελ Αβίβ και Λευκωσία λένε ότι προχωρούν ολοταχώς, και ενώ παραμένουν τα ερωτήματα για τη στάση της Ρώμης, η οποία προ καιρού είχε διατυπώσει σαφείς επιφυλάξεις για τα πλεονεκτήματα του αγωγού.

Ενδεικτικές είναι και οι δηλώσεις που έκανε προ ημερών ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν, ανακοινώνοντας ότι επιταχύνονται οι προετοιμασίες για την κατασκευή της νέας διώρυγας της Κωνσταντινούπολης («Κανάλ Ινσταμπούλ»). Αναφερόμενος στη Συνθήκη του Μοντρέ (με την οποία το 1936 ρυθμίστηκαν οι όροι διέλευσης των πλοίων από τα διεθνούς γεωστρατηγικής σημασίας Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελλίων), ο Ερντογάν εξέφρασε προβληματισμούς για τα οφέλη που αντλεί η τουρκική αστική τάξη και ισχυρίστηκε ότι με την εν λόγω Συνθήκη «δεν έχουμε κανένα δικαίωμα στα Στενά και τα πλοία περνούν όπως θέλουν. Σκεφτείτε, χρησιμοποιούν τα Στενά και δεν κερδίζουμε τίποτα. Ομως με το "Κανάλ Ινσταμπούλ" θα δημιουργηθούν δικαιώματα, όπως συμβαίνει και στη διώρυγα του Σουέζ».

Την περασμένη Κυριακή, η τουρκική Βουλή ενέκρινε και το σύμφωνο στρατιωτικής συνεργασίας Ερντογάν - Σάρατζ, που ερμηνεύτηκε ως «πράσινο φως» ακόμα και για την αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη. Σύμφωνα με τα σχετικά ρεπορτάζ, η συμφωνία περιλαμβάνει συνεργασία στους τομείς της «ασφάλειας» και της στρατιωτικής εκπαίδευσης και κοινές ασκήσεις για την «άμυνα» και την ανάσχεση «της τρομοκρατίας και της παράνομης μετανάστευσης».

Ο Τούρκος Πρόεδρος υπεραμύνθηκε της συμφωνίας με τον Σάρατζ, επαναλαμβάνοντας ότι «θα εκπληρώσουμε όλα όσα περιέχει η συμφωνία (...) θα ενισχύσουμε και στρατιωτικά τη στήριξή μας στη Λιβύη και θα αξιολογήσουμε όλα τα μέσα που χρειάζεται να παρασχεθούν από γη, αέρα και θάλασσα», αλλά και υπογραμμίζοντας ότι όλος ο σχεδιασμός της Αγκυρας σε Λιβύη, Συρία και συνολικά στην Ανατολική Μεσόγειο υποτάσσεται σε μια κοινή στρατηγική «αντιμετώπισης» σχεδιασμών που φαίνεται ότι απειλούν τη θέση της, ή τουλάχιστον ότι δεν διασφαλίζουν τις δικές της προτεραιότητες.

Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο και ενώ εντείνεται το αλισβερίσι της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον, τις Βρυξέλλες και τη Μόσχα, ο Ερντογάν επανέφερε προκλητικές αξιώσεις που αμφισβητούν ευθέως κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου, διαμηνύοντας ταυτόχρονα ότι δεν απορρίπτει παζάρια, αρκεί να προκύψουν οφέλη και για τα μονοπώλια που εκπροσωπεί. «Οσοι κάνουν σχέδια σε νησιά αμφισβητούμενης κυριαρχίας στο Αιγαίο, να ξέρουν πως το πεδίο δεν είναι ελεύθερο. Εκείνοι που εποφθαλμιούν τα δικαιώματα της Τουρκίας με σχέδια που ετοίμασαν οι ίδιοι για τα νησιά και τις βραχονησίδες στο Αιγαίο, για τα οποία δεν έχουν την κυριαρχία τους, πρέπει να ξέρουν ότι ο δρόμος δεν είναι ανοιχτός», είπε και πρόσθεσε: «Ας μην έρθει κανείς με πρόθεση να μας αποκλείσει, να μας παγιδεύσει στα παράλιά μας ή να σφετεριστεί τα οικονομικά μας δικαιώματα. Δεν έχουμε καμία πρόθεση να ξεκινήσουμε μια σύγκρουση με οποιονδήποτε για κανέναν λόγο ή να κλέψουμε από οποιονδήποτε τα δικαιώματά του».

Η αντίθεση του Ισραήλ στη συμφωνία Ερντογάν - Σάρατζ δεν σημαίνει επιδείνωση στις σχέσεις Τελ Αβίβ - Αγκυρας, επισήμανε ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Ισραέλ Κατζ μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο «Channel 13» αργά το βράδυ της Δευτέρας. Ο Κατζ ξεκαθάρισε πως η συμφωνία Τρίπολης - Αγκυρας είναι «απίθανο» να οδηγήσει σε σύγκρουση με την Τουρκία, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Αυτό είναι η θέση του Ισραήλ. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα στείλουμε πολεμικά πλοία να αντιμετωπίσουν την Τουρκία». Χαρακτηρίζοντας τον Τούρκο Πρόεδρο «αντίπαλο», ο Κατζ εκτίμησε πως ούτε το Ισραήλ ούτε η Τουρκία επιδιώκουν τη σύγκρουση.

Το ίδιο διάστημα, οι Τούρκοι αξιωματούχοι, με επικεφαλής τον υφυπουργό Εξωτερικών Σεντάτ Ονάλ, διαπιστώνοντας την συνέχιση της συνεργασίας ανάμεσα στη Ρωσία και τον Λίβυο στρατηγό Χαλίφα Χάφταρ, μετέβησαν τη Δευτέρα στη Μόσχα. Το ακριβές αποτέλεσμα των συνομιλιών που έγιναν εκεί με Ρώσους διπλωμάτες δεν έγινε άμεσα γνωστό, εντούτοις επιβεβαιώθηκε η συνάντηση που θα έχει στις 8 Γενάρη στην Κωνσταντινούπολη ο Ερντογάν με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν, αναφορικά με τις εξελίξεις στη Λιβύη αλλά και στη Συρία.

Νωρίτερα οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Σεργκέι Λαβρόφ, συζήτησαν την «ειρηνευτική» διαδικασία στη Συρία και τη «σταθεροποίηση της κατάστασης» στη Λιβύη με πρωτοβουλία της Αγκυρας.

Επίσης, λογαριασμός στο «Twitter» ο οποίος αναφέρεται στον «Λιβυκό Εθνικό Στρατό» του Χάφταρ υποστήριξε το πρωί της Τρίτης πως ο ίδιος μέσα στις επόμενες μέρες θα επισκεφτεί την Αθήνα.

Για τις εξελίξεις σε Λιβύη και Συρία συζήτησαν τηλεφωνικά αργά τη Δευτέρα και ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου Ρόμπερτ Ο' Μπράιαν. Σύμφωνα με ανακοίνωση της τουρκικής κυβέρνησης, οι δύο αξιωματούχοι αντάλλαξαν και απόψεις για τις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας και την «κατάσταση όσον αφορά την ασφάλεια» σε Συρία και Λιβύη. Ακόμα, συζήτησαν την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Τέλος, ενδεικτική της πολύμορφης ενθάρρυνσης της τουρκικής επιθετικότητας ήταν και νέα άσκηση (PASSEX) που έγινε στην περιοχή μεταξύ Κρήτης και Λιβύης και έγινε γνωστή από το λογαριασμό «Twitter» του 6ου Αμερικανικού Στόλου. Συμμετείχαν αμερικανικό αεροπλανοφόρο και τουρκικές φρεγάτες, ενώ στη σχετική ανάρτηση γινόταν λόγος για τη σημασία ενίσχυσης της «διαλειτουργικότητας» του ΝΑΤΟ και της «θαλάσσιας ασφάλειας».