Με σύνθημα «διόδια παντού», η νέα κυβέρνηση της ΝΔ προσπαθεί να ολοκληρώσει το έργο του ΣΥΡΙΖΑ για την παραχώρηση των μεγάλων οδικών αξόνων της χώρας στο ιδιωτικό κεφάλαιο και βέβαια να «παίξει μπάλα» και με διαφορετικούς κατασκευαστικούς ομίλους, ακυρώνοντας διαγωνισμούς που είχαν προκηρυχθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση αλλά ουσιαστικά δεν πρόλαβαν να ξεκινήσουν τα έργα. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση υπόσχεται στους κατασκευαστικούς και τραπεζικούς ομίλους ότι οι «επενδύσεις» τους θα έχουν σίγουρη απόδοση, την ίδια στιγμή που τα εργαζόμενα λαϊκά στρώματα θα καλούνται να χρυσοπληρώνουν τις μετακινήσεις στους οδικούς άξονες, τους οποίους έτσι κι αλλιώς έχουν πληρώσει μέσω της βαριάς φορολογίας, επιβεβαιώνοντας και εδώ ότι η ανάπτυξη για λογαριασμό του κεφαλαίου δεν «διασταυρώνεται» πουθενά με τις λαϊκές ανάγκες για δωρεάν, ασφαλείς και σύγχρονες μεταφορές.

Σε αυτήν τη λογική κινήθηκαν οι πρόσφατες δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη κατά την επίσκεψή του στον αυτοκινητόδρομο Κεντρικής Ελλάδας Ε-65, από όπου δεσμεύτηκε για τη σύντομη ολοκλήρωση του σχεδιασμού της ΕΕ και του εγχώριου κεφαλαίου στους μεγάλους οδικούς άξονες.

Ο Κυρ. Μητσοτάκης, «επιθεωρώντας» το τμήμα Λαμία - Ξυνιάδα του αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδας, που αναμένεται να δοθεί σε κυκλοφορία το Δεκέμβρη του 2021, επανέλαβε περίπου όσα έλεγαν και οι προκάτοχοί του σε αντίστοιχες επισκέψεις σε έργα μεγάλων οδικών αξόνων. Αναφέρθηκε στη «σπουδαιότητα του έργου», στις «ασφαλείς μετακινήσεις» που θα εξασφαλίσει, όπως επίσης στις «θέσεις εργασίας που έχουν δημιουργηθεί». Παράλληλα δεσμεύτηκε για σύντομη ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και για το τελευταίο τμήμα του οδικού άξονα.

Φυσικά ούτε λόγος για τα τεράστια κέρδη που έχουν αποκομίσει μέχρι σήμερα η «ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ» και οι τράπεζες που χρηματοδοτούν το έργο, ούτε βέβαια για τα διόδια που θα πληρώνουν οι πολίτες για 30 χρόνια από την ολοκλήρωση του έργου. Διόδια που φυσικά πληρώνουν ήδη σε δύο μετωπικούς σταθμούς, σε Σοφάδες και Τρίκαλα, με κόστος 3,05 και 1,95 ευρώ αντίστοιχα για ΙΧ, αλλά και σε δύο πλευρικούς, στην Ανάβρα με κόστος 1,75 ευρώ και Προαστίου με κόστος 1,05 ευρώ. Αυτονόητο είναι ότι όταν ολοκληρωθεί το τμήμα που βρίσκεται σήμερα υπό κατασκευή θα δημιουργηθούν και επιπλέον σταθμοί διοδίων, κάτι που ισχύει φυσικά και για το βόρειο και τελευταίο τμήμα του.

Θυμίζουμε ότι ο αυτοκινητόδρομος Ε-65 είναι έργο συνολικού μήκους 231 χλμ., που ξεκίνησε το 2009, η σύμβασή του έχει γίνει αντικείμενο επαναδιαπραγμάτευσης δύο φορές, είχε αρχική εκτίμηση κόστους 1,35 δισ. ευρώ και σήμερα βρίσκεται σε φάση κατασκευής το νότιο τμήμα του, μήκους 33 χλμ. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που είχε δώσει στη δημοσιότητα ο προηγούμενος υπουργός Υποδομών του ΣΥΡΙΖΑ, Χρ. Σπίρτζης, για την επανέναρξη των έργων στο συγκεκριμένο κομμάτι ο κατασκευαστής είχε λάβει συνολικά 305 εκατ. ευρώ, επιπλέον αποζημίωση που κατέβαλε το ελληνικό Δημόσιο ύψους 50 εκατ. ευρώ κι ακόμη 10 εκατ. ευρώ ως δημόσια «δαπάνη αποκατάστασης καθυστέρησης». Αλλα 7,5 εκατ. ευρώ έλαβε ως αποζημίωση ο παραχωρησιούχος, η κοινοπραξία εταιρειών δηλαδή η οποία έχει αναλάβει την εκμετάλλευση του έργου. Συνολικά λοιπόν, μόνο κατά την περίοδο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, οι όμιλοι συμφωνήθηκε να λάβουν 372,5 εκατ. ευρώ.

Παρ' όλα αυτά δεν έχει μείνει «σάλιο» για το βόρειο τμήμα του, μήκους 70 χλμ. περίπου, που θα συνδέει τα Τρίκαλα με την Εγνατία Οδό, και οι αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες βρίσκονται σε διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανεύρευση επιπλέον δανειακών κεφαλαίων.

Την ίδια ώρα, όπως επιβεβαιώνουν και οι πρόσφατες αποφάσεις στο πλαίσιο της «μεταμνημονιακής» «αξιολόγησης», η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να «τρέξει» τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης της Εγνατίας Οδού, αφού όπως ανακοίνωσε πρόσφατα, με τη σύμφωνη γνώμη του ΤΑΙΠΕΔ προωθεί μέχρι τις 26/6/2020 την ολοκλήρωση της διαδικασίας, ημερομηνία οπότε και λήγει η προθεσμία για την υποβολή «δεσμευτικών προσφορών» από τους ενδιαφερόμενους ομίλους.

Φυσικά η ιδιωτικοποίηση του οδικού άξονα θα φέρει και την επιβολή νέων διοδίων, όπως έχει ήδη αποφασιστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση ως «μνημονιακή υποχρέωση», ήδη από το 2017. Συγκεκριμένα, η νέα ιδιωτικοποιημένη Εγνατία θα έχει συνολικά 18 μετωπικούς και 19 πλευρικούς σταθμούς διοδίων.

Η διαδικασία ξεκίνησε το Φλεβάρη του 2018 με τη συμμετοχή 9 επενδυτικών σχημάτων, από τα οποία στη συνέχεια προεπιλέχθηκαν 7 και συγκεκριμένα: «ANAS International Enterprise», «FREYJA HOLDINGS SARL», «ROADIS Transportation Holding - ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ», «SICHUAN COMMUNICATIONS INVESTMENT GROUP - DAMCO ENERGY», «VINCI HIGHWAYS - VINCI CONCESSIONS - MYTILINEOS HOLDINGS», «ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ - EGIS PROJECTS», «ΔΙΟΛΚΟΣ Κατασκευαστική».

Στα σκαριά βρίσκεται και η συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και των μετόχων της εταιρείας παραχώρησης της Ολυμπίας Οδού, για την κατασκευή του οδικού άξονα Πάτρα - Πύργος με τη μέθοδο της απευθείας ανάθεσης του έργου, αφού προηγουμένως είχε απορριφθεί η μέθοδος της κατάτμησης που είχε προκρίνει η προηγούμενη πολιτική ηγεσία, και το μοίρασμα των κονδυλίων σε 8 διαφορετικές εργολαβίες και εκτιμώμενο αρχικό κόστος 255 εκατ. ευρώ.

Η πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης προβλέπει οι μέτοχοι της Ολυμπίας Οδού να καταβάλουν από ίδια κεφάλαια μάξιμουμ το 30% του κόστους και τα υπόλοιπα να προέλθουν «δημοσία δαπάνη»... Πάντως η απόφαση να σταματήσουν τα έργα έχει ήδη δημιουργήσει αντιδράσεις από τους προηγούμενους «μνηστήρες», μεταξύ τους από την ιταλική «GD Infrastructure», η οποία έχει απειλήσει να προσφύγει στη Δικαιοσύνη.

Το σίγουρο είναι ότι οι κατασκευαστικοί όμιλοι έχουν εξασφαλισμένα τα χρήματά τους, αφού ακόμα και σε περίπτωση ακύρωσης της σύμβασης υπάρχουν ρήτρες προστασίας, οι οποίες με μαθηματική ακρίβεια στο τέλος επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό, καθώς το κράτος πληρώνει υψηλότατες αποζημιώσεις, όπως έχει αποδείξει όλη η μέχρι σήμερα εμπειρία των κατασκευαστικών έργων στη χώρα.