Από την αρχή της πανδημίας και τη γενικευμένη χρήση της τηλεκπαίδευσης στην εκπαιδευτική διαδικασία, πολλά έχουν ειπωθεί. Ενώ από πλευράς κυβέρνησης η τηλεκπαίδευση αποτέλεσε το κατάλληλο εργαλείο για τη συνέχιση των σπουδών, εν μέσω πανδημίας, χωρίς προφανώς να διασφαλιστούν οι όροι για την επιστροφή στα αμφιθέατρα και τα εργαστήρια, από τους φοιτητές και τους συλλόγους μας καταδικάστηκαν το μειωμένο επίπεδο της εκπαιδευτικής διαδικασίας καθώς και τα κενά που άφησε αυτή. Τα διάφορα επιστημονικά αντικείμενα επηρεάστηκαν με διαφορετικό τρόπο, όπως έγινε με τις σχολές του Πολυτεχνείου που είναι τεχνολογικές.

Το μεγαλύτερο πλήγμα στις σπουδές ενός φοιτητή του ΕΜΠ είναι η απουσία των εργαστηριακών ασκήσεων, που προσφέρουν την αναγκαία σύνδεση της θεωρίας με την πράξη. Τα εργαστήρια είτε δεν έγιναν καθόλου είτε έγιναν μέσω προσομοίωσης είτε έγινε παράδοση μόνο του θεωρητικού μέρους. Αναμφίβολα η έμπρακτη ενασχόληση με μηχανολογικές διατάξεις, με εργαστηριακές εγκαταστάσεις χημικών διεργασιών - δύο από τα πολλά παραδείγματα - βοηθούν στην όξυνση του κριτηρίου και της αντίληψης πάνω και γύρω από το επιστημονικό αντικείμενο καθώς και κατανόηση εννοιών που σε θεωρητικό επίπεδο φαντάζουν αφηρημένες και δυσνόητες. Επίσης, δίνεται στον φοιτητή πολλή «τροφή» για δημιουργική σκέψη σχετιζόμενη με την ανάπτυξη της θεωρίας σε πραγματικές εφαρμογές.

Υπάρχουν σε όλες τις σχολές του Πολυτεχνείου μια σειρά από παραδείγματα που αποδεικνύουν τα παραπάνω, από την πλευρά της αρνητικής πείρας που λάβαμε στον έναν χρόνο που τα Πανεπιστήμια είναι κλειστά. Στους Μηχανολόγους δεν έγινε εργαστήριο καταστροφικών καταπονήσεων, όπου μελετάται η αντίδραση σωμάτων σε καταπονήσεις που τα «αχρηστεύουν». Στη συνέχεια αυτή μοντελοποιείται μέσω υπολογιστή με τη βοήθεια ανάλυσης πεπερασμένων στοιχείων, η οποία αποτελεί ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία στην προσομοίωση, στον υπολογισμό και τη μελέτη κατασκευών στη βιομηχανία και έρευνα. Χάθηκε η δυνατότητα φοιτητές να παρακολουθήσουν ζυγοστάθμιση στροβιλοκινητήρα, μια εργασία που αποτελεί ρουτίνα για έναν μηχανολόγο που εργάζεται σε αντίστοιχη θέση. Ακόμα και η ίδια η λειτουργία μιας στροβιλομηχανής έλειψε από τους φοιτητές του περσινού εαρινού εξαμήνου, αφού όχι μόνο δεν έγινε το εργαστήριο, αλλά δεν παρουσιάστηκε ούτε εικονικά η λειτουργία αυτή για τα περισσότερα είδη στροβιλομηχανών. Και αναφερόμαστε σε κάτι που βρίσκει εφαρμογή από αεροσκάφη μέχρι γραμμές μεταφοράς αερίων και σταθμούς παραγωγής Ενέργειας.

Κατά νου εγείρονται ερωτήματα, παρακολουθώντας και άλλες σχολές του ΕΜΠ. Γίνεται στους Ηλεκτρολόγους ένας νέος φοιτητής να μην έχει πιάσει στα χέρια του πλακέτα ηλεκτρικού κυκλώματος και να κάνει συγκόλληση πάνω σε αυτή; Να μην έχει έρθει σε επαφή με έναν παλμογράφο, που είναι εργαλείο δουλειάς, ή ένας ενεργειακός ηλεκτρολόγος μηχανικός να μην έχει κάνει μετρήσεις υψηλών τάσεων σε εργαστηριακές διατάξεις; Είναι πρακτικές ικανότητες που απαιτούν εμπειρία στον χειρισμό και δίνουν πολύ πιο γερές βάσεις για την προετοιμασία για τον χώρο δουλειάς. Ο τοπογράφος για την αποτύπωση της γήινης επιφάνειας με τη μεγαλύτερη ακρίβεια μαθαίνει γεωδαισία. Τι θα αποκομίσει για την επιστήμη του και την ικανότητά του πάνω στο αντικείμενό του, εάν το πρακτικό μέρος, οι μετρήσεις που παίρνονται δηλαδή, δεν γίνει ποτέ; Τα μαθήματα του χημικού μηχανικού αφορούν την επαφή με την εργαστηριακή εγκατάσταση, ανόργανες και οργανικές ουσίες και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους καθώς και την επέμβαση του ανθρώπινου παράγοντα για τη δημιουργία κάτι νέου ή την προσαρμογή ήδη υπαρχόντων αντικειμένων, ουσιών, διαδικασιών προς όφελος του ανθρώπου. Μπορεί η εμπειρία που χρειάζεται, πλάι στη θεωρητική γνώση, να αναπτυχθεί πίσω από την οθόνη;

Προφανώς το επίπεδο της πρακτικής πτυχής της γνώσης στις σχολές μας απέχει πολύ από αυτό που θα διαμόρφωνε έναν μηχανικό με κριτήριο για την παραγωγική διαδικασία, με πρωτοπόρα σκέψη για δημιουργική εφαρμογή της επιστημονικής γνώσης για την κάλυψη των σύγχρονων και διευρυνόμενων κοινωνικών αναγκών, καθώς είναι άλλος ο προσανατολισμός του σημερινού πανεπιστημίου. Ομως, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πως τα μορφωτικά μας δικαιώματα χτυπήθηκαν ακόμα περισσότερο μέσω της τηλεκπαίδευσης.