Η Ελλη Αλεξίου γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1894. Ηταν το μικρότερο παιδί της οικογένειας του Στυλιανού Αλεξίου, ιδιοκτήτη του ομώνυμου εκδοτικού οίκου του Ηρακλείου, και της Ειρήνης Ζαχαριάδη. Μεγάλωσε μέσα σ' ένα περιβάλλον που κυριαρχούσαν η μάθηση, η μουσική, η ζωγραφική, η λογοτεχνία.

Η Γαλάτεια Καζαντζάκη είναι που γνωρίζει την μικρή της αδελφή Ελλη, όταν φτάνει στην Αθήνα, με την περίφημη λογοτεχνική συντροφιά της πλατείας Δεξαμενής στο Κολωνάκι. Εκεί γνωρίζεται με τους Καρκαβίτσα, Βάρναλη, Θεοτόκη, Κονδυλάκη, Αυγέρη, Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, Λιλίκα Νάκου και πολλούς άλλους.

Παράλληλα, έχοντας αποφοιτήσει από το Διδασκαλείο του Ηρακλείου και έχοντας αναγνωριστεί ως διπλωματούχος του Αρσακείου διορίζεται πρώτη φορά, το 1914, ως δασκάλα στο Γ' Χριστιανικόν Παρθεναγωγείον. Το 1920 παντρεύεται τον Βάσο Δασκαλάκη. Ο Δασκαλάκης είναι που την «σπρώχνει» να ασχοληθεί ενεργά με τη λογοτεχνία. «Εγραψα εντελώς στην τύχη. Εικοσιτριώ - εικοσιτεσσάρω χρονώ και κυριολεκτικά κάτω από την πίεση του Δασκαλάκη. Του διηγήθηκα ένα βράδυ ένα επεισόδιο της διδασκαλικής μου ζωής κι εκείνος απαίτησε να το γράψω...».

Η Ελλη Αλεξίου έγινε μέλος του ΚΚΕ το καλοκαίρι του 1928, παραδίνοντας το βιογραφικό της στον Νίκο Πλουμπίδη. Κατά τη διάρκεια της μεταξικής δικτατορίας συνελήφθη δύο φορές από την Ειδική Ασφάλεια. Την περίοδο της Κατοχής παίρνει ενεργά μέρος στην Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ Λογοτεχνών.

Τα έργα όλης αυτής της περιόδου καταπιάνονται με τα βιώματα, τις εμπειρίες που έχει αποκτήσει μέσα από τη διδασκαλία, αναπτύσσοντας το θέμα της ταξικής ανισότητας στον καπιταλισμό με πρώτα θύματα τα παιδιά, καθώς και με διάφορες μορφές κοινωνικών σχέσεων και πώς επηρεάζονται από το υπάρχον σύστημα.

Το 1945, έφυγε στο Παρίσι ως υπότροφος της γαλλικής κυβέρνησης για την αντιστασιακή δράση της, ενώ το 1948, η ελληνική κυβέρνηση της στέρησε την ιθαγένεια. Την ίδια χρονιά η ΚΕ του ΚΚΕ ίδρυσε την Επιτροπή Βοήθειας στο Παιδί, που είχε αναλάβει τη μεταφορά, εγκατάσταση και οργάνωση της ζωής των Ελληνόπουλων στις Λαϊκές Δημοκρατίες. Ετσι, το 1949 κλήθηκε η Ελλη Αλεξίου να συμβάλει στην εκπαίδευσή τους. Χωρίς να διστάσει και ενώ από τη Γαλλία την προειδοποίησαν ότι δεν θα την ξαναδεχθούν, η Αλεξίου έδωσε τον καλύτερό της εαυτό στην εκπαίδευση των παιδιών, στην επιμόρφωση των δασκάλων τους, στη συγγραφή νέων αναγνωστικών, στην επιλογή λογοτεχνικών κειμένων για τα βιβλία τους. Την περίοδο της πολιτικής προσφυγιάς τα έργα της στρατεύονται ανοιχτά στην υπεράσπιση της κομμουνιστικής ιδεολογίας, των αγώνων του λαού.

Το 1962 η αδελφή της Γαλάτεια σκοτώθηκε σε αυτοκινητικό δυστύχημα και δόθηκε ολιγοήμερη άδεια στην Ελλη να επιστρέψει στην Ελλάδα για να παραβρεθεί στην κηδεία. Το 1965 επανέκτησε την ελληνική ιθαγένεια και τον επόμενο χρόνο επέστρεψε στην Ελλάδα. Συνελήφθη, την οδήγησαν στις φυλακές Αβέρωφ και παραπέμφθηκε σε δίκη για «αντεθνική δράση και προπαγάνδα». Απαλλάχθηκε από την κατηγορία μετά από κινητοποίηση του λαού και ανθρώπων των Γραμμάτων. Με την επιβολή της δικτατορίας απαγορεύτηκαν τα βιβλία της και έζησε υπό περιορισμό στο διαμέρισμά της.

Μετά τη μεταπολίτευση συνέχισε να δημιουργεί και να παρεμβαίνει για θέματα που την απασχολούσαν και θεωρούσε καίρια. Εως το τέλος της ζωής της, το 1988, τίμησε και τιμήθηκε από το Κόμμα της, το ΚΚΕ.