Από το Κυπριακό Σύνταγμα προβλέπεται λειτουργία ιδιωτικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και η παρουσία του ιδιωτικού τομέα είναι σημαντική. «Ακριβώς γι' αυτό, για να ελεγχθούν τα ιδιωτικά τριτοβάθμια ιδρύματα», δημιουργήθηκε το σύστημα πιστοποίησης και το σχετικό όργανο (Συμβούλιο Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης και Πιστοποίησης) στο οποίο προεδρεύει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθήνας Κ. Παπανικόλας. Τα δημόσια ιδρύματα στην Κύπρο δεν υπόκεινται σε διαδικασία πιστοποίησης, είναι γνωστό δε, ότι το βάρος πέφτει πολύ περισσότερο στην ιδιωτική εκπαίδευση με αποτέλεσμα η δημόσια να είναι ελάχιστα αναπτυγμένη.

Ο Κ. Παπανικόλας είπε ότι η αξιολόγηση (που αναφέρεται σε προγράμματα σπουδών κι όχι σε ολόκληρα τα ιδρύματα) είναι προαιρετική, τη ζητάει με αίτηση το ίδιο το ίδρυμα, καταθέτοντας μαζί έκθεση αυτοαξιολόγησης. Το Συμβούλιο συγκροτεί ομάδα εμπειρογνωμόνων, που μελετούν επιτόπου το πρόγραμμα και καταθέτουν μια αναφορά, απ' όπου βγαίνει το τελικό πόρισμα. Η απάντηση του Συμβουλίου είναι θετική ή αρνητική, δηλαδή το πρόγραμμα παίρνει ή δεν παίρνει την πιστοποίηση, ενώ υπάρχει και δυνατότητα ουδέτερης απάντησης, όπου δίνεται στο ίδρυμα περιθώριο βελτίωσης και επαναξιολόγησης. Οι εμπειρογνώμονες είναι επιστήμονες από όλο τον κόσμο και τα κριτήρια είναι καθορισμένα διά νόμου.

Μέχρι σήμερα έχουν αξιολογηθεί, από περίπου 180 ακαδημαϊκούς αξιολογητές, 166 προγράμματα (κυρίως προπτυχιακά) κι έχουν απορριφθεί τα 30. Ολα αυτά τα προγράμματα είναι ιδιωτικά και για να διδάξει κανείς χρειάζεται απλώς δίπλωμα μιας ανώτερης βαθμίδας (δηλ. αρκεί το master για να διδάξει κάποιος σε μεταπτυχιακό) καταλαβαίνουμε, λοιπόν, για τι είδους ανώτατη εκπαίδευση μιλάμε.

Μιλώντας για τις συνέπειες του συστήματος, ο Κ. Παπανικόλας είπε ότι λειτούργησε καταλυτικά σε συμπτύξεις και αναδιαρθρώσεις στα ιδιωτικά τριτοβάθμια ιδρύματα, ενώ ανακόπηκε η ροή Κυπρίων φοιτητών στα «κακά» πανεπιστήμια της Αγγλίας και τα ελληνικά ΤΕΙ, παρουσιάζοντας αυτά ως θετικές οικονομικές επιπτώσεις για τη χώρα.

Είπε, επίσης, ότι συζητιέται να επεκταθεί η αξιολόγηση και στα δημόσια ιδρύματα, λόγω της εισόδου της Κύπρου στην ΕΕ. Καθώς όμως, κάθε πανεπιστήμιο έχει τις δικές του διαδικασίες αυτοαξιολόγησης, αυτό που δεν προβλέπεται για τα δημόσια ιδρύματα είναι η πιστοποίηση. Προφανώς αυτή θέλουν να θεσμοθετήσουν τώρα.

Η πιστοποίηση όμως, συνδέεται με την ακαδημαϊκή αναγνώριση των πτυχίων που παρέχουν τα πανεπιστήμια, σε τελική ανάλυση με την αναγνώρισή τους ως πανεπιστήμια και την ύπαρξή τους. Ετσι δηλαδή, θα φτάσουμε στο σημείο να ιδρύει το κράτος ένα πανεπιστήμιο και να το αφήνει να επιβιώσει στον ελεύθερο ανταγωνισμό, χωρίς να του παρέχει τα απαραίτητα εφόδια και υποδομές, για να έρθει ύστερα να το πιστοποιήσει, έχοντας τη δυνατότητα να το καταργήσει αν δεν είναι «αποδοτικό» κι «ανταγωνιστικό» κι όχι την υποχρέωση να του εξασφαλίζει τους πόρους και την υποδομή για να λειτουργήσει. Η λογική «ισότιμης μεταχείρισης» κι εξάλειψης των διαφορών ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, οδηγεί στη λειτουργία των δημόσιων ιδρυμάτων με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.