«Εκτοξεύθηκε» ο αριθμός απαράδεκτων αποφάσεων απόρριψης αιτήσεων ασύλου, λόγω της σχετικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) περί εθνικού καταλόγου «ασφαλών τρίτων χωρών». Οπως καταγγέλλει ο οργανισμός «Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο» (RSA), από 2.839 αποφάσεις το 2020, έφτασαν τις 6.424 το 2021. Μάλιστα, οι 5.922 εκδόθηκαν σε εφαρμογή της ΚΥΑ 42799/2021. Από αυτές οι 2.167 αφορούσαν Αφγανούς και οι 902 Σύρους. Η τελευταία ΚΥΑ είχε εκδοθεί πέρσι τον Ιούνη, χαρακτηρίζοντας «ασφαλή τρίτη χώρα» την Τουρκία για τους αιτούντες άσυλο από το Αφγανιστάν, τη Συρία, τη Σομαλία, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές. Πρόκειται για τα 3/5 του συνολικού αριθμού των ξεριζωμένων που αιτήθηκαν διεθνή προστασία την περσινή χρονιά.

Η ΚΥΑ αυτή αποτέλεσε ένα επιπλέον βήμα στην αυστηροποίηση των διαδικασιών ασύλου, συνέχεια του νόμου της κυβέρνησης ΝΔ του 2019, όπου εισήγαγε τους απαράδεκτους όρους περί «προσφυγικού προφίλ». Ουσιαστικά, εναρμονίζονταν με τις κατευθύνσεις του Νέου Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου της ΕΕ, που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση και ανάμεσα σε άλλα περιλαμβάνει την πρωτοφανή διαδικασία της «προ-διαλογής» (pre-screening) όσων επιθυμούν να αιτηθούν άσυλο, αναιρώντας την εξατομικευμένη εξέταση των αιτούντων άσυλο. Ολο το αντιδραστικό αυτό νομοθετικό πλαίσιο καταστρατηγεί επί της ουσίας τη Συνθήκη της Γενεύης, που είχε καθιερωθεί το 1951 για την προστασία των προσφύγων. Επιπλέον, η αρμόδια επίτροπος της ΕΕ, Ιλβα Γιόχανσον, νομιμοποιώντας την απαράδεκτη απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης, είχε αναφέρει ότι «δεν βλέπει κάτι περίεργο σε αυτή την απόφαση».

Ενδεικτικό των επιπτώσεων της αυθαίρετης εφαρμογής της έννοιας «ασφαλούς χώρας» είναι το γεγονός ότι μία στις πέντε αιτήσεις ασύλου που καταγράφηκαν πέρσι ήταν μεταγενέστερη αίτηση. Συνολικά, καταγράφηκαν 5.802 μεταγενέστερες αιτήσεις, ενώ το 2020 ήταν 2.700. Παράλληλα, πέρσι οι πρωτοβάθμιες αποφάσεις απαραδέκτου - χωρίς να εξεταστεί η ουσία της αίτησης - ήταν 12.332 (εκτός από την «ασφαλή» τρίτη χώρα περιλαμβάνεται η Συνθήκη του Δουβλίνου, μεταγενέστερη αίτηση, προστασία σε άλλο κράτος κ.ά.) και υπερέβησαν τις απορρίψεις ουσίας που ήταν 10.991.

Το 2021 οι κύριες εθνικότητες αιτούντων άσυλο ήταν 4.618 Αφγανοί, 4.273 Πακιστανοί, 3.870 Σύροι, 2.731 Μπαγκλαντέζοι, 1.923 Τούρκοι, 1.622 Ιρακινοί και 1.541 Σομαλοί. Από τον συνολικό αριθμό των 28.360 ξεριζωμένων που κατέθεσαν αιτήσεις ασύλου στη χώρα, το 43% καταγράφηκε στην Αττική. Η Υπηρεσία Ασύλου εξέδωσε 16.588 θετικές αποφάσεις. Στις 13.051 χορηγήθηκε προσφυγικό καθεστώς και στις 3.537 καθεστώς επικουρικής προστασίας.