Τη διασφάλιση της κερδοφορίας και του ρόλου των μονοπωλίων της, αλλά και «ευκαιρίες» παραπέρα ενίσχυσής τους, αναζητά η ΕΕ, με φόντο την κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία και τους εντεινόμενους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, στους οποίους εμπλέκεται ως τα μπούνια.

Σε αυτό το πλαίσιο, τη βδομάδα που πέρασε η Κομισιόν παρουσίασε το ενεργειακό σχέδιο REPowerEU, ύψους 300 δισ. ευρώ, από το οποίο θα ωφεληθούν μονοπώλια της Ενέργειας και άλλων κλάδων (Κατασκευές, Μεταφορές κ.ά.), με τη λυπητερή να πληρώνεται με διάφορους τρόπους από τους λαούς των χωρών της ΕΕ.

Καθόλου τυχαία, τις ίδιες μέρες παρουσιάστηκαν το σχέδιο «χρηματοδοτικής στήριξης» - δανείων 9 δισ. ευρώ της ΕΕ, με το βλέμμα στην «ανοικοδόμηση» της Ουκρανίας, καθώς και οι αποφάσεις του G7 για κονδύλια ύψους 15 δισ. δολαρίων για την κάλυψη των δημοσιονομικών αναγκών της Ουκρανίας το επόμενο τρίμηνο.

Σε ό,τι αφορά το σχέδιο REPowerEU, στο επίκεντρο του ευρωενωσιακού σχεδιασμού μπαίνουν η επιτάχυνση της «πράσινης» ενεργειακής μετάβασης και η απεξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες, σε συνθήκες μεγάλης όξυνσης της ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης του ευρωατλαντικού μπλοκ με τη Μόσχα. Το σχέδιο στηρίζεται σε τρεις άξονες: Εισαγωγή περισσότερου μη ρωσικού φυσικού αερίου, ταχύτερη ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και μεγαλύτερη προσπάθεια «εξοικονόμησης Ενέργειας» σε δημόσια κτίρια, επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Σε ό,τι αφορά τον πρώτο άξονα, η Κομισιόν προτείνει μείωση και αντικατάσταση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου με εισαγωγές του πανάκριβου υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Σε αυτό το πλαίσιο ανακοίνωσε πως θα προχωρήσει στην ανάπτυξη ενός «κοινού μηχανισμού αγορών», που θα διαπραγματεύεται και θα συνάπτει συμβάσεις για αγορές φυσικού αερίου για λογαριασμό των συμμετεχόντων κρατών - μελών. Προβλέπει επίσης τη διάθεση 10 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη των υποδομών αποθήκευσης, ενώ σε Μεσόγειο και Βόρεια Θάλασσα προβλέπεται να αναπτυχθούν μεγάλοι διάδρομοι υδρογόνου.

Ο δεύτερος άξονας του σχεδίου αφορά την ταχύτερη ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), μέσα από την επίσπευση της στρατηγικής της «πράσινης μετάβασης», που ήδη έχει εκτινάξει τις τιμές της Ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων, η Επιτροπή προτείνει να αυξηθεί ο βασικός στόχος του 2030 για τη συμμετοχή των ΑΠΕ από 40% σε 45% στο ενεργειακό μείγμα, στο πλαίσιο του πακέτου «Fit for 55».

Παράλληλα, η Επιτροπή καταστρώνει στρατηγική της ΕΕ για την ηλιακή ενέργεια, που θα οδηγήσει σε διπλασιασμό της παραγόμενης ισχύος έως το 2025 και εγκατάσταση μονάδων 600 GW έως το 2030, καθώς και την πρωτοβουλία «Solar Rooftop Initiative», με σταδιακή νομική υποχρέωση εγκατάστασης ηλιακών συλλεκτών σε νέα δημόσια και εμπορικά κτίρια και σε νέα κτίρια κατοικιών. Χαρακτηριστική είναι και η σύσταση της Κομισιόν για απαλλαγή των μονοπωλίων από τη «γραφειοκρατία» της αδειοδότησης για μεγάλα έργα ΑΠΕ. Προτείνεται επίσης στόχος για 10 εκατ. τόνους εγχώριας παραγωγής ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου και 10 εκατ. τόνους εισαγωγών έως το 2030, για την αντικατάσταση των υδρογοναθράκων σε βιομηχανίες και τομείς μεταφορών.

Ο τρίτος άξονας του σχεδίου προβλέπει μέτρα εξοικονόμησης Ενέργειας, ενόψει του επόμενου χειμώνα. Προτείνει να αυξηθεί από 9% σε 13% ο στόχος ενεργειακής απόδοσης στο πλαίσιο της δέσμης «Fit for 55» της νομοθεσίας για την «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» και βραχυπρόθεσμες «αλλαγές συμπεριφοράς» για εξοικονόμηση Ενέργειας, οι οποίες θα μπορούσαν να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου και πετρελαίου κατά 5%. Τα κράτη - μέλη ενθαρρύνονται επίσης να χρησιμοποιούν φορολογικά κίνητρα για την εξοικονόμηση Ενέργειας, π.χ. μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ για ενεργειακά αποδοτικά συστήματα θέρμανσης, μόνωση κτιρίων κ.ά.

Χαρακτηριστικά, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προειδοποίησε πως ένας από τους βασικούς άξονες της απεξάρτησης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες είναι οι «αλλαγές συνηθειών του πληθυσμού» και ο «περιορισμός της κατανάλωσης», με μέτρα που θα βαρύνουν κυρίως τα λαϊκά νοικοκυριά και τους αυτοαπασχολούμενους. Σε αυτό το πλαίσιο, η εντεινόμενη ενεργειακή φτώχεια των λαών παρουσιάζεται ως «θυσία» για την «ανεξαρτησία της Ευρώπης»...

Το σχέδιο της ΕΕ δεν προβλέπει μόνο τις ακριβότερες ΑΠΕ αλλά και τις εισαγωγές (από ΗΠΑ, Κατάρ, Αλγερία κ.α.) LNG, με πολλαπλάσιο κόστος, που ωφελούν κυρίως τους κατασκευαστές υποδομών αποθήκευσης φυσικού αερίου και επαναεριοποίησής του, αλλά και τα εφοπλιστικά συμφέροντα (κυρίως τα ελληνικά) που αναλαμβάνουν τη μεταφορά του.

Ενα 48ωρο μετά την ανακοίνωση του σχεδίου REPowerEU, το Ευρωκοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία για πλήρωση των αποθεμάτων φυσικού αερίου πριν από τον χειμώνα. Η συμφωνία προβλέπει ότι τα κράτη - μέλη θα συμπληρώσουν τα αποθέματα φυσικού αερίου «τουλάχιστον στο 80%» μέχρι τον Νοέμβρη του 2022. Βάσει της ίδιας συμφωνίας, το υποχρεωτικό ελάχιστο επίπεδο αποθήκευσης φυσικού αερίου θα αυξηθεί στο 90% για τις επόμενες χειμερινές περιόδους.

Την ίδια ώρα παραμένουν οι ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις στην ΕΕ γύρω από τα θέματα της Ενέργειας, ανάλογα με τα ιδιαίτερα συμφέροντα της αστικής τάξης κάθε χώρας.

Σε αυτό το πλαίσιο συνεχίζονται τα παζάρια και οι καθυστερήσεις για το 6ο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, στο οποίο περιλαμβανόταν πρόταση της Κομισιόν για σταδιακή επιβολή εμπάργκο στο πετρέλαιο. Χαρακτηριστικότερες είναι οι αντιδράσεις της Ουγγαρίας που απείλησε με «βέτο», ενώ παζάρια για προνομιακές εξαιρέσεις και παρατάσεις στην εφαρμογή του μέτρου διεξάγουν και άλλα κράτη - μέλη.

Εντονες αντιθέσεις και οικονομικοί ανταγωνισμοί αναδύονται εξάλλου και ευρύτερα στο ευρωατλαντικό μπλοκ. Η προσπάθεια της Βρετανίας να πετύχει καλύτερους όρους στις συμφωνίες της με την ΕΕ, με την κυβέρνηση Τζόνσον να προαναγγέλλει αλλαγές στο Πρωτόκολλο Σχέσεων με την ΕΕ (ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το θέμα της Βόρειας Ιρλανδίας), προκαλεί «τριβές» με την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Την Πέμπτη, η πρόεδρος της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων, Νάνσι Πελόζι, προειδοποίησε την κυβέρνηση Τζόνσον πως το Κογκρέσο «δεν μπορεί και δεν θα υποστηρίξει μια διμερή συμφωνία ελεύθερου εμπορίου» με τη Βρετανία εάν υπονομεύσει το Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας μετά το Brexit.

Την ίδια ώρα, η Φινλανδία, που υπέβαλε αίτημα, μαζί με τη Σουηδία, να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, αντιμετωπίζει άμεσα «αντίμετρα» από τη Ρωσία και στον ενεργειακό τομέα. Η κρατική εταιρεία χονδρικής πώλησης φυσικού αερίου της χώρας, «Gasum», ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι σταματούν από το Σάββατο 21/5, στις 7 το πρωί, οι εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία, μετά από σχετική ειδοποίηση που έλαβε από την «Gazprom Export». Αφορμή ήταν η άρνηση της «Gasum» να ανοίξει λογαριασμό σε ρούβλια για την πληρωμή του ρωσικού αερίου.

Σημειώνεται ότι οι επικαιροποιημένες συστάσεις της Κομισιόν άναψαν «πράσινο φως» γι' αυτό που ήδη προωθούνταν στην πράξη, κρίνοντας ότι το άνοιγμα λογαριασμού σε ρούβλια δεν αντίκειται στις ευρωενωσιακές κυρώσεις. Ηδη πάνω από το 50% των εταιρειών εισαγωγής φυσικού αερίου χωρών της ΕΕ, με πρώτη και καλύτερη την ιταλική ΕΝΙ, φαίνεται ότι έχει συμμορφωθεί με τους νέους όρους πληρωμής που έθεσε η Μόσχα.

Η λυπητερή του λογαριασμού πληρώνεται με όλους τους τρόπους από τους λαούς.

Στη Βρετανία, για παράδειγμα, ήδη καταγράφεται ρεκόρ 40ετίας στην αύξηση του πληθωρισμού, ενώ από την άλλη ήδη περίπου το 25% του πληθυσμού μειώνει τις αγορές τροφίμων ή παραλείπει γεύματα για να αντεπεξέλθει σε βασικές, ανελαστικές υποχρεώσεις.

Στη Γερμανία, όπου και εκεί ο πληθωρισμός καλπάζει καταρρίπτοντας ρεκόρ τουλάχιστον τριών δεκαετιών, αστικά επιτελεία αξιοποιούν την «ευκαιρία» για να λανσάρουν ως «λύση» πάγιες αντεργατικές αξιώσεις, όπως η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης στα... 70 έτη!

Στο μεταξύ, την Παρασκευή, ανακοινώθηκε στο Βερολίνο η μεγαλύτερη αύξηση που έχει καταγραφεί ποτέ στις τιμές παραγωγού, τον Απρίλη, και λόγω της έκρηξης στο κόστος Ενέργειας. Η Γερμανική Στατιστική Υπηρεσία Destatis ανακοίνωσε πως σε ετήσια βάση οι τιμές παραγωγού αυξήθηκαν κατά 33,5%, ενώ χωρίς την Ενέργεια η αύξηση διαμορφώνεται στο 16,3%.

Οι σχεδιασμοί στην ΕΕ στρέφονται την ίδια περίοδο και στην κατεύθυνση της «ανοικοδόμησης» της Ουκρανίας, καθώς η λαίλαπα του πολέμου δημιουργεί ευκαιρίες για νέες κερδοφόρες μπίζνες.

Η πίτα της ανοικοδόμησης στις κατεστραμμένες περιοχές της Ουκρανίας δεν έχει ακόμη υπολογιστεί, με πιθανότερο ο τελικός λογαριασμός να ανέρχεται σε εκατοντάδες δισ. δολάρια.

Οι εκτιμήσεις των οικονομολόγων για το κόστος της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας κυμαίνονται επί του παρόντος μεταξύ 500 δισ. ευρώ και 2 τρισ. ευρώ, ανάλογα με τη διάρκεια της σύγκρουσης και το εύρος της καταστροφής.

Η ΕΕ παρουσίασε την Τετάρτη ένα σχέδιο δανείων με «προνομιακούς» όρους, ύψους 9 δισ. ευρώ, προς την Ουκρανία. Αυτά τα 9 δισ. θα δοθούν με εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, στον οποίο θα πρέπει να συμφωνήσουν οι 27 χώρες - μέλη, προκειμένου να καταστούν διαθέσιμες πρόσθετες εγγυήσεις.

Στη «στήριξη και την αλληλεγγύη» της ΕΕ στην Ουκρανία αναφέρθηκε την Πέμπτη ο Γερμανός καγκελάριος, Ολαφ Σολτς. Απευθυνόμενος στο Κοινοβούλιο συμμερίστηκε την πρόσφατη θέση του Γάλλου Προέδρου, Εμ. Μακρόν, πως η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ θα πάρει χρόνια, προτείνοντας «να επικεντρωθούμε στη ρεαλιστική, άμεση υποστήριξη».

Τέλος, την Παρασκευή, οι υπουργοί Οικονομικών της Ομάδας των Επτά (G7) αποφάσισαν την παροχή 18,4 δισ. δολαρίων στην Ουκρανία για την κάλυψη των εξόδων του κράτους τους επόμενους μήνες, δίχως να αποκλείουν και άλλα το επόμενο διάστημα.

Στο φόντο αυτών των κινήσεων, η Κίνα αξιοποιεί τη συγκυρία για να συμπληρώσει με ρωσικό πετρέλαιο τα στρατηγικά αποθέματά της σε πετρέλαιο. Εχει ήδη ξεκινήσει συνομιλίες σε κυβερνητικό επίπεδο με μικρή άμεση ανάμειξη πετρελαϊκών εταιρειών, προκειμένου να συμφωνηθούν οι ποσότητες και τα κόστη ροής ρωσικού πετρελαίου προς τις κινεζικές αποθήκες.

Ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης, Αλ. Νόβακ, επιβεβαίωσε αυτό το παζάρι την Πέμπτη δηλώνοντας πως το ρωσικό πετρέλαιο που θα απορρίψει η ΕΕ θα κατευθυνθεί προς την Ασία και άλλες περιοχές. Δεν παρέλειψε δε να επαναλάβει πως η ΕΕ θα αναγκαστεί να αντικαταστήσει αυτές τις ποσότητες με ακόμη υψηλότερες τιμές.

Τυχόν προσπάθεια της Κίνας να συμπληρώσει τα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου της αγοράζοντας ποσότητες από τη Ρωσία δεν θα παραβίαζε τις κυρώσεις που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ στη Μόσχα, διαβεβαίωσαν αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου την Πέμπτη.