Αγαπητέ Τέως Ως το Τέλος του Κόσμου,

Ενας γέροντας σοφός κάθεται στην άκρη του καφενείου ήσυχος και διαβάζει την εφημερίδα του. Εχει περάσει τα ογδόντα και κατά κάποιον τρόπο είναι ο σύμβουλός μου, αυτός που μου κάνει και αυστηρή κριτική. Τις προάλλες με ρώτησε, γιατί τόσον καιρό δε γράφω στο κυριακάτικο άρθρο μου τι συμβαίνει με τη λογοτεχνική πιάτσα. Αμέσως ο μυθοπλάστης νους με γύρισε σε χρόνια ηρωικά που τα ήξερα μόνο από αναγνώσματα και σε άλλα που είχα την τύχη να ζήσω. Ο Βάρναλης, ο Γιάννης Ρίτσος, με την παρουσία τους, απέκρουαν κάθε λογής μικρότητες. Στις μέρες μας, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, δε βλέπουμε παρά ανθρώπους, που συνήθως χρησιμοποιούν πλάγιους τρόπους, να καίγονται από τρεις ορέξεις: α) να κερδίσουν από την εμπλοκή τους σ' αυτή την κατάσταση που δε γνωρίζει τι είναι κέρδος, δηλαδή την ποίηση, β) να δοξαστούν - ποιος όμως γνήσιος δημιουργός έχει ανάγκη τη δόξα; - και γ) να καταξιωθούν κοινωνικά. Σ' αυτό το τελευταίο βρίσκεται το ζουμί της ιστορίας. Στη μεταπολίτευση δεχτήκαμε να αφήσουμε κατά μέρος ιδεολογίες και ταξικά προβλήματα και παίξαμε στο γήπεδο των φουκαράδων πια αντιπάλων μας, όταν προσπαθούσαν να αποδείξουν ότι η λογοτεχνία πρέπει να λειτουργεί μακριά από τα ιδεολογικά παιχνίδια. Ω ποία φάρσα! Οι γιαλαντζί αντιεξουσιαστές, οι δήθεν αντεργκράουντ αυτόνομοι, ήταν οι πρώτοι που στριμώχτηκαν, για να πάρουν μια θέση στην εξουσία. Εξαιρώ τους τρυφερούς συνασπισμένους, γιατί είχαν ήδη αφομοιωθεί. Ολοι αυτοί λειτούργησαν βάσει σχεδίου. Εξαπατούσαν αλλήλους αλλά ποτέ τον εαυτό τους. Και εμείς, σεβόμενοι το ελάχιστο των ιδεών τους, φτάσαμε στο σημείο - ποιος; εγώ ο θαυμαστής του Νίκου Ζαχαριάδη - να υπερασπιζόμαστε τον Γκυ Ντεμπόρ από τα νύχια του κάθε κατ' επίφασιν αναρχικού, που άργησε αλλά βρήκε το δρόμο του πλάι στον εξουσιαστή και παρατρεχάμενο των υπουργείων θλιβερό Βέλτσο. Και σίγουρα γι' αυτούς είχε γράψει τους στίχους ο Κρυωτάκης «Αν τουλάχιστον, μέσα στους ανθρώπους / αυτούς, ένας επέθαινε από αηδία.../ Σιωπηλοί, θλιμμένοι, με σεμνούς τρόπους, θα διασκεδάζαμε όλοι στην κηδεία». Μέσα σ' αυτήν τη γενική πτώση μεγάλοι δημιουργοί δεν μπορούσαν να περάσουν το μήνυμά τους, για έναν και μοναδικό λόγο: δεν είχαν τίποτα να πουλήσουν.

Με συγκίνησε βαθιά η διαδήλωση που έκαναν οι νεολαίοι έξω από το χώρο όπου γυρίζεται το τηλεπαιχνίδι «Μπαρ». Είμαι σίγουρος ότι κάποτε, όταν ο πανδαμάτωρ χρόνος σαρώσει αυτά τα παιχνίδια, εμείς θα φυλάξουμε τους χώρους αυτούς ως κόρη οφθαλμού. Θα είναι η μαρτυρία από τα πνευματικά Αουσβιτς, τα στρατόπεδα - στίγματα της εποχής μας. Θα γράφουν στους τοίχους τα θλιβερά ονόματα όσων κάηκαν για λίγα φράγκα, πάντα με τη θέλησή τους. Θα επισκεπτόμαστε αυτά τα μέρη όπως ακριβώς τα κρεματόρια σήμερα.