Την πρόθεση των δύο κυβερνήσεων να «ξεπαγώσει» το επικίνδυνο ελληνοτουρκικό παζάρι, αξιοποιώντας τη «λαϊκή εντολή» από τις πρόσφατες εκλογές και τη στοίχιση όλων των κομμάτων του ευρωατλαντισμού, επιβεβαιώνει η συνάντηση του πρωθυπουργού, Κυρ. Μητσοτάκη, με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, Ρ. Τ. Ερντογάν, χτες, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, στο Βίλνιους της Λιθουανίας, παρουσία και των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών.

«Εγινε μια ειλικρινής συζήτηση σε θετικό κλίμα. Οι δύο ηγέτες έθεσαν το πλαίσιο για τη συνέχεια», ανέφεραν κυβερνητικές πηγές μετά τη συνάντηση, που διήρκεσε σχεδόν μία ώρα. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, κατά την έναρξη της συνάντησης ο Τούρκος Πρόεδρος επεσήμανε την ύπαρξη νέου Υπουργικού Συμβουλίου και στις δύο χώρες, με τον Μητσοτάκη να τονίζει πως «οι υπουργοί Εξωτερικών έχουν ήδη μιλήσει και έχουν μία πολύ καλή επαφή και συνεργασία».

Στην αρχή της συνάντησης των δύο ηγετών ήταν παρών και ο νυν επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, Ιμπραήμ Καλίν. Η παρουσία του μόνο τυχαία δεν ήταν. Θυμίζουμε, παλαιότερα, από τη θέση του ως εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας και σύμβουλος του Τούρκου Προέδρου, είχε συχνά επαφές με την διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του Ελληνα πρωθυπουργού, Αννα - Μαρία Μπούρα, ετοιμάζοντας τον δρόμο για απευθείας επαφές μεταξύ των δύο ηγεσιών.

Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός πως η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε μια περίοδο που το ΝΑΤΟ συγκεντρώνει δυνάμεις απέναντι σε Ρωσία και Κίνα, προσφέροντας ανταλλάγματα στην Τουρκία για να παραμείνει «αγκιστρωμένη» στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο και να πει το «ναι» στην ένταξη της Σουηδίας, δεν είναι ευοίωνο για τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου.

Σε αυτό το πολυεπίπεδο παζάρι, μετά τη συνάντηση το Μαξίμου εξέδωσε ανακοίνωση, επιμένοντας πως οι δυο ηγέτες «συμφώνησαν ότι είναι προς όφελος των δύο χωρών το θετικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί στις διμερείς σχέσεις τους τελευταίους μήνες να έχει συνέχεια και συνέπεια».

«Προς τούτο συμφωνήθηκε οι δύο πλευρές να οικοδομήσουν πάνω στο θετικό μομέντουμ (σ.σ. από τους σεισμούς και μετά) και να ενεργοποιήσουν κατά το επόμενο διάστημα πολλαπλούς διαύλους επικοινωνίας ανάμεσα στις δύο χώρες». Επιπλέον, συμφώνησαν η επόμενη συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας να πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη, δείχνοντας και το επίδικο, την προώθηση των διμερών μπίζνες, ζήτημα όπου εστιάζει το ΑΣΣ.

Σε αυτή τη βάση, «ανέθεσαν στους υπουργούς Εξωτερικών να καθοδηγούν τη διαδικασία και να ενημερώνουν τους ηγέτες για την πρόοδο που σημειώνεται», ενώ ο πρωθυπουργός τόνισε στον συνομιλητή του ότι «προσβλέπει σε πιο συχνές επαφές σε όλα τα επίπεδα, ώστε να οικοδομηθεί κλίμα εμπιστοσύνης και οι προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν σε βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας - Τουρκίας».

Αντίστοιχη ανακοίνωση εκδόθηκε και από την τουρκική πλευρά, ενώ ο Τούρκος Πρόεδρος απαντώντας σε ερώτηση «Εuronews», φέρεται να είπε: «Εμεις δεν θέλουμε εχθρούς. Με την Ελλάδα χτίζουμε φιλία. Αυτό συζήτησα με τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη, πώς να ενισχύσουμε τις σχέσεις μας και πώς θα θέσουμε ξανά τα θεμέλια της ελληνοτουρκικής φιλίας. Ποτέ δεν σκεφτήκαμε να χρησιμοποιήσουμε τα F-16 εναντίον της και ούτε σκοπεύουμε να το κάνουμε», πρόσθεσε αναφερόμενος στα νέα μαχητικά που αποφάσισε να του δώσει η κυβέρνηση Μπάιντεν, με νωπές τις μνήμες από τις απροσμέτρητες παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου στο Αιγαίο και τις υπερπτήσεις τουρκικών - «συμμαχικών» μαχητικών πάνω από ελληνικό έδαφος.

Στις δικές του δηλώσεις, αργότερα με το πέρας της Συνόδου, ο Μητσοτάκης μίλησε για «συγκρατημένη νέα αρχή» και για «διάθεση» «για μία νέα επανεκκίνηση ως προς τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά και για έναν πιο σαφή δίαυλο, οδικό χάρτη για το πώς θα κινηθούμε τους επόμενους μήνες».

Τον έβαλε πάνω σε «τρεις άξονες»: «Ο πρώτος είναι ο πολιτικός διάλογος, υπό την καθοδήγηση των δύο υπουργών Εξωτερικών, στον οποίον προφανώς πολιτικό διάλογο θα τεθούν τα σημαντικά, τα βαριά γεωπολιτικά ζητήματα, με σημαντικότερο το βασικό ζήτημα, το οποίο αναγνωρίζουμε ότι είναι η διαφορά μας με την Τουρκία, δηλαδή η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο».

«Ο δεύτερος δίαυλος είναι τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, τα οποία μπορούν να αποδώσουν περισσότερους καρπούς χτίζοντας πάνω στο θετικό μομέντουμ των τελευταίων μηνών».

«Και ο τρίτος άξονας προσέγγισης αφορά τη λεγόμενη θετική ατζέντα», προσδιορίζοντας ότι «αφορά ζητήματα οικονομικής συνεργασίας, ενεργειακής συνεργασίας, συνεργασίας ενδεχομένως σε τομείς όπως η πολιτική προστασία». Εξέφρασε δε την πίστη ότι μπορούν εκεί «σχετικά γρήγορα» να έχουν «κάποια απτά αποτελέσματα, ώστε αυτά να μπορούν να επισημοποιηθούν, καλώς εχόντων των πραγμάτων, στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στη Θεσσαλονίκη πριν τα τέλη του χρόνου». Εκλεισε, εξάλλου, το μάτι στην Αγκυρα ότι «η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων μόνο να βοηθήσει μπορεί τη συνολική προσέγγιση της Τουρκίας προς την ΕΕ».

Να καταγραφεί, στο μεταξύ, η «γαργάρα» που έκανε σε ερώτημα σχετικά με την παραχώρηση από την κυβέρνηση Μπάιντεν νέων F-16 στην Τουρκία, ισχυριζόμενος ο Μητσοτάκης ότι το θέμα «μας αφορά μόνο έμμεσα», αντέτεινε ωστόσο ότι «οι εξοπλισμοί οι οποίοι δίνονται σε χώρες - μέλη του ΝΑΤΟ, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά άλλων χωρών - μελών της Συμμαχίας». Λίγο νωρίτερα εξάλλου έλεγε πως «δεν πρέπει να βλέπουμε, δηλαδή, τις επενδύσεις στις Ενοπλες Δυνάμεις μόνο μέσα από το πρίσμα της αντιπαλότητας που έχουμε με την Τουρκία και αυτό ισχύει και για μας, το πώς βλέπουμε τη δυνατότητα της Τουρκίας να μπορεί να εξοπλίζεται», επιβεβαιώνοντας πως τα ΝΑΤΟικά σχέδια αποτελούν το τέλειο θερμοκήπιο της τουρκικής επιθετικότητας.

Διεκδικώντας, πάντως, τον ρόλο του πιο αξιόπιστου και προβλέψιμου συμμάχου για τις ΗΠΑ στην περιοχή, είπε ότι οι διμερείς σχέσεις είναι «ισχυρότερες παρά ποτέ», ότι συνομίλησε μάλιστα με τον Μπάιντεν στο περιθώριο της Συνόδου και «επαναβεβαιώσαμε το πολύ υψηλό επίπεδο της συνεργασίας μας». Ο Μητσοτάκης προανήγγειλε μάλιστα ότι σύντομα θα υπάρξουν «θετικές ειδήσεις για το πώς οι ΗΠΑ προτίθενται να ενισχύσουν περαιτέρω τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις, στα πλαίσια της στρατηγικής συνεργασίας την οποία έχουμε», προκειμένου βέβαια να παίξουν από καλύτερες θέσεις ρόλο ευρωατλαντικού χωροφύλακα στην ευρύτερη ζώνη. Σημείωσε, άλλωστε, ότι οι ΗΠΑ «βλέπουν την Ελλάδα ως έναν παράγοντα σταθερότητας - γεωπολιτικής, οικονομικής, ενεργειακής σταθερότητας - στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου», όπως είπε.

Στο μεταξύ, άλλο ένα απτό αποτέλεσμα του κλίματος επιτάχυνσης των ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων ήρθε από τη συνάντηση των υπουργών Αμυνας των δύο χωρών, στο Βίλνιους.

Σύμφωνα με ανάρτηση του Ν. Δένδια, στη συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του, Γ. Γκιουλέρ, υπογραμμίστηκε η «σημασία θετικού κλίματος, διαύλων επικοινωνίας και συναντήσεων για τις διμερείς μας σχέσεις και τη συνεργασία μας βάσει Διεθνούς Δικαίου και Αρχής καλής γειτονίας». Παράλληλα, «συμφωνήθηκε η επικοινωνία των δύο πλευρών για τη διευθέτηση συνάντησης για δραστηριότητες Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ)», με βασική στόχευση την επανέναρξη άλλης μιας αμερικανοΝΑΤΟικής κοπής διαδικασίας.

Σύμφωνα, εξάλλου, με πηγές του υπουργείου Αμυνας, στη συνάντηση, η οποία «έγινε μέσα σε καλό κλίμα», οι δύο υπουργοί «συμφώνησαν να υπάρξει επικοινωνία των δύο πλευρών προκειμένου να πραγματοποιηθεί συνάντηση για τα ΜΟΕ». Συμφώνησαν επίσης «να υπάρχει η δυνατότητα άμεσης μεταξύ τους τηλεφωνικής επικοινωνίας, εφόσον χρειαστεί, ενώ εξετάσθηκε και η δυνατότητα πραγματοποίησης εκατέρωθεν επισκέψεων».

Από πλευράς, δε, του τουρκικού υπουργείου Αμυνας, αναφέρεται σχετικά ότι στη συνάντηση «τονίστηκε η σημασία της διατήρησης της θετικής ατζέντας στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών και η διατήρηση ανοιχτών διαύλων διαλόγου». Επίσης «επιβεβαιώθηκε η συμφωνία για την επανέναρξη των Συναντήσεων Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης».

Σημειωτέον, τέλος, η ελληνική αντιπροσωπεία στο Βίλνιους είχε κι άλλες επαφές. Συγκεκριμένα, ο Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Γαλλίας, Εμ. Μακρόν, συζητώντας επισήμως «για την περαιτέρω ενίσχυση των ήδη εξαιρετικών ελληνογαλλικών σχέσεων», βασικά τη βαθύτερη εμπλοκή στα σχέδια του γαλλικού ιμπεριαλισμού σε Ανατ. Μεσόγειο, Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή. Ακόμη, «αντάλλαξαν απόψεις για περιφερειακά και ευρωπαϊκά ζητήματα, καθώς και για τις τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία». Συνάντηση είχε και με τον Γερμανό καγκελάριο Ο. Σολτς.

Επίσης ο Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον ομόλογό του της Βόρειας Μακεδονίας, Ντίμιταρ Κοβατσέφσκι, με τον οποίο «αντάλλαξαν απόψεις για τις τελευταίες εξελίξεις στην περιοχή, ενώ προέβησαν σε επισκόπηση των διμερών σχέσεων και επιβεβαίωσαν τη βούλησή τους για την εμβάθυνσή τους». Σε μια αντίστοιχη συνάντηση, ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης συναντήθηκε με τον ομόλογό του της Βόρειας Μακεδονίας Μπουχάρ Οσμάνι, έχοντας «γόνιμη συζήτηση για ενίσχυση των διμερών σχέσεων, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους και πιστής εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών, και για την (σ.σ. ευρωατλαντική) προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων», όπως διέχεε κατόπιν.