Σενάρια ενός γενικευμένου πολέμου στην Ευρώπη απεργάζονται οι κυβερνήσεις και τα στρατιωτικά επιτελεία του ευρωατλαντικού άξονα, ενώ μαίνεται η ιμπεριαλιστική σύγκρουση ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας στην Ουκρανία.

Δύο χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι προετοιμασίες και οι σχεδιασμοί των κρατών της ΕΕ και της Ευρώπης επιβεβαιώνουν το ξεκίνημα μιας νέας φάσης, ακόμα πιο έντονης και ακόμα πιο επικίνδυνης γεωπολιτικής αντιπαράθεσης συνολικότερα σε Ανατολική Ευρώπη, Βαλτική και Μαύρη Θάλασσα.

Χαρακτηριστικά, ένα από τα ερωτήματα που τίθενται όλο και συχνότερα στα επιτελεία της ΕΕ είναι αν «θα μπορούσε η Ευρώπη να εμπλακεί μόνη της σε έναν πόλεμο με τη Ρωσία», δηλαδή να σηκώσει το μεγαλύτερο βάρος ενός πιο γενικευμένου ιμπεριαλιστικού πολέμου σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Αυτό το ερώτημα απασχολεί όλο και περισσότερο τους Ευρωπαίους καπιταλιστές, με δεδομένο ότι άλλη μια ιμπεριαλιστική σύγκρουση βρίσκεται σε εξέλιξη στη Μέση Ανατολή, στην Ταϊβάν η αντιπαράθεση ΗΠΑ - Κίνας οξύνεται, μία ακόμα εστία σύγκρουσης «σιγοβράζει» στην Κορεατική Χερσόνησο, ενώ στην Αφρική η γεωπολιτική αντιπαράθεση μεταξύ «Δύσης» και Ρωσίας - Κίνας εκφράζεται πιο έντονα, με πραξικοπήματα και «εμφύλιες συρράξεις».

Σε ένα γεωπολιτικό «τοπίο» πιο ασταθές και απρόβλεπτο από ποτέ, όπως τονίστηκε και πρόσφατα στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, με το ΝΑΤΟ να είναι στην πραγματικότητα μια λυκοσυμμαχία όπου κάθε ιμπεριαλιστική δύναμη προωθεί τα δικά της συμφέροντα, η στάση των ΗΠΑ προβληματίζει την ευρωπαϊκή πλευρά. Ηδη από τον πόλεμο στην Ουκρανία και μετά οι ΗΠΑ έχουν βελτιώσει τη θέση τους στην Ευρώπη και έχουν «στριμώξει» τους «Ευρωπαίους συμμάχους» στους τομείς της Ενέργειας, του Εμπορίου, των επενδύσεων, της Αμυνας.

Το γεγονός ότι μέχρι στιγμής δεν έχει εγκριθεί από το Κογκρέσο των ΗΠΑ το στρατιωτικό πακέτο 61 δισ. δολαρίων που προωθεί η κυβέρνηση Μπάιντεν για την Ουκρανία και την Ανατολική Ευρώπη έχει αναγκάσει ευρωπαϊκά κράτη, τη Γερμανία πρωτίστως, να βάλουν περισσότερο «πλάτη» στη χρηματοδότηση του Κιέβου.

Μια εκλογή του Ντ. Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ - με βάση και τα συμφέροντα που εκφράζει αυτή η πλευρά στις ενδοαστικές αντιθέσεις εντός των Ηνωμένων Πολιτειών - υπάρχει η «ανησυχία» ότι θα σηματοδοτούσε μια ενδεχόμενη αλλαγή στη στρατηγική και στις κορυφαίες προτεραιότητες της Ουάσιγκτον, καθώς και όξυνση της αντιπαράθεσης με τη Γερμανία.

Τα σενάρια που επεξεργάζονται τα επιτελεία στην ΕΕ δείχνουν ότι δεν υπάρχει σχεδόν καμία προοπτική για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία μέσα στο 2024, αντίθετα τα ευρωπαϊκά κράτη σκοπεύουν να αξιοποιήσουν τους Ουκρανούς για να αποδυναμώσουν τη Ρωσία στρατιωτικά, πολιτικά, οικονομικά και να προετοιμαστούν για τα επόμενα χρόνια αντιπαράθεσης.

Πρόσφατα ο γερμανικός στρατός σκιαγράφησε ένα «σενάριο άσκησης» κατά το οποίο συμβαίνει μια ρωσική επίθεση στον «διάδρομο Σουβάλκι», το χρονικό διάστημα μεταξύ των φετινών προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ (Νοέμβρης) και των αρχών του 2025. Μια τέτοια επίθεση θα μπορούσε να αποκόψει τη Βαλτική από την υπόλοιπη ηπειρωτική Ευρώπη.

Ο «διάδρομος Σουβάλκι» είναι μια στενή λωρίδα πολωνικού εδάφους, μήκους περίπου 100 χλμ, που χωρίζει τον ρωσικό θύλακα Καλίνινγκραντ από τη σύμμαχο της Ρωσίας, Λευκορωσία, και ενώνει την Πολωνία με τη Λιθουανία. Η στρατηγική του σημασία έχει ανέβει κατακόρυφα μετά την ένταξη της Πολωνίας και των κρατών της Βαλτικής στο ΝΑΤΟ, αλλά και μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Αλλα πολεμικά σενάρια πηγαίνουν ακόμα παραπέρα χρονικά. Δημοσίευμα του «Politico», για παράδειγμα, αναφέρει ότι ένα από τα σενάρια που εξετάζονται στους κόλπους της ΕΕ είναι ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται μέχρι το έτος 2027, με κυβέρνηση Τραμπ στις ΗΠΑ, με τη «δυτική» βοήθεια προς την Ουκρανία να έχει «στερέψει» και τις γραμμές του μετώπου να έχουν παγώσει εδώ και μήνες, με την αναμέτρηση ΗΠΑ - Κίνας στον Ινδο-Ειρηνικό για την Ταϊβάν να επιδεινώνεται και τις ΗΠΑ να συγκεντρώνουν εκεί περισσότερες στρατιωτικές δυνάμεις.

Το εν λόγω σενάριο περιλαμβάνει ενδεχόμενη ρωσική επίθεση στην Εσθονία και εκτιμά ότι μέσα σε λίγες μέρες η Ρωσία θα είναι πιθανό να ελέγχει την ανατολική Εσθονία, όπου κατοικεί μεγάλο μέρος ρωσικής μειονότητας, και να επεκτείνει την πυρηνική «ομπρέλα» της στα κατακτημένα εδάφη. Γενικότερα η Εσθονία θεωρείται στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο «αδύναμος κρίκος». Ο Αντόνιο Μισιρόλι, πρώην βοηθός γγ του ΝΑΤΟ, είπε ότι μια κατάσταση «όπου αυτό το είδος "αμερικανικής εγγύησης" δεν αποσύρθηκε μεν, αλλά αμβλύνθηκε ή έγινε πιο αβέβαιη» θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από τη Μόσχα για να διεξάγει «υβριδικές ή καθαρά στρατιωτικές επιθέσεις σε μια ευάλωτη χώρα όπως η Εσθονία».

Μια σειρά ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, κάνοντας λόγο για κίνδυνο επικείμενης επίθεσης της Ρωσίας σε χώρες του ΝΑΤΟ, «δικαιολογούν» την ανάγκη παραπέρα στρατιωτικής στήριξης του Κιέβου, συσσωρεύοντας κι άλλη καύσιμη ύλη και αυξάνοντας τους κινδύνους γενικευμένης σύγκρουσης.

Ο δε Βλ. Πούτιν εμφανίζεται να διαβεβαιώνει ότι «η Ρωσία δεν έχει κανένα γεωπολιτικό ή οικονομικό συμφέρον να πολεμήσει με τις χώρες του ΝΑΤΟ», την ίδια ώρα που η Μόσχα προετοιμάζεται για μακρόχρονη πολεμική αντιπαράθεση με το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, παίρνει μέτρα «πολεμικής οικονομίας» κ.ο.κ.

Στην πραγματικότητα, με τη μεγάλη όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε επέκταση και κλιμάκωση της ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης είναι απρόβλεπτοι. Από τη στιγμή που έχει ανάψει η φωτιά του πολέμου σε ευρωπαϊκό έδαφος, μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτη.

Στην ανάγκη οι Ενοπλες Δυνάμεις της Γερμανίας και συνολικά της ΕΕ να προετοιμαστούν για το ενδεχόμενο «η Ρωσία να επιτεθεί κάποτε σε χώρα του ΝΑΤΟ» αναφέρθηκε πρόσφατα και ο Γερμανός υπουργός Αμυνας, Μπ. Πιστόριους, διευκρινίζοντας ότι «οι στρατιωτικοί αναλυτές μας αναμένουν μια περίοδο 5-8 ετών κατά την οποία αυτό είναι πιθανό».

Ανεξάρτητα από το ποιος θα επιτεθεί σε ποιον και τι προσχήματα θα υπάρξουν για να μπει η Ευρώπη σε έναν απευθείας πόλεμο με τη Ρωσία, το βέβαιο είναι ότι οι δυνάμεις του ευρωατλαντικού άξονα προετοιμάζονται πολεμικά, προσπαθώντας ταυτόχρονα να τραβήξει όσο το δυνατόν περισσότερο ο πόλεμος στην Ουκρανία, ώστε να κερδίσουν χρόνο.

«Υπάρχει ένα παράθυρο τώρα που μπορεί να διαρκέσει 1, 2, ίσως 3 χρόνια, κατά τη διάρκεια του οποίου πρέπει να επενδύσουμε ακόμα περισσότερο στην Αμυνα», προειδοποίησε την περασμένη βδομάδα ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων της Νορβηγίας, στρατηγός Ερικ Κριστόφερσεν.

Η Νορβηγία, αλλά και η Φινλανδία, η Σουηδία και η Δανία έχουν υπογράψει παράλληλα διμερείς στρατιωτικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ που προβλέπουν ανάπτυξη αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στο έδαφός τους, κοινά στρατιωτικά γυμνάσια, εξοπλισμούς κλπ. Δείχνουν δηλαδή οι συμφωνίες αυτές και τις κινήσεις των ΗΠΑ για απευθείας ενίσχυση του στρατιωτικού τους αποτυπώματος στην Ευρώπη.

Τον Δεκέμβρη ο επικεφαλής του πολωνικού Γραφείου Εθνικής Ασφάλειας είπε ότι η ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ έχει τρία χρόνια ώστε να προετοιμαστεί για αντιπαράθεση.

Χωρίς τις ΗΠΑ η ΕΕ δεν έχει ούτε τον στρατιωτικό εξοπλισμό ούτε το ανθρώπινο δυναμικό για να αντεπεξέλθει σε μια σύγκρουση υψηλής έντασης, προειδοποιούν αξιωματούχοι και στρατιωτικοί αναλυτές, ενώ «η άμυνα της Βαλτικής θα απαιτούσε σοβαρά αμερικανικά στρατιωτικά μέσα».

Οι ΗΠΑ έχουν περίπου 100.000 στρατιώτες σταθμευμένους στην Ευρώπη, περίπου το 1/3 στη Γερμανία και μια μικρή αλλά αυξανόμενη παρουσία στην Πολωνία. Οι δυνάμεις αυτές θεωρούνται ωστόσο «εγγύηση της δέσμευσης της Ουάσιγκτον» και «αποτρεπτικός παράγοντας κατά της επιθετικότητας».

Το ΝΑΤΟ έχει αναπτύξει δυνάμεις στα κράτη «πρώτης γραμμής». Το μεγαλύτερο από αυτά θα είναι το απόσπασμα υπό την ηγεσία των Γερμανών στη Λιθουανία, όπου οι γερμανικές Ενοπλες Δυνάμεις θα στείλουν 4.800 στρατιώτες μέχρι το 2027.

Το επόμενο διάστημα το βάρος θα δοθεί στη συγκρότηση χερσαίων στρατών - καθώς στις περισσότερες χώρες έχει καταργηθεί η υποχρεωτική θητεία - αλλά και στην αύξηση των δυνατοτήτων της «αμυντικής» βιομηχανίας.

Ενδεικτικά, ο γαλλικός όμιλος πολεμικής βιομηχανίας «Nexter» κατασκευάζει τώρα 6 αυτοκινούμενα οβιδοβόλα «Caesar» τον μήνα, από 2 προηγουμένως. Οι γερμανικές KMW και «Rheinmetall» θέλουν να αυξήσουν την παραγωγή αρμάτων μάχης «Leopard 2» από περίπου 40 σε περίπου 100 ετησίως, η Φινλανδία σχεδιάζει να διπλασιάσει την παραγωγή πυρομαχικών, η δε ευρωπαϊκή εταιρεία κατασκευής πυραύλων MBDA θα επενδύσει 1 δισ. ευρώ στα εργοστάσιά της.

Η Πολωνία υπογράφει συμφωνίες για την αγορά αρμάτων μάχης από τη Νότια Κορέα και για μαχητικά αεριωθούμενα, πυροβολικό, πυραύλους και συστήματα αεράμυνας από τις ΗΠΑ. Εχει ανακοινώσει ότι θα εκσυγχρονίσει τις Ενοπλες Δυνάμεις της, ενώ έχει δώσει στην Ουκρανία σχεδόν όλο το απόθεμά της σε εξοπλισμούς σοβιετικού και ρωσικού τύπου. Εξοπλίζονται επίσης η Ρουμανία, η Τσεχία και άλλα κράτη.

«Ακόμα κι αν δεν συμβούν τα χειρότερα, η εντύπωση που προκύπτει αμέσως μετά το Νταβός είναι ότι η Ευρώπη ακόμα δεν έχει κατανοήσει πλήρως τη στρατηγική διάσταση του "σημείου καμπής" και ότι η Δύση "χορεύει στο ηφαίστειο". Υπάρχει πόλεμος στην Ευρώπη», υπογραμμίζει άρθρο της γερμανικής «Handelsblatt».

Οι φωνές της γερμανικής αστικής τάξης για αναβίωση του «Τριγώνου της Βαϊμάρης» (Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία) έχουν αυξηθεί, και το ίδιο τονίζει η «Handelsblatt»: «Χωρίς ηγεσία από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Πολωνία, λίγα θα γίνουν. Είναι καιρός το Βερολίνο να απλώσει χέρι στην Πολωνία (σ.σ. με τη "φιλοευρωπαϊκή" κυβέρνηση Τουσκ): Μια αναγέννηση του Τριγώνου της Βαϊμάρης θα ήταν ένα χρήσιμο σημάδι για "μια Ευρώπη που προστατεύει"».

Στα τέλη Φλεβάρη, ενώ θα συμπληρώνονται δύο χρόνια από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι κυβερνήσεις της ΕΕ θα κληθούν να αποφασίσουν αν οι Βρυξέλλες θα διαδραματίσουν «μεγαλύτερο ρόλο στην άμυνα».

Γαλλία και Εσθονία έχουν διατυπώσει πρόταση για κοινό δανεισμό της ΕΕ με στόχο την ενίσχυση των στρατιωτικών ικανοτήτων της.

Ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν θα παρουσιάσει τη στρατηγική για την ευρωπαϊκή «αμυντική» βιομηχανία και, σύμφωνα με έγγραφα που επικαλείται το «Politico», η εν λόγω στρατηγική περιλαμβάνει περισσότερες κοινές προμήθειες όπλων και συντονισμό των αμυντικών προϋπολογισμών των κυβερνήσεων, ώστε να στηρίζουν τις ευρωπαϊκές πολεμικές βιομηχανίες.

Προτείνεται επίσης η ΕΕ να αντιγράψει τις εξουσίες έκτακτης ανάγκης του Προέδρου των ΗΠΑ, που επιτρέπουν στον Λευκό Οίκο να ανακατευθύνει τη βιομηχανία της χώρας στην «αμυντική» βιομηχανία σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, κάτι που οδηγεί σε μια πραγματική οικονομία πολέμου.

Η ΕΕ, σύμφωνα με τον Μπρετόν, θα χρειαστεί ένα ταμείο 100 δισ. ευρώ για να ενισχύσει την «αμυντική» παραγωγή. Το μπλοκ μπορεί να είναι στο ίδιο επίπεδο με τη Ρωσία σε 18 έως 24 μήνες στην κατασκευή όπλων, πρόσθεσε.

Να σημειωθεί ότι φέτος η Ρωσία θα δαπανήσει επίσημα το 4,4% του ΑΕΠ της για την «Αμυνα», με το πραγματικό ποσοστό να είναι πιθανώς ακόμα πιο υψηλό.

Αλλοι αξιωματούχοι της ΕΕ ζητούν περισσότερη τυποποίηση και διαλειτουργικότητα μεταξύ των Ενόπλων Δυνάμεων της Ευρώπης.

Την ίδια στιγμή, οι Βρυξέλλες και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα αρχίσουν να «προετοιμάζουν» τους λαούς για τις «θυσίες» που συνεπάγεται η στρατιωτική ενίσχυση της ΕΕ, προκειμένου να «ηγηθεί» του γεωπολιτικού ανταγωνισμού για λογαριασμό των ευρωπαϊκών μονοπωλίων.

Ηδη διοχετεύονται σε όλη την Ευρώπη τρισεκατομμύρια ευρώ για εξοπλισμούς προς την Ουκρανία και για την αύξηση των «αμυντικών» δαπανών.

Ομως, η μετάβαση σε μια «πολεμική οικονομική βάση» θα απαιτούσε τεράστια χρηματικά ποσά, πολύ περισσότερα στρατεύματα στην ανατολική πλευρά, αυξημένο συντονισμό μεταξύ των πρωτευουσών και υποστήριξη της «κοινής γνώμης» ώστε να αποδεχτεί ακόμα λιγότερες δαπάνες για Κοινωνική Πρόνοια, μισθούς, Υγεία, Παιδεία, έργα υποδομής κ.ά.

Οι λαοί της Ευρώπης καλούνται από τις κυβερνήσεις και τα αστικά επιτελεία να επωμιστούν τα οικονομικά βάρη για τη στρατιωτική θωράκιση που έχουν ανάγκη τα ευρωπαϊκά μονοπώλια, καθώς και τους τεράστιους κινδύνους που συνεπάγονται η όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και οι πολεμικές προετοιμασίες.