Την πρόθεση της ΕΕ να ενισχύει το Κίεβο σε βάθος χρόνου αναδεικνύει η συμφωνία για τη μακροοικονομική στήριξη της Ουκρανίας, στην οποία κατέληξαν την Πέμπτη οι 27 ηγέτες της λυκοσυμμαχίας στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι πρέπει να αυξηθεί και να επιταχυνθεί η στρατιωτική ενίσχυση του Κιέβου - με φόντο την προετοιμασία και των δύο αντιμαχόμενων ιμπεριαλιστικών στρατοπέδων για μακρόχρονη σύγκρουση στην Ουκρανία και στην Ανατολική Ευρώπη.

Η συμφωνία των «27» για την οικονομική «βοήθεια», ύψους 50 δισ. ευρώ, «εξασφαλίζει σταθερή, προβλέψιμη και βιώσιμη οικονομική στήριξη για την Ουκρανία την περίοδο 2024 - 2027», αναφέρει το κείμενο συμπερασμάτων. Η ευρωπαϊκή «βοήθεια» προβλέπει 33 δισ. ευρώ υπό τη μορφή δανείων και 17 δισ. σε επιχορηγήσεις.

Το πακέτο αυτό είχε μπλοκάρει με «βέτο» η Ουγγαρία στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκέμβρη, ενώ ακολούθησαν σκληρά παζάρια και απειλές προς την κυβέρνηση του Β. Ορμπαν, που ζητούσε τα 50 δισ. ευρώ να μην ενταχθούν στον προϋπολογισμό της ΕΕ (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο), αλλά να εγκρίνονται οι αντίστοιχες δαπάνες κάθε χρόνο με ομόφωνη απόφαση των κρατών - μελών και δυνατότητα «βέτο».

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι απειλές προς την Ουγγαρία αφορούσαν το ενδεχόμενο αυστηρών κυρώσεων, ακόμα και με την ενεργοποίηση του άρθρου 7 των Συνθηκών της ΕΕ για στέρηση ψήφου στα Συμβούλια, μη καταβολή ευρωενωσιακών κονδυλίων, «σαμποτάζ» της οικονομίας κ.ά.

Μη κρύβοντας τις γεωπολιτικές προεκτάσεις και τα όσα «διακυβεύονται» στην Ουκρανία, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την ανάγκη να εξασφαλιστεί η οικονομική στήριξη για την Ουκρανία, η οποία θα συμβάλει «στην ανάκαμψη, στην ανασυγκρότηση και τον εκσυγχρονισμό της χώρας, στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής και της ενταξιακής διαδικασίας, με σκοπό πιθανή μελλοντική ένταξη στην ΕΕ».

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα ελέγχει πλήρως την εφαρμογή της «Διευκόλυνσης της Ουκρανίας», θα μπορεί να τροποποιεί το σχέδιο ή να αναστέλλει τις πληρωμές. Κάθε χρόνο θα διεξάγεται συζήτηση (χωρίς δικαίωμα «βέτο») και αν χρειαστεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε δύο χρόνια θα την επανεξετάσει.

Πάντως, οι ηγέτες της ΕΕ ανέβαλαν για άλλη μια φορά και τουλάχιστον μέχρι τον Μάρτη την απόφαση για επέκταση της «Ευρωπαϊκής Διευκόλυνσης Ειρήνης» (EPF), του μηχανισμού για την αύξηση των παραδόσεων όπλων στην Ουκρανία και για τη δημιουργία ειδικού Ταμείου Βοήθειας της Ουκρανίας.

Οι 27 ηγέτες επαναλαμβάνουν «την αποφασιστικότητα της ΕΕ και των κρατών - μελών να συνεχίσουν να παρέχουν έγκαιρη, προβλέψιμη και βιώσιμη στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία, ιδίως μέσω της EPF και της Αποστολής Στρατιωτικής Βοήθειας, καθώς και μέσω της άμεσης διμερούς βοήθειας από τα μέλη - κράτη».

Σχετικά με τη στρατιωτική υποστήριξη της Ουκρανίας στο πλαίσιο της EPF, το Συμβούλιο θα εξετάσει την προτεινόμενη αύξηση του συνολικού δημοσιονομικού της ανώτατου ορίου, χωρίς ωστόσο να γίνεται αναφορά στο ποσό των 5 δισ. ευρώ ανά έτος, που έχει προτείνει ο επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Ζ. Μπορέλ.

Ο Ουκρανός Πρόεδρος, Β. Ζελένσκι, μιλώντας στη Σύνοδο μέσω τηλεδιάσκεψης προέτρεψε τους ηγέτες να εντείνουν τη στρατιωτική βοήθεια.

«Δυστυχώς η υλοποίηση του ευρωπαϊκού σχεδίου για προμήθεια 1 εκατ. βλημάτων πυροβολικού (σ.σ. μέσα στο 2023) στην Ουκρανία καθυστερεί. Και αυτό είναι επίσης ένα σημάδι παγκόσμιου ανταγωνισμού, στον οποίο η Ευρώπη δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει», είπε και κάλεσε να ληφθεί απόφαση για τη δημιουργία του Ταμείου Βοήθειας της Ουκρανίας με «όχι λιγότερα από 5 δισ. ευρώ ετησίως, για θητεία 4 ετών».

Τα κράτη της ΕΕ έχουν στείλει 300.000 οβίδες πυροβολικού στην Ουκρανία και το 2024 θα έχουν δυνατότητες παραγωγής 1,4 εκατ. οβίδων, ωστόσο, σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο, μεγάλο μέρος της παραγωγής εξάγεται προς άλλες χώρες.

Οπως ανέφερε ο Μπορέλ, τα κράτη - μέλη της ΕΕ έχουν ήδη στείλει στο Κίεβο στρατιωτική βοήθεια ύψους 28 δισ. ευρώ και δεσμεύουν τουλάχιστον άλλα 21 δισ. για το 2024. Μέχρι τον Μάρτη θα έχουν παραδώσει στην κυβέρνηση Ζελένσκι άλλα 200.000 βλήματα πυροβολικού και μέχρι το τέλος του χρόνου πάνω από 1 εκατ.

Είπε επίσης ότι οι χώρες της ΕΕ σχεδιάζουν να εκπαιδεύσουν άλλους 20.000 Ουκρανούς στρατιώτες, επιπλέον των 40.000 που έχουν ήδη εκπαιδευτεί.

Να σημειωθεί ότι η ΕΕ, μετά από έκκληση της Γερμανίας, έχει ζητήσει από τα 27 κράτη - μέλη λεπτομερή έκθεση για τη στρατιωτική υποστήριξή τους προς την Ουκρανία μέσα στο 2024.

Ιδιαίτερα προβληματίζει η έλλειψη πυρομαχικών στις ουκρανικές Ενοπλες Δυνάμεις αλλά και ποιος θα σηκώσει το βάρος, εν μέσω αντιθέσεων στον ευρωατλαντικό άξονα και όσο καθυστερεί η έγκριση, από το Κογκρέσο των ΗΠΑ, του στρατιωτικού πακέτου ύψους 61 δισ. δολαρίων που προωθεί η κυβέρνηση Μπάιντεν.

Είναι χαρακτηριστικό το πρόσφατο άρθρο 5 Ευρωπαίων πρωθυπουργών στους «Financial Times» - Γερμανίας, Δανίας, Τσεχίας, Εσθονίας, Ολλανδίας - όπου καλούν τα κράτη-μέλη της ΕΕ «να διπλασιάσουμε τις προσπάθειες», με έμμεσες πλην σαφείς αιχμές προς ισχυρά κράτη της ΕΕ, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, που έχουν προσφέρει μικρότερη στρατιωτική στήριξη σε σύγκριση με το ΑΕΠ τους.

«Η Ουκρανία δεν διαθέτει επαρκείς ποσότητες πυρομαχικών. Και οι δεσμεύσεις στρατιωτικής υποστήριξης που έχουν αναληφθεί κινδυνεύουν να μην ανταποκριθούν στις ανάγκες», αναφέρουν στο άρθρο, καλώντας «τους εταίρους της Ουκρανίας να επαναδεσμευτούν σε μια διαρκή και μακροπρόθεσμη στρατιωτική υποστήριξη». Επείγουσα ανάγκη υπάρχει για «πυρομαχικά και οπλικά συστήματα, κυρίως οβιδοβόλα, τανκς, drones και αντιαεροπορική άμυνα».

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, «ευχαρίστησε την ΕΕ για το σημαντικό αυτό οικονομικό κονδύλι» των 50 δισ. ευρώ για την Ουκρανία, με τον Λευκό Οίκο να υπογραμμίζει ότι η υποστήριξη της ΕΕ «δεν υποκαθιστά την αμερικανική ηγεσία».

«Ελπίζω ότι αυτό θα διευκολύνει τα πράγματα» ώστε να περάσει το πακέτο από το Κογκρέσο, δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος, Ολ. Σολτς, καθώς οι Ρεπουμπλικάνοι το μπλοκάρουν μεταξύ άλλων και για να πιέσουν την ΕΕ και τα κράτη - μέλη να συνεισφέρουν περισσότερα για την Ουκρανία. Ο Σολτς αναμένεται να επισκεφθεί την Ουάσιγκτον στις 8 - 9 Φλεβάρη.

Σειρά επαφών για την Ουκρανία και άλλα θέματα είχε στην Ουάσιγκτον την περασμένη βδομάδα ο γγ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, μεταξύ άλλων και με την ηγεσία του Κογκρέσου.

Η στρατιωτική υποστήριξη της Ουκρανίας στη σύγκρουση με τη Ρωσία είναι οικονομικά επωφελής για τις ΗΠΑ και ενισχύει την αμερικανική «αμυντική» βιομηχανία, σύμφωνα με τον Στόλτενμπεργκ.

«Η Ουκρανία είναι μια καλή συμφωνία (σ.σ. a good deal) για τις ΗΠΑ», είπε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας ότι «τα περισσότερα χρήματα» που διαθέτει η Ουάσιγκτον για το Κίεβο, επενδύονται στην «αμυντική» βιομηχανία των ΗΠΑ, καθιστώντας την «δυνατότερη».

Την ίδια στιγμή προωθείται το παραπέρα «δέσιμο» της Ουκρανίας στο ευρωατλαντικό «άρμα», και γι' αυτόν τον σκοπό συστάθηκε πρόσφατα η Διεθνής Ειδική Ομάδα για την Ασφάλεια και την Ευρωατλαντική Ενσωμάτωση της Ουκρανίας, η οποία συνεδρίασε για πρώτη φορά την περασμένη Τρίτη.

Την Ομάδα απαρτίζουν «εξέχουσες προσωπικότητες» του ευρωατλαντικού άξονα και συγκεκριμένα ο πρώην γγ του ΝΑΤΟ Α. Φ. Ράσμουσεν, που είναι ο εμπνευστής της ουκρανικής «φόρμουλας ειρήνης», ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπ. Τζόνσον, η πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Χ. Κλίντον και η πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας Σ. Μάριν.

Πρωταρχικός στόχος της Διευθύνουσας Επιτροπής είναι «να αναπτύξει μια στρατηγική για τη στενότερη δέσμευση της Ουκρανίας με την ευρωατλαντική περιοχή ασφάλειας», στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας που κορύφωσε τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό στην Ανατολική Ευρώπη.

Ο Ράσμουσεν τόνισε τη σημασία της δημιουργίας «μιας νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας για την Ουκρανία», η οποία «θα πρέπει να βασίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες: Μακροπρόθεσμη δέσμευση για την ασφάλεια στην Ουκρανία, ένταξη στην ΕΕ και να αξιολογήσει αν η Ουκρανία πληροί τα απαραίτητα κριτήρια για ένταξη στο ΝΑΤΟ».

Εν μέσω δημοσιευμάτων πως ο Β. Ζελένσκι αποπειράθηκε ανεπιτυχώς να τον καθαιρέσει, ο ανώτατος διοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας, Β. Ζαλούζνι, προχώρησε σε δημόσια παρέμβαση με άρθρο του για το CNN, υπονοώντας μεταξύ άλλων ότι η Ουκρανία πρέπει να προσαρμοστεί στη μείωση της στρατιωτικής βοήθειας από τους βασικούς «συμμάχους», να επικεντρωθεί στην τεχνολογία, αλλά και να υλοποιήσει μαζική κινητοποίηση στρατιωτικών δυνάμεων (ακόμα μεγαλύτερη επιστράτευση), θέμα αντιπαράθεσης με την ουκρανική πολιτική ηγεσία.

Αναφέρει ότι οι στρατιωτικοί ηγέτες της Ουκρανίας πρέπει να λάβουν υπόψη μια σειρά από απογοητεύσεις και περισπασμούς, εννοώντας εμμέσως το γεγονός ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν εγκρίνει για την ώρα το νέο τεράστιο στρατιωτικής βοήθειας, καθώς και τη νέα σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Επιπλέον, «η αδυναμία του καθεστώτος των διεθνών κυρώσεων σημαίνει ότι η Ρωσία (...) εξακολουθεί να είναι σε θέση να αναπτύξει το στρατιωτικό - βιομηχανικό της συγκρότημα επιδιώκοντας έναν πόλεμο φθοράς εναντίον μας».

Το άρθρο υποδηλώνει μια αυξανόμενη αίσθηση ότι η Ουκρανία πρέπει να στηρίζεται στις δικές της δυνάμεις, αναπτύσσοντας την παραγωγή σύγχρονων εξοπλισμών.

Με τις μάχες στο μέτωπο να αποτελούν μια κρεατομηχανή και για τις δύο πλευρές, ο Ζαλούζνι επικρίνει επίσης την αδυναμία της πολιτικής ηγεσίας να υποστηρίξει πλήρως την κινητοποίηση έως και 500.000 κληρωτών.

«Πρέπει να αναγνωρίσουμε το σημαντικό πλεονέκτημα (της Ρωσίας) στην κινητοποίηση ανθρώπινου δυναμικού και πώς αυτό συγκρίνεται με την αδυναμία των κρατικών θεσμών στην Ουκρανία να βελτιώσουν τα επίπεδα ανθρώπινου δυναμικού των Ενόπλων Δυνάμεών μας χωρίς τη χρήση αντιλαϊκών μέτρων», γράφει.

Τον Δεκέμβρη του 2023, ο Ζελένσκι είπε ότι η στρατιωτική διοίκηση είχε υποβάλει αίτημα για να στρατολογήσει άλλους 500.000 ανθρώπους. Η κυβέρνηση άρχισε να επεξεργάζεται ένα νομοσχέδιο για τη θέσπιση νέων, πιο αυστηρών κανόνων στρατολογίας.

Η Ουκρανία χρειάζεται άλλο ένα κύμα κινητοποίησης προκειμένου να εναλλάξει τα στρατεύματά της στην πρώτη γραμμή, δήλωσε στο γαλλικό περιοδικό «Le Point» ο δήμαρχος του Κιέβου, Β. Κλίτσκο, ο οποίος επίσης φέρεται να διεκδικεί θέση στην ηγεσία της χώρας.

Σύμφωνα με τον ίδιο, μέχρι στιγμής έχουν κληθεί 100.000 κάτοικοι του Κιέβου, άνδρες και γυναίκες. Ο προϋπολογισμός της πόλης έχει διαθέσει περίπου 170 εκατ. ευρώ «για την υποστήριξη του ουκρανικού στρατού».