Κυριακή 28 Απρίλη 2002
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 8
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
«ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ» 1918-2002
Εφημερίδα του λαού - Περίοδος 1941-1945 - Κατοχή - Δεκεμβριανά

Μια ιστορική έκδοση των φύλων του «Ριζοσπάστη» από την Κατοχή ως τη «Βάρκιζα», όπως ακριβώς τυπώθηκαν και κυκλοφορούσαν στη συγκεκριμένη περίοδο

Κάθε έκδοση ιστορικού υλικού, έχει τη δική της ξεχωριστή σημασία και ιδιαιτερότητα. Τόσο γιατί ξαναφέρνει ένα κομμάτι της Ιστορίας στη σύγχρονη εποχή, όπως ακριβώς αποτυπώνεται στα ντοκουμέντα, τα οποία ξαναπροβάλλουν και αποκαλύπτουν τα γεγονότα μιας άλλης εποχής, όσο και γιατί συμβάλλει στην καλύτερη γνώση μιας περιόδου από το παρελθόν, στην πιο ολοκληρωμένη κατανόησή της, γεγονός χρήσιμο από την άποψη της ικανότητας γενίκευσης της ιστορικής πείρας. Που είναι στοιχείο απαραίτητο για την κοινωνικοπολιτική δράση στο παρόν και στο μέλλον.

Οταν όμως πρόκειται για την έκδοση ιστορικών φύλλων του «Ριζοσπάστη» ξαναζωντανεύει και η καθημερινή εικόνα της συγκεκριμένης εποχής. Στοιχείο επίσης πολλαπλά χρήσιμο, αφού τα ρεπορτάζ, τα σχόλια, η αρθρογραφία, καθετί που κλείνει στις σελίδες της μια εφημερίδα, αποκαλύπτουν σχεδόν όλες τις πτυχές της συγκεκριμένης ιστορικής πραγματικότητας. Γεγονός που είναι άκρως ενδιαφέρον, όχι μόνο για κάθε ιστορικό, για κάθε μελετητή διαφόρων πλευρών της κοινωνικοπολιτικής ζωής και των παραγόντων που συνθέτουν τη συγκεκριμένη ιστορική πραγματικότητα, αλλά και για κάθε απλό άνθρωπο, και ιδιαίτερα τους νέους και τις νέες, που μπορούν να ενημερωθούν για τα γεγονότα μιας άλλης εποχής με τον απλό αλλά μεστό και αληθινό δημοσιογραφικό λόγο.

Πώς ήταν λοιπόν η εικόνα της ζωής των απλών ανθρώπων του μόχθου την περίοδο της χιτλερικής κατοχής στην Ελλάδα; Ποιοι παράγοντες διαμόρφωναν τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις σ' αυτή τη δύσκολη και με τις πιο αντίξοες συνθήκες ιστορική περίοδο; Πως αναπτύσσονταν και εξελίσσονταν η κοινωνικοπολιτική δράση και οι αγώνες του αδούλωτου ελληνικού λαού και της νεολαίας;

Το παράνομο τυπογραφείο της Καλλιθέας. Πάνω η θρυλική «Βικτώρια» η εκτυπωτική μηχανή. Δεξιά κάσες με στοιχεία για τη στοιχειοθέτηση
Το παράνομο τυπογραφείο της Καλλιθέας. Πάνω η θρυλική «Βικτώρια» η εκτυπωτική μηχανή. Δεξιά κάσες με στοιχεία για τη στοιχειοθέτηση
Η έκδοση του ιστορικού λευκώματος με τα φύλλα του «Ριζοσπάστη», οργάνου της ΚΕ του ΚΚΕ, της περιόδου της Κατοχής, της πρώτης σύντομης μεταπελευθερωτικής περιόδου ως την αγγλική επέμβαση το Δεκέμβρη του '44, της περιόδου του Δεκέμβρη και ως τη Συμφωνία της Βάρκιζας, αποτελεί ένα από τα πλέον πολύτιμα ιστορικά ντοκουμέντα μιας από τις πιο ένδοξες και ηρωικές περιόδους του λαϊκοδημοκρατικού και επαναστατικού κινήματος στη νεότερη Ιστορία της Ελλάδας.

Εχει λοιπόν τη δική της ξεχωριστή ιστορία, αυτή η έκδοση του «Ριζοσπάστη» στις συγκεκριμένες συνθήκες των περιόδων αυτών, διαφορετικές για κάθε μια βεβαίως, αλλά απαιτούσε την ηρωική δουλιά των συντακτών και των ρεπόρτερ, των τυπογράφων αλλά και των διακινητών της, προκειμένου να εκτυπωθεί και να φτάσει ως αποτέλεσμα, αυτό το θαυμάσιο έργο της προπαγανδιστικής, διαφωτιστικής και οργανωτικής δράσης του Κόμματος της εργατικής τάξης, στο λαό. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι συνθήκες της εποχής θεωρούσαν και επέτρεπαν ως «νόμιμη» διακίνηση ιδεών, πληροφοριών και κοινωνικοπολιτικής ενημέρωσης, αλλά και ως «νόμιμη» κοινωνικοπολιτική δράση μόνον αυτήν που στήριζε και ενίσχυε τη «νέα τάξη του Χίτλερ» και το ντόπιο καθεστώς των Κουίσλιγκς, των Γερμανοτσολιάδων, των ταγματασφαλιτών, των Τσολάκογλων και των Ράλληδων. Βαθιά παρανομία λοιπόν για την οργανωμένη δράση της εργατικής τάξης και του ΚΚΕ, των άλλων λαϊκών δυνάμεων, των κομμάτων του ΕΑΜ, του ίδιου του ΕΑΜ. Βαθιά παρανομία και για την έκδοση και τη διακίνηση του «Ριζοσπάστη», που δε σταμάτησε ποτέ να ενημερώνει τις λαϊκές δυνάμεις, να καλλιεργεί και να εμψυχώνει για τον αγώνα της απελευθέρωσης, αλλά και την προοπτική να γίνει ο λαός αφέντης στον τόπο του. Να συμβάλλει στην οργάνωση της ζωής και της δράσης των απλών ανθρώπων του μόχθου.


Το ιστορικό αυτό λεύκωμα, σαν έκδοση, είναι ξεχωριστό πέρα από τους πιο πάνω λόγους, και γιατί αποτελεί ιστορικό ντοκουμέντο μιας περιόδου της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας και του λαϊκού της κινήματος, το οποίο βρέθηκε πρωταγωνιστής των εξελίξεων όταν η άρχουσα τάξη συμβιβαζόταν με την πραγματικότητα της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας με τη μορφή του φασισμού και του ναζισμού, και της κατοχής απ' αυτόν της χώρας μας. Ακόμη και το τμήμα της που ήταν αντίθετο με το γερμανικό ιμπεριαλισμό και φιλικά προσκείμενο στον εγγλέζικο, εγκατέλειψε την Ελλάδα μετά την εισβολή των Γερμανών. Σ' αυτό τον πόλεμο για την απελευθέρωση της Ελλάδας και του λαού της από την ξενική κατοχή, ηγήθηκε η εργατική τάξη με τους συμμάχους της, γεγονός έβαζε τη σφραγίδα του και στη μεταπελευθερωτική πορεία της Ελλάδας. Ετσι που άρχουσα τάξη και Εγγλέζοι σύμμαχοί της, για να καθυποτάξουν το μεγαλειώδες λαϊκό απελευθερωτικό κίνημα, και προκειμένου να προλάβουν και να ματαιώσουν την πορεία του προς την κοινωνική απελευθέρωση και τη λαϊκή δημοκρατία, έκαναν την ένοπλη επίθεση κατά του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ το Δεκέμβρη στην Αθήνα, ενώ προετοίμαζαν το έδαφος για να οδηγήσουν στον εμφύλιο πόλεμο.

Στην έκδοση του ιστορικού αυτού λευκώματος του «Ριζοσπάστη», τα φύλλα της εφημερίδας έχουν ανατυπωθεί ακριβώς όπως εκδόθηκαν, και σε φυσικό μέγεθος. Επομένως ο αναγνώστης έχει την εικόνα της μορφής της εφημερίδας εκείνης της περιόδου, αλλά και τη δυνατότητα να τη διαβάσει και να τη μελετήσει. Γεγονός που συμβάλλει στο να γνωρίσει πώς εξελίσσονταν τα γεγονότα, ποια η δράση των Γερμανών κατακτητών, ποια η δράση των καθεστώτων που εγκατέστησαν, αλλά κυρίως την καθημερινή πάλη του λαού για την επιβίωση και την απελευθέρωση. Τη ζωή στις εργατικές φτωχογειτονιές, στους τόπους δουλιάς, την παλλαϊκή εθελοντική οργάνωση για τα συσσίτια, προκειμένου να καταπολεμηθεί η πείνα, την οργάνωση των εργατικών απεργιών για τα άμεσα οικονομικά και άλλα αιτήματα, αλλά και για τη ματαίωση της επιστράτευσης. Τα νέα από το πολεμικό μέτωπο όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σ' ολόκληρο τον κόσμο και ιδιαίτερα από το Ανατολικό Μέτωπο, από το οποίο ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση για την ήττα του χιτλερικού στρατού από τον ηρωικό Κόκκινο Στρατό και το σοβιετικό λαό.


Σ' αυτό το ιστορικό λεύκωμα, μέσα από τις σελίδες του «Ριζοσπάστη», μαζί με την πολύπλευρη ενημέρωση, μπορεί καθένας να δει πώς σ' αυτές τις αντίξοες συνθήκες, ο λαός ενίσχυε οικονομικά την έκδοση της ίδιας της εφημερίδας, πώς συνέβαλε στη διάδοσή της, πώς ενίσχυε τον ίδιο τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Μέσα απ' αυτές τις σελίδες αναβλύζει το μεγαλείο του τιτάνιου αγώνα ενός «μικρού λαού που πολεμά δίχως σπαθιά και βόλια», αλλά με την πίστη στη νίκη. Τη δική του νίκη!

Στους προλόγους που συνοδεύουν την έκδοση, ο αναγνώστης μπορεί να ενημερωθεί για τα σημαντικότερα ιστορικά κοινωνικοπολιτικά γεγονότα - σταθμούς στην εθνικοαπελευθερωτική πάλη, για την ανειρήνευτη, αν και όχι πάντα ορατή, κοινωνικοπολιτική αντιπαράθεση για το μέλλον και την προοπτική της Ελλάδας και του λαού της μετά την απελευθέρωση. Επίσης μπορεί ο αναγνώστης να αποκτήσει εικόνα για το πώς σ' αυτές τις συνθήκες που «όλα τα 'σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά», οργανώθηκαν τα παράνομα τυπογραφεία, πώς οργανώνονταν η έκδοση του παράνομου Τύπου και η διακίνησή του. Τέλος δίνονται τα απαραίτητα διευκρινιστικά ιστορικά στοιχεία για το περιεχόμενο του Λευκώματος, τη σειρά των φύλλων του «Ριζοσπάστη», της συγκεκριμένης περιόδου, το γιατί υπάρχουν φύλλα της ίδιας έκδοσης με διαφοροποιημένη την ύλη της, (υπήρχαν και τότε την ίδια περίοδο διαφορετικές εκδόσεις), την περιοδικότητα των εκδόσεων καθώς και άλλα χρήσιμα στοιχεία για την αξιοποίηση του ιστορικού υλικού.

Τέλος ο αναγνώστης του Λευκώματος, μπορεί να έχει τις ελάχιστες εικόνες σε φωτογραφικό υλικό, ενός από τα παράνομα τυπογραφεία, αυτού της Καλλιθέας, της θρυλικής μηχανής «Βικτώρια» που τύπωνε το «Ριζοσπάστη», άλλα αντιστασιακά έντυπα της Κατοχής, την ΚΟΜΕΠ, τις εφημερίδες του ΕΑΜ, κουπόνια οικονομικής ενίσχυσης κλπ.


Το Λεύκωμα εκδόθηκε από το «Ριζοσπάστη» και τη «Σύγχρονη Εποχή». Με την πεποίθηση πως ό,τι ανήκει στην Ιστορία του εργατικού και του λαϊκού μας κινήματος πρέπει να γίνεται κτήμα του λαού και της νεολαίας, δίνουμε αυτό το πολύτιμο υλικό με τη συγκεκριμένη έκδοση, ελπίζοντας ότι συμβάλλουμε στο ξαναζωντάνεμα της ιστορικής μνήμης, για μια εποχή που μας διδάσκει πολλά για την υπόθεση της λαϊκής πάλης, που γίνεται εφόδιο για το παρόν και το μέλλον. Το μέλλον που οι «κολασμένοι της Γης» θα κάνουν την «έφοδο στον ουρανό». Για να χάσουν τις αλυσίδες τους κερδίζοντας τον κόσμο ολόκληρο. Για να κάνουν «το βασίλειο της αναγκαιότητας βασίλειο της ελευθερίας».




Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ