Προχτές Τρίτη ο Πρόεδρος της Νότιας Κορέας κήρυξε «στρατιωτικό νόμο έκτακτης ανάγκης», με πρόσχημα την «προστασία της φιλελεύθερης Νότιας Κορέας από τις απειλές των κομμουνιστικών δυνάμεων της Βόρειας Κορέας» και την «εξάλειψη των αντικρατικών στοιχείων», ρητορική που θυμίζει προσχήματα για την επιβολή στρατιωτικών δικτατοριών σε μια σειρά χώρες, και στην Ελλάδα. Ο στρατιωτικός νόμος αναστέλλει τις πολιτικές δραστηριότητες και απαγορεύει τις διαδηλώσεις σε όλη την επικράτεια, ενώ οι παραβάτες συλλαμβάνονται χωρίς ένταλμα.

Οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες. Παρά τον αστυνομικό - στρατιωτικό αποκλεισμό, η πλειοψηφία της Εθνοσυνέλευσης εξέδωσε ψήφισμα που απαιτούσε τον άμεσο τερματισμό του στρατιωτικού νόμου (η διαδικασία προβλέπεται από το Σύνταγμα της χώρας), ενώ πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε έξω και μέσα στο κοινοβούλιο. «Λανθασμένη» χαρακτήρισε την απόφαση του Προέδρου και ο επικεφαλής του κυβερνώντος Κόμματος Λαϊκής Εξουσίας. Ετσι, 6 ώρες μετά την επιβολή του, ο στρατιωτικός νόμος τελικά ανεστάλη...

Η κήρυξη στρατιωτικού νόμου ήταν το πιο πρόσφατο επεισόδιο στη σφοδρή ενδοαστική αντιπαράθεση, που οξύνθηκε με την εκλογή στην προεδρία του Yoon Suk Yeol τον Μάρτη του 2022, με διαφορά μόλις 0,7% από τον αντίπαλό του, Lee Jae-myung. Ηταν η πιο μικρή εκλογική διαφορά στη σύγχρονη Ιστορία της Νότιας Κορέας. Παρά την πύρρειο νίκη του Yoon Suk Yeol, το αντιπολιτευόμενο Δημοκρατικό Κόμμα συνέχισε να έχει την πλειοψηφία στη Βουλή. Η αντιπαράθεση ακόμα και στο εσωτερικό των νοτιοκορεατικών κομμάτων αντανακλά βαθύτερες διαιρέσεις και συγκρούσεις της αστικής τάξης, στο φόντο του αναβαθμισμένου ρόλου που καλείται να παίξει η Νότια Κορέα στο πλευρό των συμμάχων της, ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, καθώς οξύνεται η αντιπαράθεση με την Κίνα και τη Ρωσία.

Ορισμένες εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος δίνουν μια πιο αποκαλυπτική εικόνα αυτών των αντιθέσεων και επιβεβαιώνουν ότι τα «ελατήρια» της απόπειρας επιβολής στρατιωτικού νόμου είναι πολύ βαθύτερα από την παραπολιτική ερμηνεία που κυριαρχεί στην ειδησεογραφία, ότι δηλαδή ο Πρόεδρος ήθελε να ...καλύψει τα σκάνδαλα και τις υποθέσεις διαφθοράς όπου πρωταγωνιστούσε η σύζυγός του. Θυμίζουμε ότι τον περασμένο Γενάρη ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης διασώθηκε από απόπειρα δολοφονίας, όταν ένας ηλικιωμένος τον μαχαίρωσε στον λαιμό, παραληρώντας ότι η Νότια Κορέα βρίσκεται «σε εμφύλιο πόλεμο» και ότι ήθελε να «κόψει το κεφάλι» της «φιλο-βορειοκορεατικής» πτέρυγας της χώρας.

Τον Αύγουστο του 2023 πραγματοποιήθηκε τριμερής σύνοδος ΗΠΑ - Νότιας Κορέας - Ιαπωνίας στο Καμπ Ντέιβιντ. Εκεί συμφώνησαν να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους στον Ινδο-Ειρηνικό, στην οικονομία και στη θαλάσσια ασφάλεια. Ειδικά για το τελευταίο, κατέληξαν σε ένα νέο «τριμερές πλαίσιο συνεργασίας» για την επιβολή του νόμου της θάλασσας και την προστασία της ναυτιλίας, με ιδιαίτερη αναφορά στα νησιωτικά κράτη, μπαίνοντας «σφήνα» στις σημαντικές συμφωνίες που έχει καταφέρει η Κίνα με κράτη της περιοχής.

Στο κοινό ανακοινωθέν σημειωνόταν χαρακτηριστικά: «Η εντολή μας είναι να διασφαλίσουμε ότι η Ιαπωνία, η Δημοκρατία της Κορέας και οι Ηνωμένες Πολιτείες ευθυγραμμίζονται στους στόχους και τις δράσεις τους, δημιουργώντας την κοινή ικανότητα που απαιτείται για να διασφαλίσουμε ότι ο Ινδο-Ειρηνικός θα είναι ακμάζων, συνδεδεμένος, ανθεκτικός, σταθερός και ασφαλής. Πρόκειται για μια εταιρική σχέση που οικοδομείται όχι μόνο για τους λαούς μας, αλλά για ολόκληρο τον Ινδο-Ειρηνικό». Αμεση ήταν η αντίδραση της Κίνας, η οποία κατήγγειλε ότι οι τρεις αυτές χώρες σχηματίζουν ένα «ασιατικό ΝΑΤΟ» με στόχο την ίδια. Απάντησε μάλιστα με αυξημένη στρατιωτική δραστηριότητα στην περιοχή.

Αντιδράσεις υπήρξαν και στο εσωτερικό της Νότιας Κορέας. Το αντιπολιτευόμενο Δημοκρατικό Κόμμα κατήγγειλε ότι τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής «ωφελούν μόνο τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία». Σχολίασε ότι στη σύνοδο είναι ορατά τα εθνικά συμφέροντα της Ιαπωνίας και των ΗΠΑ, «αλλά όχι εκείνα της Νότιας Κορέας», και ότι «η συμφωνία προοιωνίζεται μια υποδεέστερη θέση της Κορέας σε σχέση με αυτή μεταξύ ΗΠΑ - Ιαπωνίας». Βουλευτές του ίδιου κόμματος κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι έχει γίνει «σοφέρ» των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας και ότι η τριμερής στρατιωτική συνεργασία που συμφωνήθηκε θα μπορούσε να έχει αρνητικό αντίκτυπο σε ευαίσθητα ζητήματα με την Ιαπωνία, όπως η εδαφική διαμάχη για τις βραχονησίδες Ντοκντό.

«Η συνάντηση κορυφής Νότιας Κορέας - ΗΠΑ - Ιαπωνίας ήταν η τελευταία ευκαιρία για να σταματήσει η Ιαπωνία να απελευθερώνει μολυσμένο νερό (σ.σ. από το εργοστάσιο της Φουκουσίμα), αλλά δυστυχώς ο Πρόεδρος συνέχισε να μην υπακούει στις εντολές του λαού», ανέφερε ακόμα ο επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος. Πέρα από εκείνους που ζητούν καλύτερους όρους στη συμμαχία με τις ΗΠΑ έναντι της Ιαπωνίας, το κόμμα της αντιπολίτευσης φαίνεται ότι συσπειρώνει και όσους στηρίζουν μια «ηπιότερη» προσέγγιση προς τη Ρωσία, καθώς το Δημοκρατικό Κόμμα έχει ταχθεί ενάντια στην πώληση ή παροχή όπλων στην Ουκρανία.

Χαρακτηριστικό είναι και ένα δημοσίευμα του 2023, από το αμερικανικό διαδικτυακό περιοδικό «Diplomat», που κάνει αναλύσεις για την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, πάντα υπό το πρίσμα των αμερικανικών συμφερόντων. «Η θέση της Νότιας Κορέας στις γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας έχει εξελιχθεί σε εσωτερική σύγκρουση μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων», διαπίστωνε το δημοσίευμα, προσθέτοντας ότι το κυβερνών Κόμμα Λαϊκής Εξουσίας «υπερασπίστηκε τη φιλοαμερικανική στρατηγική του Yoon Suk Yeol στον Ινδο-Ειρηνικό» και «έχει προωθήσει προσπάθειες εναντίον της Κίνας», αναφέροντας π.χ. την ανάκληση των δικαιωμάτων ψήφου των Κινέζων κατοίκων στη Νότια Κορέα.

Από την άλλη - συνεχίζει το δημοσίευμα - το Δημοκρατικό Κόμμα «επικρίνει τις πολιτικές του Προέδρου Yoon Suk Yeol, λέγοντας ότι θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια και την ευημερία της Κορεατικής Χερσονήσου». Επίσης, το περιοδικό ανέφερε ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης «επιδιώκει ενεργά το δικό του διπλωματικό κανάλι με την Κίνα», υπενθυμίζοντας ότι ο πρόεδρός του είχε συνάντηση με τον Κινέζο πρέσβη και το κόμμα έχει στείλει αντιπροσωπείες βουλευτών για συνομιλίες με αξιωματούχους της κινεζικής κυβέρνησης και εκπροσώπους επιχειρήσεων.

Το δημοσίευμα διαπίστωνε ότι «η διαφωνία σχετικά με την κατεύθυνση της εξωτερικής πολιτικής της Νότιας Κορέας επιδεινώνει την ήδη ουσιαστική πόλωση εντός της κορεατικής πολιτικής», και εκτιμούσε ότι η κατάσταση αυτή θα επιδεινωθεί. Προειδοποιούσε μάλιστα ότι «ο πολιτικός διχασμός ενέχει σημαντικό κίνδυνο για τη Νότια Κορέα, υπονομεύοντας την αξιοπιστία και τη βιωσιμότητα της εξωτερικής πολιτικής της» και αναγκάζοντας «τους συμμάχους να διστάσουν να συνάψουν μακροπρόθεσμες συμφωνίες απαραίτητες για το μέλλον και τα αμοιβαία οφέλη της συμμαχίας».

Ασκώντας πιέσεις από τη σκοπιά των αμερικανικών επιδιώξεων στην περιοχή, το «Diplomat» ανέφερε πως «αυτήν την εσωτερική διαφωνία μπορεί κατά καιρούς να εκμεταλλευτεί η Κίνα ή η Βόρεια Κορέα, οι οποίες ενδέχεται να χρησιμοποιήσουν τη διαίρεση για να εμποδίσουν τις προσπάθειες της Νότιας Κορέας να ενισχύσει την ευθυγράμμιση με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία». Γι' αυτό, καλούσε τη Σεούλ «να καταβάλει προσπάθειες για την οικοδόμηση ενός ισχυρού και διαρκούς πλαισίου που είναι ζωτικής σημασίας τόσο για τις συμμαχίες όσο και για την οικονομία της Νότιας Κορέας», χαρακτηρίζοντας «ιδιαίτερα επωφελή» την προοπτική ένταξης της χώρας σε οικονομικά σχήματα που προωθούν οι ΗΠΑ στην περιοχή, όπως η Συνολική και Προοδευτική Συμφωνία για την Εταιρική Σχέση του Υπερ-Ειρηνικού (CPTPP) και το Οικονομικό Πλαίσιο Ινδο-Ειρηνικού για την Ευημερία (IPEF)...