Δε θα ήταν λάθος να πούμε ότι η ιστορία του «Ριζοσπάστη» συνδέεται άμεσα με την ιστορία του Κόμματός μας, του ΚΚΕ. Οι νεότεροι στην ηλικία, βιολογική και κομματική, θα το διαπιστώσουν αν πάρουν στα χέρια τους το Λεύκωμα, που κυκλοφόρησε τελευταία από το «Ριζοσπάστη» και τη «Σύγχρονη Εποχή», με την αναδημοσίευση των παράνομων φύλλων της εφημερίδας, την περίοδο της φασιστικής κατοχής (1.8.1941) μέχρι την απελευθέρωση (13.10.1944), των Δεκεμβριανών (1944) και τα σκόρπια φύλλα της περιόδου μέχρι τη Συμφωνία της Βάρκιζας (8.2.1945, Εκδοση Αθήνας).

Στο Λεύκωμα αυτό, όπως και στο προηγούμενο, που εκδόθηκε το 1978 με την ευκαιρία των 60 χρόνων ζωής του δημοσιογραφικού οργάνου της ΚΕ του ΚΚΕ, αποτυπώνεται μόνο ένα μέρος της μακραίωνης ηρωικής πορείας της εφημερίδας μας.

Ο «Ριζοσπάστης» -ο ΡΙΖΟΣ όπως χαϊδευτικά τον ονόμασαν οι εργάτες- οργανωτής, ακούραστος μαχητής και καθοδηγητής της ταξικής πάλης, στα 85 του χρόνια γνώρισε διωγμούς, απαγορεύσεις, επιθέσεις, μίσος από τα όργανα και τους εκπροσώπους της άρχουσας τάξης των εκμεταλλευτών. Αλλωστε δεν μπορούσε να γίνει κι αλλιώς, αφού ήταν και παραμένει από την ημέρα που πρωτοεκδόθηκε -23 Ιούλη 1917- ο μοναδικός υπερασπιστής των εργαζόμενων της πόλης και του χωριού.

31 Ιούλη 1920. Πριν από 82 χρόνια και στην Αθήνα έχει φτάσει η είδηση της δολοφονικής απόπειρας κατά του Βενιζέλου στη Λυών από δύο βασιλόφρονες αξιωματικούς, τον Κυριάκη και τον Τσερέπη. Η απόπειρα αυτή στάθηκε η αφορμή της πρώτης, αλλά και της πιο άγριας, κανιβαλικής επίθεσης κατά των γραφείων του «Ριζοσπάστη». Να πούμε ότι τότε τα γραφεία της εφημερίδας ήταν στην οδό Πειραιώς 24.

Ομάδες αντικομμουνιστών, που συγκροτήθηκαν στη Λέσχη Φιλελευθέρων, βενιζελικοί μπράβοι, στρατιώτες του Τάγματος του Γύπαρη, με την καθοδήγηση του υπουργού Εσωτερικών, Εμ. Ρέπουλη, πολιόρκησαν τα γραφεία, περιμένοντας το σύνθημα της εισβολής. Κάποιος όμως από το πλήθος που είχε, στο μεταξύ, συγκεντρωθεί έξω από το κτίριο, είπε ότι μέσα στα γραφεία τους οι «μπολσεβίκοι» μπορεί να έχουν... μπόμπες!! Αυτό έκανε τους θρασύδειλους να οπισθοχωρήσουν στην Ομόνοια. Εκεί ανασυντάχθηκαν, ενισχύθηκαν και από άλλους τραμπούκους και εισέβαλαν στα γραφεία καταστρέφοντας τα πάντα.

Ο «Ρίζος» τότε έπαθε τη μεγαλύτερη καταστροφή. Τσάκισαν, έσπασαν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους, τα πάντα. Οι μπράβοι του Γύπαρη με τις ξιφολόγχες τρύπησαν ακόμη και τους τοίχους, έσπασαν γραφεία, καρέκλες, διέλυσαν τα αρχεία της εφημερίδας.

Οι κανίβαλοι όμως γελάστηκαν. Νόμισαν ότι θα κλείνανε τη φωνή του «Ριζοσπάστη»! Ο «Ρίζος» συνέχισε με πιο πολύ κουράγιο τον ιστορικό του δρόμο, αλύγιστος και πολύτιμος συμπαραστάτης στον αγώνα των εργαζόμενων και του λαού μας για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων του. Στις 8 Αυγούστου, ύστερα δηλαδή από μια βδομάδα ο «Ρίζος» ήταν και πάλι στις επάλξεις του αγώνα.

Οι επιδρομές στα γραφεία του «Ριζοσπάστη» δε σταμάτησαν. Συνεχίστηκαν με μεγαλύτερη λύσσα. Τη νύχτα της 15ης Νοέμβρη του 1934, γίνεται από την Ειδική Ασφάλεια επιδρομή στα τυπογραφεία του, καταστρέφοντας μέρος των εγκαταστάσεων.

Η επιδρομή αυτή ήταν προπαρασκευή της επιδρομής που έγινε την επόμενη νύχτα από τους φασίστες της «Τρίαινας» και ολόκληρη την αστυνομική δύναμη της Αθήνας. Τα γραφεία του «Ριζοσπάστη» υπεράσπισαν οι ηρωικοί αντιφασίστες, μέλη της Ενωσης Αντιφασιστικής Δράσης, που απέκρουσαν οκτώ επιθέσεις των χαφιέδων και φασιστών. Υστερα από μάχη τριών ωρών, οι χαφιέδες κατόρθωσαν να μπουν στα γραφεία -τότε ήταν στην οδό Σωκράτους- καταστρέφοντας ό,τι υπήρχε μέσα σ' αυτά, γραφεία, καρέκλες, βιβλιοθήκες, έκλεψαν χρήματα, το τηλέφωνο, βιβλία κ.ά.

Ομως εδώ να δώσουμε το λόγο στον Στάρκο, παλιό συντάκτη του «Ριζοσπάστη», που υπογράφει το σχετικό ρεπορτάζ, το οποίο έχει αναδημοσιευτεί στο «Κόκκινο Ημερολόγιο του 1935»:

«... Τριάντα πέντε ήταν οι ηρωικοί υπερασπιστές του "Ριζοσπάστη" και κατοστές οι φασίστες και οι χαφιέδες της συνδυασμένης δολοφονικής επίθεσης...

Κι όμως οχτώ φορές μέσα σε βροχή από σφαίρες, γκρεμοτσάκισαν το δολοφονικό σκυλολόι ως κάτω στην εξώπορτα.

Λίγοι μπροστά σε πολλούς, άοπλοι μπροστά σε οπλισμένους. Μα κείνη τη στιγμή υπερασπίζανε το έχει τους, το είναι τους, τις ελευθερίες τους, τα δικαιώματά τους, συγκεντρωμένα όλα μέσα στο συγκεντρωτή του πόνου και του αγώνα τους, στο "Ριζοσπάστη". Πληγωμένοι, τσακισμένοι, χωρίς πνοή απ' την κόπωση της μάχης, οι εργάτες αποτραβήχτηκαν. Οι πόρτες κλείσανε. Και τα επαναστατικά τραγούδια βροντούσαν, ενώ οι χαφιέδες με μπαλτάδες σπάζανε τις πόρτες.

Από δωμάτιο σε δωμάτιο, από γωνιά σε γωνιά η άνιση πάλη, σώμα προς σώμα συνεχίστηκε με τον ίδιο ηρωισμό. Οι τοίχοι των γραφείων γεμίσανε τρύπες από σφαίρες και πιτσιλίστηκαν με εργατικό αίμα. Και τέλος, η φούχτα των ηρώων, αφού ξόδεψε και την τελευταία της σωματική δύναμη σύρθηκε κυριολεχτικά στα μπουντρούμια της Ασφάλειας...

Απ' άκρη σ' άκρη στην Αθήνα, στον Πειραιά, σ' όλη την Ελλάδα απλώθηκε φουσκωμένο το κύμα της εργατικής αγανάκτησης. Σ' όλη την εργαζόμενη Ελλάδα άναψε το ηρωικό παράδειγμα των υπερασπιστών του "Ρίζου" και η λαχτάρα της εκδίκησης και της συνέχισης του αγώνα. Και ο αγώνας αυτός με σφιγμένα δόντια συνεχίστηκε πάνω σ' άλλο επίπεδο».

«Μέσα στα γραφεία δεν είχε μείνει τίποτα άσπαστο απ' τις βιβλιοθήκες ως τους κονδυλοφόρους. Και ο "Ριζοσπάστης" έμπηξε τη φωνή:

-- "Σύντροφοι βοηθήστε! Απαντήστε με την ίδια προλεταριακή αποφασιστικότητα στα σχέδια του φασισμού. Δώστε σα βόλι τη δραχμή σας!".

Και τα βόλια δόθηκαν. Πριν κλείσει ο μήνας, ο έρανος του "Ρίζου" κοντολογούσε τις εκατό χιλιάδες δραχμές...».

Κι οι δραχμές έγιναν «βόλια», έγιναν μολυβένια στοιχεία, τυπογραφικά, για να βγει πάλι ο «Ρίζος»!

Πέρασαν από τότε 82 χρόνια. Ο «Ρίζος» παρά τις μεγάλες δυσκολίες -κύρια οικονομικές-, χάρη στη συμπαράσταση των εργαζομένων, προχωράει. Από το 1995 λειτούργησε στην εφημερίδα η μηχανογράφηση της σύνταξης και, στη συνέχεια, από το 1997, το διαδίκτυο. Ετσι, όλοι οι ελληνόφωνοι, εντός και εκτός Ελλάδας, μπορούν να διαβάσουν το «Ριζοσπάστη» απ' τα χαράματα, αποκτώντας και μ' αυτό τον τρόπο την επαφή με την εφημερίδα και τον πολιτικό λόγο του ΚΚΕ.

Ο «Ρίζος», αυτό το μεγάλο μετερίζι του αγώνα μας, παρακολουθώντας τις τεχνολογικές εξελίξεις στο χώρο του, φιλοδοξεί να δυναμώσει τη φωνή του, που είναι η φωνή του ΚΚΕ, της εργατικής τάξης.

Αυτό που χρειάζεται είναι η δική μας βοήθεια. Γιατί σ' αυτή στηρίζεται.