Η βάναυση μεταχείριση των οικονομικών και πολιτικών μεταναστών, οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης σε κρατητήρια και καταυλισμούς που δε διαθέτουν ούτε τους όρους στοιχειώδους διαβίωσης, η δημιουργία ακόμα και κυκλωμάτων «παροχής νομικής προστασίας» στους μετανάστες με το αζημίωτο, είναι το αποτέλεσμα των νέων πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τους πρόσφυγες, που προσυπογράφει και εφαρμόζει με ζέση και η ελληνική κυβέρνηση.

Την απαράδεκτη αντιμετώπιση των περίπου 5.000 ανθρώπων που διέσχισαν το τελευταίο τρίμηνο τα σύνορα της Ελλάδας από την Τουρκία και τη Βουλγαρία, ζητώντας άσυλο, ψάχνοντας για ασφάλεια και για ανθρώπινες συνθήκες ζωής, διαπίστωσε κλιμάκιο των «Γιατρών του Κόσμου», που επισκέφτηκε τα κρατητήρια και τους καταυλισμούς, όπου κρατούνται στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. Αντί να βρουν ανθρώπινες συνθήκες ζωής, οι μετανάστες στοιβάχτηκαν σε κρατητήρια αστυνομικών τμημάτων που μετατράπηκαν σε κολαστήρια, αφού άνδρες, γυναίκες και παιδιά, κρατούνταν όλοι μαζί σε κοινούς χώρους, χωρίς τουαλέτες, λουτρά ή αύλιο χώρο, σε συνθήκες καύσωνα, έπεσαν θύματα εκμετάλλευσης ή και ξυλοδαρμών, χωρίς πολλές φορές να γνωρίζουν ακόμα και τα στοιχειώδη δικαιώματά τους.

Οι «Γιατροί του Κόσμου» επισημαίνουν την ανάπτυξη κυκλωμάτων παροχής «νομικής προστασίας» στους μετανάστες, με κόστος 800 ευρώ, αλλά και ότι είναι αδιευκρίνιστο το καθεστώς τρίμηνης κράτησής τους και αν οι συλληφθέντες έχουν ενημερωθεί για τα δικαιώματά τους σχετικά με τη δυνατότητά τους να κάνουν αίτηση, προκειμένου να τους χορηγηθεί άσυλο.

Στις 23 Ιουνίου 2002, σημειώνουν οι «Γιατροί του Κόσμου», οι περίπου 150 μετανάστες που κρατούνταν, ορισμένοι για περισσότερους από τρεις μήνες στα κρατητήρια του τμήματος συνοροφυλακής των Σαππών Ροδόπης, άνοιξαν την πόρτα και πραγματοποιώντας πορεία θέλησαν να διαμαρτυρηθούν ειρηνικά για τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσής τους. Η αντιμετώπιση της ειρηνικής τους διαμαρτυρίας από τις αρχές ξεπέρασε κάθε επιτρεπτό όριο, όπως μαρτυρούν οι γνωματεύσεις των γιατρών του Σισμανόγλειου Νοσοκομείου Κομοτηνής, όπου μεταφέρθηκαν ορισμένοι από τους συλληφθέντες.

Από τις αρχές Ιούλη, αφού τα κρατητήρια των Αστυνομικών Τμημάτων βρίσκονταν στο αδιαχώρητο, οι κρατούμενοι πρόσφυγες άρχισαν να μεταφέρονται σε χώρους προσωρινής κράτησης. Ο συνολικός αριθμός τους, πάντως, στο διάστημα που μεσολάβησε έως σήμερα υποδιπλασιάστηκε λόγω της απελευθέρωσης κάποιων μετά την παρέλευση τρίμηνης κράτησης.

Σήμερα, περισσότεροι από 900 πρόσφυγες βρίσκονται στον καταυλισμό Βέννας Ροδόπης, το μεγαλύτερο κέντρο κράτησης μεταναστών στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Οι περισσότεροι κρατούμενοι έχουν μεταφερθεί εκεί από άλλους χώρους κράτησης με αδιευκρίνιστα κριτήρια. Πιθανολογείται ότι πρόκειται για ανθρώπους που ...δημιούργησαν προβλήματα ή έδειξαν απείθεια στις οδηγίες των οργάνων φύλαξης. Οι κρατούμενοι παραμένουν έγκλειστοι, με δυνατότητα αυλισμού μόνο λίγες ώρες την ημέρα, σε στεγασμένο χώρο 1.000 τ.μ και με ανεπαρκή αριθμό ντους και τουαλετών. Στον καταυλισμό δεν έχει γίνει υγειονομικός έλεγχος, έλεγχος μεταδοτικών νοσημάτων και εμβολιασμοί. Τον καταυλισμό επισκέπτεται καθημερινά μεν, για δυο ώρες (!) γιατρός του Κέντρου Υγείας Σαππών, αλλά δεν υπάρχει ιατρείο, φάρμακα πρώτης ανάγκης και ασθενοφόρο. Από τις πρώτες μέρες λειτουργίας του καταυλισμού αναφέρθηκαν δυο θάνατοι, ενώ υπάρχει σε εξέλιξη επιδημία εμπύρετης γαστρεντερίτιδας. Παρ' όλα αυτά, οι αρχές απαγόρευσαν την είσοδο σε κλιμάκιο των «Γιατρών του Κόσμου»!

• Περίπου 400 άτομα, απ' τα οποία 77 παιδιά, στεγάζονται στον καταυλισμό Λικαίων Εβρου σε δυο αποθήκες καθεμία απ' τις οποίες διαθέτει δυο τουαλέτες και ντους. Τις πρώτες μέρες παραμονής των προσφύγων αναφέρθηκε επιδημία γαστρεντερίτιδας. Σήμερα, η ιατρική περίθαλψη των μεταναστών γίνεται από το προσωπικό του Κέντρου Υγείας Λικαίων, το οποίο όμως διαθέτει μόνο ορισμένα εντελώς βασικά φάρμακα.
• Στον καταυλισμό Βρυσικών Εβρου στεγάζονται σήμερα 380 άτομα σχεδόν αποκλειστικά οικογένειες. Οι 130 γυναίκες και 150 παιδιά «φιλοξενούνται» σε μια μεγάλη γεωργική αποθήκη με τέσσερις τουαλέτες - ντους, ενώ οι περισσότεροι κρατούμενοι αναγκάζονται να κοιμούνται στην ύπαιθρο σε αυτοσχέδια υπόστεγα από κουβέρτες. Και εδώ αναφέρθηκε επιδημία γαστρεντερίτιδας. Δεν έχουν γίνει εμβολιασμοί, δεν υπάρχει γιατρός ούτε σαν επισκέπτης, ενώ, με εξαίρεση ορισμένα παυσίπονα που διατίθενται από τους φύλακες, δεν υπάρχει μέριμνα για δωρεάν παροχή φαρμάκων.
• Παρόμοιες συνθήκες επικρατούν στον καταυλισμό Ελαφοχωρίου Εβρου, που στεγάζει 160 άνδρες. Υπάρχουν μόνο τέσσερις τουαλέτες, ενώ η αποκομιδή των σκουπιδιών γίνεται σπάνια, με αποτέλεσμα οι μετανάστες να αναγκάζονται να καίνε τα σκουπίδια στο προαύλιο. Τον καταυλισμό δεν επισκέπτεται γιατρός και οι ασθενείς διακομίζονται με ευθύνη των συνοριοφυλάκων στο νοσοκομείο Διδυμοτείχου.
• Σε εντελώς ακατάλληλο χώρο, χωρίς προαύλιο και σε συνθήκες καύσωνα κρατούνται σήμερα 53 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων 30 παιδιά στα κρατητήρια του Αστυνομικού Σταθμού Σαππών. Παρά τις όποιες βελτιώσεις έγιναν μετά τα επεισόδια του Ιούλη, ο χώρος εξακολουθεί να είναι εντελώς ακατάλληλος, κυρίως για τη διαβίωση παιδιών. Ανάλογες συνθήκες επικρατούν στα κρατητήρια του Αστυνομικού Τμήματος Ιάσμου, όπου κρατούνται επίσης οικογένειες και σε κρατητήρια άλλων αστυνομικών τμημάτων της Ροδόπης. Σχετικά ανεκτές είναι οι συνθήκες διαβίωσης των οικογενειών που κρατούνται στα κρατητήρια των αστυνομικών τμημάτων Μεταξάδων, Κυπρίνου και Ισαακίου Εβρου.

Κατόπιν αυτών, οι Γιατροί του Κόσμου, ζητούν την άμεση βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των μεταναστών στους καταυλισμούς, και κυρίως στον καταυλισμό Βέννας Ροδόπης και τη λήψη μέτρων επιδημιολογικής προστασίας με την παρουσία ανεξάρτητων παρατηρητών.