Επί εκατομμύρια χρόνια, τα πρωτεύοντα θηλαστικά απομονώνονταν στις κορυφές των δέντρων ή μέσα στους θάμνους για να γεννήσουν. Ο άνθρωπος, είναι το μόνο πρωτεύον θηλαστικό που επιζητεί βοήθεια για να γεννήσει. Πότε και γιατί οι γυναίκες πρόγονοι του ανθρώπινου είδους εγκατέλειψαν τον χωρίς βοήθεια και μοναχικό τοκετό; Οι απαντήσεις βρίσκονται στη δύσκολη και επικίνδυνη φύση της ανθρώπινης γέννας.

Πολλές γυναίκες ξέρουν από την εμπειρία τους ότι το σπρώξιμο ενός παιδιού, για να γεννηθεί δεν είναι εύκολη υπόθεση. Είναι το τίμημα που πληρώνουμε για το μεγάλο εγκέφαλο και τη νοημοσύνη μας. Οι άνθρωποι έχουν εξαιρετικά μεγάλα κεφάλια σε σύγκριση με το μέγεθος του σώματός τους. Αυτοί που έχουν εντρυφήσει στο θέμα γνωρίζουν ότι το άνοιγμα της λεκάνης του ανθρώπου, μέσα από το οποίο πρέπει να περάσει το μωρό δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από ένα ορισμένο μέγεθος, εξαιτίας της όρθιας στάσης του ανθρώπου. Αλλά μόνο πρόσφατα άρχισαν οι ανθρωπολόγοι να καταλαβαίνουν ότι οι πολύπλοκοι ελιγμοί, που είναι αναγκασμένα να κάνουν τα μωρά των ανθρώπων κατά τον τοκετό προκαλούν προβλήματα στο ανθρώπινο είδος και τους προγόνους του τουλάχιστον εδώ και 100.000 χρόνια.

Απολιθώματα που βρέθηκαν δείχνουν ότι όχι μόνο η κοινωνική μας συμπεριφορά, αλλά και η ίδια η ανατομία ανάγκασαν τις μητέρες του είδους μας, σε αντίθεση με τα θηλυκά των άλλων πρωτευόντων θηλαστικών, αλλά και σχεδόν όλα τα άλλα θηλαστικά, να ζητούν βοήθεια κατά τη γέννα. Μάλιστα, αυτή η πρακτική μπορεί να είναι σε εφαρμογή ακόμα από την εμφάνιση των πρώτων μελών του είδους homo, ίσως και από τον καιρό των προγόνων του είδους μας, των αυστραλοπιθήκων, από τότε δηλαδή που άρχισαν οι προάνθρωποι να περπατούν όρθιοι, πριν από 5 εκατομμύρια χρόνια.

Από το πάνω μέρος το κεφάλι ενός μωρού έχει σχήμα ωοειδές, μακρύτερο κατά τον άξονα μετώπου - πίσω μέρους του κεφαλιού και κοντύτερο κατά τον άξονα από αυτί σε αυτί. Το άνοιγμα της λεκάνης από το οποίο πρέπει να περάσει το μωρό, για να βγει από τη μήτρα στον έξω κόσμο έχει επίσης σχήμα έλλειψης. Το πρόβλημα για τα περισσότερα πρωτεύοντα θηλαστικά είναι ότι το μέγεθος του κεφαλιού του μωρού είναι ελαφρώς μικρότερο από το άνοιγμα.

Στους ανθρώπους, αυτό το έντονο ζούληγμα που απαιτείται περιπλέκεται από το γεγονός ότι το άνοιγμα της λεκάνης δε διατηρεί σταθερό σχήμα σε όλο του το μήκος. Η είσοδος, εκεί που το μωρό αρχίζει το «ταξίδι» του, είναι πιο φαρδιά στην κατεύθυνση από το ένα πλευρό προς το άλλο της μητέρας. Στη μέση της διαδρομής, ωστόσο, στενεύει σ' αυτή την κατεύθυνση και φαρδαίνει στην κάθετη προς αυτή, δηλαδή από το μπροστινό προς το πίσω μέρος του σώματος της γυναίκας. Αυτό σημαίνει ότι το μωρό πρέπει να κάνει μια σειρά ελιγμούς, καθώς βγαίνει, έτσι ώστε τα δύο μέρη του σώματός του που έχουν τις μεγαλύτερες διαστάσεις (το κεφάλι και οι ώμοι) να είναι πάντα ευθυγραμμισμένοι με τη μεγαλύτερη διάσταση του ανοίγματος.

Το μωρό είναι συνήθως με το κεφάλι προς τα κάτω να κοιτάζει προς το πλάι, όταν μπαίνει στο άνοιγμα. Στο μέσο της διαδρομής πρέπει να γυρίσει, ώστε να κοιτάζει προς τα πίσω και το πίσω μέρος του κεφαλιού του πιέζεται πάνω στα ηβικά οστά. Την ίδια στιγμή οι ώμοι του «βλέπουν» από πλευρά σε πλευρά της μητέρας. Οταν ξεπροβάλλει το κεφάλι του μωρού συνεχίζει να βλέπει προς τα πίσω, αλλά τότε το γυρίζει λίγο προς το πλάι. Αυτή η περιστροφή το βοηθάει να γυρίσει τους ώμους του, έτσι ώστε να χωρέσουν ανάμεσα στα ηβικά οστά και τον κόκκυγα. Για να καταλάβει κανείς τη στενότητα του χώρου πρέπει να αναφερθεί ότι η μεγαλύτερη διάσταση του ανοίγματος είναι 13 εκατοστά και η μικρότερη 10, ενώ το μέσο μέγεθος του κεφαλιού των μωρών είναι 10 εκατοστά και των ώμων 12 εκατοστά. Αυτή η περίπλοκη διαδρομή κάνει την ανθρώπινη γέννα δύσκολη και επικίνδυνη για την πλειοψηφία των μητέρων και των νεογνών.

Αν πάμε αρκετά πίσω στο γενεαλογικό δέντρο του ανθρώπου, θα συναντήσουμε ένα σημείο όπου ο τοκετός δεν ήταν τόσο δύσκολος. Αν και οι άνθρωποι είναι γενετικά πιο κοντά στους πιθήκους, οι μαϊμούδες ίσως προσφέρουν καλύτερο μοντέλο για τον τρόπο που γεννούσαν τα πρωτεύοντα θηλαστικά πριν την εμφάνιση του είδους homo. Ο Προκόνσουλ, ο πιθανολογούμενος ως συγγενής μας πριν τον πρώτο ανθρωπίδη, τον αυστραλοπίθηκο, ζούσε πριν από 25 εκατομμύρια χρόνια. Με βάση την ανατομία του, αυτός ο πίθηκος χωρίς ουρά φαίνεται ότι περπατούσε πιο πολύ σαν μαϊμού. Και η λεκάνη του έμοιαζε πιο πολύ με της μαϊμούς. Επιπλέον, η αναλογία του ηβικού ανοίγματος των σύγχρονων μαϊμούδων είναι πολύ πιο κοντά σε εκείνη του ανθρώπου, σε σύγκριση με των πιθήκων, που έχουν αρκετά πιο ευρύχωρα ανοίγματα.

Παρά το ζούληγμα που υφίσταται το μαϊμουδάκι που γεννιέται, η είσοδός του στον κόσμο είναι λιγότερο επικίνδυνη από εκείνη των μωρών των ανθρώπων. Το άνοιγμα στη λεκάνη των μαϊμούδων δεν αλλάζει σχήμα από την είσοδο έως την έξοδο. Επιπλέον, η μεγαλύτερη διάστασή του είναι από το μπροστά προς το πίσω μέρος της μητέρας. Το μικρό μπαίνει συνήθως με το πίσω μέρος του κεφαλιού να πιέζει τον κόκκυγα της μητέρας του. Ετσι βγαίνει κοιτάζοντας προς το μπροστινό μέρος της. Χάρη σ' αυτό το γεγονός η μητέρα μπορεί να το βοηθήσει να βγει και να το κατευθύνει αμέσως προς τις θηλές της, καθαρίζοντας συχνά τυχόν βλέννες από το στόμα και τη μύτη του. Και τα ίδια τα νεογνά είναι αρκετά δυνατά, ώστε μόλις ελευθερωθούν τα χέρια τους να πιαστούν από το σώμα της μητέρας τους και να τραβηχτούν τελείως έξω.

Αν και τα μωρά των ανθρώπων γεννιόνταν με το κεφάλι να βλέπει μπροστά, οι μητέρες θα ταλαιπωρούνταν πολύ λιγότερο. Αντίθετα, οι εξελικτικές αλλαγές στη λεκάνη του ανθρώπου που του επέτρεψαν να περπατάει όρθιος κάνουν αναγκαία την έξοδο των μωρών, με τρόπο που να κοιτάζουν προς την αντίθετη κατεύθυνση με τη μητέρα. Αν η μητέρα προσπαθούσε να επιταχύνει τη γέννα τραβώντας το μωρό και οδηγώντας το θα διακινδύνευε να σπάσει τη σπονδυλική του στήλη ή να του προκαλέσει βλάβες σε νεύρα και μύες.

Από την αρχή του πολιτισμού οι γυναίκες που ετοιμάζονται να γεννήσουν καταφεύγουν είτε σε γιατρούς, είτε σε μαμές, είτε έστω σε κάποια άλλη γυναίκα της οικογένειας, για να τις βοηθήσει στη γέννα κάνοντας, όλα όσα μπορεί να κάνει μόνη της η μητέρα μαϊμού. Ο βοηθός καλύπτει επίσης την έλλειψη κινητικών ικανοτήτων του μωρού που δεν είναι σε θέση να αυτοβοηθηθεί. Το πλεονέκτημα ακόμα και απλών μορφών βοήθειας μείωσε τη θνησιμότητα των επιτόκων, αλλά και των νεογέννητων σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της ανθρωπότητας.