Μια τεράστια λαοθάλασσα ξεχύνεται στους δρόμους της Αθήνας στις 24 Φλεβάρη 1943. Στόχος του συλλαλητηρίου, η ματαίωση της πολιτικής επιστράτευσης και της αποστολής Ελλήνων στα πολεμικά εργοστάσια του Χίτλερ. Την επομένη, 25 του Φλεβάρη 1943, ο παράνομος «Ριζοσπάστης» κυκλοφορεί σε έκτακτη έκδοση με υπέρτιτλο: «ΚΑΤΩ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ!». Τίτλο: «ΜΕ ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ ΤΟΥΤΟ ΔΕΚΑΔΕΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΛΑΟΥ ΔΙΑΔΗΛΩΣΑΝ ΧΤΕΣ ΜΑΧΗΤΙΚΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΤΗ ΘΕΛΗΣΗ ΤΟΥΣ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΟΚΥΨΟΥΝ ΣΤΑ ΔΕΣΜΑ ΚΑΤΑΧΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΛΑΚΕΔΩΝ ΤΟΥΣ». Και πλάγιο: «ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ, ΜΑΤΑΙΩΣΤΕ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ!». Το κύριο άρθρο έγραφε ανάμεσα σ' άλλα:

«Οι δρόμοι της πρωτεύουσας είδαν χτες το λαμπρό μαχητικό θέαμα δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων, που σαν ένας άνθρωπος ξεχύθηκαν για να ματαιώσουν το μεγάλο κακούργημα, που από καιρό τώρα ετοιμάζουν σε βάρος του λαού μας οι τύραννοι καταχτητές και τα κοπέλια τους: Την πολιτική επιστράτευση. Η πανωλεθρία, που έπαθε και παθαίνει ο γερμανοφασισμός στο σοβιετικό μέτωπο από τα τρομερά πλήγματα του σωτήρα των λαών Κόκκινου Στρατού, έφερε μια πρωτόφανη ταραχή στον άξονα. Ο Γκέμπελς δήλωσε καθαρά πως το μόνο που μένει στη Γερμανία είναι να στρατεύσει ολάκερη την υπόδουλη Ευρώπη σαν τελευταία προσπάθεια να γλιτώσει ο χιτλερισμός από την κατάρρευση. Το σχέδιο μπήκε σ' εφαρμογή. Στη Θεσσαλονίκη δημοσιεύτηκε κιόλας το διάταγμα για πολιτική επιστράτευση των αντρών από 16 ως 45 χρονών!

Μα πολιτική επιστράτευση, ύστερα από τη ληστεία του τόπου, την πείνα, τις συλλήψεις ομήρων και τους τουφεκισμούς πατριωτών σημαίνει για το λαό μας να δώσει στους τυράννους του τις αλυσίδες που θα τον δέσουν χειροπόδαρα, να τους παραδώσει ο ίδιος σκλάβα τη λευτεριά του. Σημαίνει ρήγματα της κάθε ελληνικής οικογένειας. Σημαίνει σίγουρο θάνατο, θάνατο δούλων. Ο λαός μας όμως με το περήφανο φρόνημα, που δυο χρόνια τώρα παλεύει με επιτυχία την ανάκτηση της χαμένης λευτεριάς του, δεν μπορεί να υποκύψει στα δεσμά των κατακτητών, για να γίνει ο δολοφόνος της λευτεριάς και του μέλλοντός του.

Και στο άκουσμα πως είναι έτοιμο το διάταγμα για την επιστράτευση και πως ο ελεεινός "πρωθυπουργός" της κατοχής επρόκειτο να την αναγγείλει στο λόγο του το βράδυ της Πέμπτης, πήρε στη στιγμή την απόφασή του. Στην πρόσκληση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου και των άλλων οργανώσεών του κεραυνοβόλα ξεχύθηκε το πρωί της Πέμπτης στους δρόμους και τις πλατείες της Αθήνας για να φωνάξει βροντερά στους κατακτητές και τους Λογοθετόπολους: Κάτω η πολιτική επιστράτευση! Κανένας Ελληνας συνεργός της σκλαβιάς του! Λευτεριά ή θάνατος! Ο λαός μας επρόλαβε έτσι τους λακέδες των καταχτητών κι έκαμε στους τυράννους μας τη βροντόφωνη προειδοποίηση πως δε θ' ανεχθεί τις αλυσίδες...».

Και ο κίνδυνος ματαιώθηκε. Οι Ελληνες δεν πήγαν στα πολεμικά εργοστάσια του Χίτλερ. Μια ακόμη περίλαμπρη νίκη του ελληνικού λαού με επικεφαλής το ΕΑΜ και το ΚΚΕ.

Το άρθρο αυτό από το Λεύκωμα «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ - ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1941 - 1945 -- ΚΑΤΟΧΗ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ», καταγράφει μια από τις πιο σημαντικές στιγμές της ιστορίας της Αντίστασης. Και αυτή η ιστορία περικλείεται στο Λεύκωμα, που παρουσιάζεται αύριο 2 Δεκέμβρη 2002 και ώρα 6.30 μ.μ., στην Αίθουσα Συνεδρίων της ΚΕ του ΚΚΕ στον Περισσό. Στην εκδήλωση θα μιλήσει η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα. Θα χαιρετίσουν οι Μάνος Χαριτάτος, πρόεδρος του ΕΛΙΑ και Γεώργιος Δολιανίτης, οι οποίοι μας παραχώρησαν αρχειακό υλικό για την έκδοση του Λευκώματος, o Γιώργος Βαρλάμος που επιμελήθηκε την έκδοση και ο Νίκος Καραντηνός, συντάκτης του «Ριζοσπάστη» στην Κατοχή και πρόεδρος του Συνδέσμου Δημοσιογράφων της Αντίστασης. Επίσης, θα διαβάσουν κείμενα απο φύλλα του «Ριζοσπάστη» εκείνης της περιόδου οι Ντενίζ Μπαλτσαβιά, Γιώργος Κακουλίδης, Αριστούλα Ελληνούδη και Αντέλλα Μέρμηγκα.

Το Λεύκωμα περιλαμβάνει τα παράνομα φύλλα του «Ριζοσπάστη» την περίοδο της Κατοχής, τα φύλλα της περιόδου της νόμιμης επανέκδοσής του μετά την απελευθέρωση της Αθήνας από τους χιτλερικούς κατακτητές έως την ιμπεριαλιστική επέμβαση των Αγγλων στην Ελλάδα, το Δεκέμβρη του 1944. Ακόμη, τα φύλλα της περιόδου από το Δεκέμβρη του 1944 έως τις 15 Φλεβάρη του 1945 και τη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Ο παράνομος «Ριζοσπάστης» στα χρόνια της τριπλής φασιστικής κατοχής έγραψε μια δική του, πρωτοπόρα εποποιία, άγνωστη στις νεότερες γενιές. Μια εποποιία, γεμάτη σκληρότατες δοκιμασίες, «απίστευτες» περιπέτειες, άπειρους κινδύνους, προβλεπόμενες δυσκολίες, απρόβλεπτα εμπόδια, καθημερινή αναμέτρηση με το θάνατο. Μια αφανής, απόλυτης μυστικότητας «μάχη», με μικρούς και μεγάλους «ηράκλειους άθλους» των κομμουνιστών, που, διακινδυνεύοντας ανά πάσα στιγμή τη ζωή τους, έγραφαν το «Ριζοσπάστη», τον τύπωναν - όπου και όπως κάθε φορά μπορούσαν, τον μετέφεραν σε γιάφκες, τον διένειμαν χέρι - χέρι και τον διάβαζαν. Παντού. Η σύνταξη, η εκτύπωση, η διανομή του παράνομου «Ριζοσπάστη» στα χρόνια της Κατοχής ήταν ένα κυνήγι συλλογής πληροφοριών για την πορεία του πολέμου και τα εγκλήματα των ναζί σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Ενας πολύμορφος αγώνας για την ενημέρωση, εμψύχωση και μαζικοποίηση της αντίστασης του ελληνικού λαού.

Ο «Ριζοσπάστης», συμμετέχοντας ενεργά και μαχητικά από την πρώτη γραμμή της λαϊκής πάλης αυτής της ιστορικής περιόδου, κατέκτησε τη δική του ξεχωριστή θέση, ως η εφημερίδα που αταλάντευτα στρατεύτηκε στο πλευρό της εργατικής τάξης και του λαού. Ετσι, που οι τότε σύντροφοί μας, που τάχτηκαν σ' αυτό το μετερίζι να γράψουν αυτό το κομμάτι της ιστορίας, που ως ντοκουμέντο πλέον αποτυπώνεται στο Λεύκωμα.