Ανεξάρτητα των σκοπιμοτήτων που μπορεί να υποκρύπτει η αμερικανική «παραδοχή» πως ο Σαντάμ Χουσεΐν υπήρξε επί περίπου μισή δεκαετία συνεργάτης της CIA, η καταγραφή του ισχυρισμού έχει ενδιαφέρον - ακόμη και σήμερα, με τον πόλεμο των ΗΠΑ κατά του Ιράκ να έχει καταλήξει στην κατοχή της χώρας. Η σαφής προσπάθεια των αμερικανικών υπηρεσιών, από τις οποίες εκπορεύονται οι πληροφορίες αυτές, να καταστρέψουν την «υστεροφημία» του Χουσεΐν, ο οποίος θα ήθελε να μείνει στην ιστορία ως ο μοναδικός Αραβας ηγέτης που αψήφησε και πολέμησε τους Αμερικανούς «σταυροφόρους». Αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι ότι «διμερής» συνεργασία υπήρξε - και μάλιστα, σε πολλαπλά επίπεδα. Ωστόσο, τα παρακάτω θα πρέπει να αναγνωσθούν κριτικά.

Μπορεί αυτές τις ημέρες οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ να αναζητούν τον Σαντάμ Χουσεΐν στη Βαγδάτη - το έδαφος, όσο και το υπέδαφος της ιρακινής πρωτεύουσας - αλλά στο παρελθόν ο Σαντάμ θεωρούνταν από τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ ως προσωπικότητα - κυματοθραύστης, στο πλαίσιο της προσπάθειας «αναχαίτισης του κομμουνισμού» στη Μέση Ανατολή και γι' αυτό το ρόλο φέρεται να «αξιοποιήθηκε για πάνω από 40 χρόνια». Το στοιχείο αυτό παραθέτει, στο πλαίσιο αποκλειστικού του ρεπορτάζ για το ειδησεογραφικό πρακτορείο United Press (10 Απριλίου), ο δημοσιογράφος Ρίτσαρντ Σέιλ, που επικαλείται τις μαρτυρίες «τουλάχιστον 10 διπλωματών των ΗΠΑ, Βρετανών ειδικών και πρώην στελεχών των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών». Επίσημα, πάντως, η αμερικανική CIA (η διαβόητη Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών) «αρνήθηκε να σχολιάσει» τις πληροφορίες του Σέιλ.

Αν και οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι η «αμφιλεγόμενη σχέση» του Σαντάμ Χουσεΐν με τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών ξεκίνησε το 1980, στις απαρχές του πολέμου Ιράν - Ιράκ, τα στοιχεία που τέθηκαν στη διάθεση του Σέιλ καταδεικνύουν πως το πρώτο του «συμβόλαιο» ο Σαντάμ το συνήψε το 1959, όταν πιστεύεται πως αναμείχτηκε στο εγκεκριμένο από τη CIA σχέδιο της δολοφονίας, από μια ομάδα 6 ατόμων, του Ιρακινού πρωθυπουργού, στρατηγού Αμπντ αλ -Καρίμ Κασίμ. Τον Ιούλη του 1958, ο Κασίμ ανέτρεψε την ιρακινή μοναρχία, προκαλώντας, σύμφωνα με έναν Αμερικανό διπλωμάτη που μίλησε στο UPI ανώνυμα, ένα «τρομερό όργιο αίματος». Πρόθεση των αμερικανικών υπηρεσιών, λένε άλλοι διπλωμάτες οι οποίοι μίλησαν επίσης ανώνυμα, ήταν να καταστήσουν το Ιράκ «ουδέτερη ζώνη» και να το αποσπάσουν από κάθε επιρροή της Σοβιετικής Ενωσης. Στα μέσα της δεκαετίας του 1950, το Ιράκ έσπευσε να υπογράψει το αντισοβιετικό Σύμφωνο της Βαγδάτης, το οποίο προέβλεπε την «υπεράσπιση» της περιοχής και το οποίο συνυπέγραφαν η Τουρκία, η Βρετανία, το Ιράν (του σάχη τότε) και το Πακιστάν. Η απόφαση του Κασίμ να αποσυρθεί το Ιράκ από το Σύμφωνο «εξόργισε τους πάντες» στην Ουάσιγκτον, σύμφωνα με τη μαρτυρία πρώην ανώτατου στελέχους του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Η ένταση Ουάσιγκτον - Βαγδάτης κλιμακώθηκε επικίνδυνα, όταν ο Κάσιμ, εμπνεόμενος από το νασερικό παράδειγμα της αποδορυφοροποίησης, άρχισε να αγοράζει οπλικά συστήματα από τη Σοβιετική Ενωση και ανέθεσε «σε κομμουνιστές θέσεις σε υπουργεία που διέθεταν πραγματική ισχύ», σύμφωνα με την ίδια πηγή. Η κατάσταση στη χώρα προκάλεσε τη δήλωση του τοτινού διευθυντή της CIA, του διαβόητου Allan Dulles, ότι το Ιράκ ήταν «το πιο επικίνδυνο σημείο του κόσμου».

Ο Miles Copeland, «βετεράνος» της CIA, είπε στο UPI ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες απολάμβαναν των πιο «στενών δεσμών» με το Μπάαθ στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Ο Roger Morris, παλαίμαχο στέλεχος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ τη δεκαετία του 1970, επιβεβαίωσε, σε πρόσφατη δήλωσή του, ότι έτσι είχαν τα πράγματα, λέγοντας πως η CIA επέλεξε το Μπάαθ «ως όργανό» της εναντίον των κομμουνιστών στη χώρα αυτή.

Μάλιστα, ο Adel Darwish, ειδικός σε θέματα περί Μέσης Ανατολής, υποστηρίζει πως ο Σαντάμ είχε στρατολογηθεί για τη δολοφονία του Κασίμ «εν πλήρει γνώσει της CIA», προσθέτοντας πως ο «υπεύθυνος» για την απόδοσή του ήταν ένας Ιρακινός οδοντίατρος που δούλευε για τη CIA και, ταυτόχρονα, για την αιγυπτιακή αντικατασκοπία, και ο επικεφαλής του ήταν ο λοχαγός Abdel Maquid Farid, στρατιωτικός ακόλουθος της αιγυπτιακής πρεσβείας την εποχή εκείνη. Η απόπειρα δολοφονίας του Κασίμ είχε σχεδιαστεί να γίνει την 7η Οκτώβρη 1959, αλλά σημαδεύτηκε από πλήρη αποτυχία. Ο τότε 22χρονος Σαντάμ, διηγείται ένας πρώην αξιωματούχος της CIA, «έχασε την ψυχραιμία του και πυροβόλησε πρόωρα» εναντίον του Κασίμ, σκοτώνοντας τον οδηγό του και πληγώνοντας τον ίδιο στον ώμο και το χέρι. Ενα δεύτερο μέλος της ομάδας των εκτελεστών, λέει η ίδια πηγή, είχε σφαίρες που δεν ταίριαζαν στο όπλο του, ενώ η χειροβομβίδα που είχε ένας τρίτος «σφήνωσε στο σακάκι του». Ενας πρώην αξιωματούχος των αμερικανικών υπηρεσιών χαρακτήρισε την απόπειρα ως μια επιχείρηση «στα όρια της φάρσας». Ο Κασίμ επέζησε και ο Σαντάμ διέφυγε στο Τικρίτ, χάρη στη CIA και Αιγύπτιους πράκτορες. Στη συνέχεια, κατέφυγε στη Συρία και ακολούθως μεταφέρθηκε από Αιγύπτιους πράκτορες στη Βηρυτό, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Darwish. Η CIA τού πρόσφερε στο Λίβανο μια «σύντομη εκπαίδευση» και κατόπιν τον βοήθησε να καταφύγει στο Κάιρο. Εκεί ο Σαντάμ ξόδευε το χρόνο του σε «καφέ» της αστικής τάξης, επισκεπτόταν συχνά την αμερικανική πρεσβεία για συναντήσεις με τον Miles Copeland και το σταθμάρχη της CIA στην πρωτεύουσα της Αιγύπτου, Jim Eichelberger.

Το Φλεβάρη του 1963, ο Κασίμ δολοφονήθηκε στο αποκορύφωμα ενός πραξικοπήματος στο Μπάαθ. Πρόσφατα, ο Morris ισχυρίστηκε ότι η CIA γνώριζε τα πάντα για το πραξικόπημα πριν εκδηλωθεί και ότι αυτό είχε την έγκριση του Προέδρου των ΗΠΑ John F. Kennedy, αλλά ένας πρώην υψηλόβαθμος αξιωματούχος της CIA αρνήθηκε κάθε αμερικανική ανάμειξη. «Εκπλαγήκαμε εντελώς. Στείλαμε ανθρώπους τρέχοντας να μάθουμε τι διάβολο συνέβη», είπε ο ανώνυμος αξιωματούχος.

Ωστόσο, η CIA κινήθηκε γρήγορα μετά το πραξικόπημα. Σημειώνοντας ότι το Μπάαθ κυνηγούσε τους Ιρακινούς κομμουνιστές, η CIA προμήθευσε στους πάνοπλους άνδρες της Ιρακινής Εθνικής Φρουράς έναν κατάλογο με τα ονόματα υπόπτων ως «ενεχομένων σε κομμουνιστική δραστηριότητα». Οι ύποπτοι συλλαμβάνονταν, ανακρίνονταν και εκτελούνταν με συνοπτικές διαδικασίες, σύμφωνα με αξιωματούχους των αμερικανικών υπηρεσιών ασφαλείας. Ο Σαντάμ πρωταγωνίστησε στη διαδικασία, που κλιμακώθηκε σε μαζικές εκτελέσεις στο Qasr al-Nehayat (η έκφραση μεταφράζεται, ειρωνικά, ως το «Παλάτι του Τέλους». Πρώην στέλεχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε στο UPI: «Χαιρόμασταν ειλικρινά που τους ξεφορτωνόμασταν. Ρωτάτε αν δικάστηκαν δίκαια; Αστειεύεστε. Αυτές ήταν σοβαρές business». Πρώην στέλεχος της CIA προσθέτει ότι ήταν «σαν τις μυστηριώδεις δολοφονίες κομμουνιστών στο Ιράν, όταν ο Αγιατολάχ Χομεϊνί ανέβηκε στην εξουσία το 1979. Και οι 4.000 κομμουνιστές ξαφνικά δολοφονήθηκαν».

Ο Jim Critchfield, τότε υψηλόβαθμο στέλεχος της υπηρεσίας στη Μέση Ανατολή, φέρεται να δήλωσε ότι η σφαγή του Κασίμ και των Ιρακινών κομμουνιστών αποτελούσε «μια μεγάλη νίκη». Πρώην πράκτορας με εμπειρία σε «μαύρες επιχειρήσεις» της CIA και φίλος του Critchfield πρόσθεσε ότι «ο Jim δε λυπόταν καθόλου που οι κομμουνιστές πέθαιναν. Παίζαμε τα κεφάλια μας». Ηταν τότε που ο Σαντάμ έγινε επικεφαλής της al-Jihaz a-Khas, της μυστικής υπηρεσίας ασφαλείας του Μπάαθ.

Η σχέση μεταξύ CIA/DIA και Σαντάμ έγινε ακόμη πιο στενή στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, λόγω του πολέμου Ιράν - Ιράκ. Η CIA παρείχε πληροφορίες συχνά στον Χουσεΐν από τα σαουδαραβικά αεροσκάφη AWACS, ενώ την ίδια ώρα οι Αμερικανοί παρείχαν ταυτόχρονα δορυφορικές φωτογραφίες και πληροφορίες από δορυφορική κατασκοπία στο Ιράν και στο Ιράκ. Πρώην Αμερικανός αξιωματούχος, ο οποίος δηλώνει ότι υπέγραψε τη σχετική εντολή, εξομολογείται πως «όταν μου το έφεραν και το υπέγραψα, νόμιζα ότι τρελαινόμουν».

Σύμφωνα με τον Darwish, CIA και DIA παρείχαν ενεργό στρατιωτική βοήθεια στον Σαντάμ στην επίθεση των Ιρακινών στη χερσόνησο αλ Φάο, «τυφλώνοντας» τα περσικά ραντάρ για τρεις μέρες. Πρώην αξιωματούχος της CIA δηλώνει ότι όλες οι επαφές Βαγδάτης - Ουάσιγκτον γίνονταν διαμέσου τριών αξιωματικών της Estikhbarat, της στρατιωτικής αντικατασκοπίας του Ιράκ.

Ο «γάμος συμφέροντος» Σαντάμ - Αμερικανών, κατά τις ίδιες πηγές, χάλασε όταν ο Χουσεΐν άρχισε να απειλεί τους γείτονές του, με το τελειωτικό χτύπημα να δίνεται στις 02.00 το πρωί της 2ας Αυγούστου 1990, όταν, παρασυρμένος από τις αμερικανικές υποσχέσεις, ο Σαντάμ έστειλε 100.000 στρατιώτες και 300 τανκς να εισβάλουν στο Κουβέιτ...