Το ανείπωτο μακελειό στην Ιερή πόλη των Σιιτών, στη Νατζάφ, με δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες, φαίνεται ότι είναι το τελευταίο μιας αλυσίδας εκρηκτικών (συμβολικά και πραγματικά) περιστατικών που, αν μη τι άλλο, πυροδοτούν σειρά ανεξέλεγκτων εξελίξεων και γεννούν πλήθος ερωτημάτων, που ουδείς μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα. Προφανής στόχος της βομβιστικής επίθεσης που αιματοκύλησε το μαυσωλείο του Ιμάμη Αλί ήταν ο Μεγάλος Αγιατολάχ Μοχάμαντ Μπακρ αλ Χακίμ, ηγέτης της ισχυρότερης, πολυπληθέστερης και ένοπλης σιιτικής οργάνωσης, του Ανώτατου Συμβουλίου για την Ισλαμική Επανάσταση στο Ιράκ. Ταυτόχρονα, στόχος που ίσως δεν είναι ευδιάκριτος «με γυμνό μάτι» είναι η πιθανή πυροδότηση συγκρούσεων μεταξύ των θρησκευτικών κοινοτήτων, γεγονός για το οποίο θα είχαν κάθε συμφέρον οι κατακτητές...

Ο 62χρονος αλ Χακίμ επέστρεψε στη Νατζάφ, μόλις το Μάρτιο, μετά από 23 χρόνια παραμονής στο Ιράν. Αποδέχτηκε να συμμετάσχει η οργάνωσή του στο διορισμένο από την κατοχή, Κυβερνητικό Συμβούλιο, αρνήθηκε, όμως, να αφοπλίσει τους χιλιάδες καλά εξοπλισμένους και εκπαιδευμένους άντρες του. Θεωρούνταν ο εκλεκτός της Τεχεράνης μέχρι την επίσκεψη στην ιρανική πρωτεύουσα του αντιπάλου του, Σέικ Μοκτάντα Σαντρ, ηγέτη νεότερης και ριζοσπαστικότερης σιιτικής οργάνωσης, που αρνήθηκε τη συνεργασία με τους κατακτητές και διεκδικούσε την ηγεσία του σιιτικού πληθυσμού. Αυτή η διαμάχη εξουσίας ανάμεσα στους θρησκευτικούς ηγέτες των Σιιτών φάνηκε αρκετή σε ορισμένους, για να εκτιμήσουν ότι πρόκειται για «εσωτερική υπόθεση».

Οσο, όμως, μπορεί να πλησιάζει στην αλήθεια αυτή η εκδοχή, άλλο τόσο πλησιάζουν πολλές ακόμη. Αρκετοί σιίτες ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Σαντρ αλλά και ηγετικών στελεχών της οργάνωσης του δολοφονημένου Αγιατολάχ, κατηγόρησαν οπαδούς του προηγούμενου καθεστώτος. Κάποιοι άλλοι έστρεψαν τις υποψίες τους σε «σουνιτικά εξτρεμιστικά στοιχεία». Ανώτερος κληρικός, όμως, της σουνιτικής ιρακινής μειοψηφίας διατύπωνε την άποψη ότι «στοιχεία του προηγούμενου καθεστώτος δεν έχουν τα μέσα να προκαλέσουν τέτοιο χτύπημα, ενώ αντίθετα, στοιχεία εκτός του ιρακινού λαού έχουν κάθε όφελος να προκαλέσουν ενδο-ιρακινή θρησκευτική σύρραξη».

Η φράση αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι ο σουνίτης Σέικ Αχμεντ αλ Κουμπέισι υπονοεί και τις κατοχικές δυνάμεις. Εκ πρώτης όψεως, η εξήγηση δε φαίνεται λογική. Ο αλ Χακίμ και η οργάνωσή του είχαν καλέσει το σιιτικό πληθυσμό να μην εμπλακεί σε ένοπλες συγκρούσεις με τις κατοχικές δυνάμεις και είχαν (όπως και έχουν) τη δυνατότητα να ελέγξουν τον αχανή ιρακινό νότο, έτσι ώστε οι κατακτητές να κρατούν «κλειστό» τουλάχιστον ένα μέτωπο, ιδιαίτερα μετά το άνοιγμα και του μετώπου στο βορρά ανάμεσα σε Κούρδους - Τουρκμένους, παράλληλα με την ένταση της ιρακινής αντίστασης. Φυσικά, αυτό δε θα μπορούσε να διαρκέσει επ' αόριστον, όπως είχε προειδοποιήσει ο ίδιος ο αλ Χακίμ, ζητώντας «το συντομότερο δυνατό μεταβίβαση της εξουσίας και τερματισμό της κατοχής». Από την άλλη, δεν είναι λίγοι όσοι άφηναν να αιωρείται το ενδεχόμενο να αποδειχθεί, τελικά, συμφέρουσα προοπτική για τους κατακτητές, το ξέσπασμα ενδο-ιρακινής θρησκευτικής διαμάχης, εξέλιξη που, πιθανότατα, θα άφηνε στο απυρόβλητο την κατοχική διοίκηση και τα σχέδιά της, αποδυναμώνοντας και τις δυνατότητες αντίστασης.

Προς το παρόν, όμως, το σίγουρο είναι ότι η κατοχική διοίκηση, για πολλοστή φορά, συγκεντρώνει τα πυρά όλων, καθώς την κατηγορούν «για απροθυμία ή αδυναμία να παράσχει προστασία στον ιρακινό πληθυσμό εξασφαλίζοντας τάξη στη χώρα». Οι κατηγορίες και η δυσφορία έχουν αρχίσει να γίνονται όλο και ηχηρότερες μετά και από την πολύνεκρη βομβιστική επίθεση στο κτίριο του ΟΗΕ. Στη Νέα Υόρκη, οι διπλωματικές διαβουλεύσεις είναι αδιάκοπες. Ουάσιγκτον και Λονδίνο επιδιώκουν στρατιωτική βοήθεια υπό αμερικανική διοίκηση, επιβεβαιώνοντας, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, την εκτίμηση ότι «περνούν δύσκολες ώρες στο Ιράκ».

Η «προσφορά» τους δεν είναι ικανοποιητική για χώρες που θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά, όπως Ρωσία, Γαλλία ή Γερμανία, καθώς δεν προτίθενται να μοιραστούν τα «βάρη» χωρίς «αντάλλαγμα από τη λεία». Και οι πιέσεις τους για «ριζική αναπροσαρμογή της προσέγγισης στο Ιράκ», όπως το έθετε διπλωματικά ο Γάλλος ΥΠΕΞ, προφανώς θα ενταθούν όσο οξύνεται η δυσαρέσκεια στο εσωτερικό των κατακτητριών χωρών με τις καθημερινές αφίξεις φερέτρων από το «απελευθερωμένο Ιράκ» και με τη διαρκή αποκάλυψη στοιχείων που υποσκάπτουν τα θεμέλια της επιχειρηματολογίας των «απελευθερωτών» και θέτουν σε κίνδυνο την ίδια την πολιτική τους επιβίωση, όπως γίνεται με την υπόθεση Κέλι στη Βρετανία. Οι εξελίξεις αναμένονται «εκρηκτικές»...