Associated Press |
Μετά τις ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες της Ευρώπης και την εξάλειψη, εκ των πραγμάτων, του ανταγωνισμού στο Διάστημα, το διαστημικό πρόγραμμα των ΗΠΑ περιέπεσε σε σύγχυση. Μεγάλες περικοπές στα κονδύλια, έλλειψη συγκεκριμένης στόχευσης και πολιτικής που έθεσε και θέτει σε κίνδυνο μια πολυμερή προσπάθεια, όπως ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ΔΔΣ) κι η αύξηση του βάρους της στρατιωτικής χρήσης του Διαστήματος οδήγησαν την 1 Φλεβάρη 2003 στη δεύτερη μεγάλη καταστροφή, την απώλεια του ΔΛ «Κολούμπια» και του επταμελούς πληρώματός του. Με δεδομένη την καταστροφή το 1987 και ενός άλλου ΔΛ, του «Τσάλεντζερ» και του επίσης επταμελούς πληρώματός του, οι ΗΠΑ έχουν μείνει τώρα με 3 γερασμένα ΔΛ, για τα οποία υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες αν θα προσφέρουν στο εξής ασφαλείς πτήσεις. Ταυτόχρονα, έχουν μείνει χωρίς κανένα σχέδιο, έστω επί χάρτου, για ένα νέο σύστημα εκτόξευσης που θα αντικαταστήσει τα ΔΛ.
NASA |
«Μια σαφής ένδειξη της προτεραιότητας που έχει για την εθνική πολιτική ηγεσία μια δραστηριότητα που χρηματοδοτείται ομοσπονδιακά, είναι ο προϋπολογισμός της. Με αυτό το κριτήριο, οι διαστημικές δραστηριότητες της NASA δεν είναι ψηλά στη λίστα των εθνικών δραστηριοτήτων τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Μετά από μια κορύφωση κατά τη διάρκεια του προγράμματος "Απόλλων", όταν ο προϋπολογισμός της NASA έφτανε το 4% του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού, από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 ο προϋπολογισμός της κυμαίνεται γύρω στο 1% ή και λιγότερο των ομοσπονδιακών δαπανών. (σελ. 102). Κατά την τελευταία δεκαετία, ούτε ο Λευκός Οίκος, ούτε το Κογκρέσο ενδιαφέρθηκαν για ένα «αναζωογονημένο διαστημικό πρόγραμμα». Αντίθετα, ο στόχος ήταν ένα πρόγραμμα που συνέχιζε να παράγει πολύτιμα επιστημονικά και συμβολικά οφέλη για το έθνος, χωρίς ανάγκη αυξημένων προϋπολογισμών» (σελ. 102-103).
Ως γενική εκτίμηση για το ΔΛ, η έκθεση της επιτροπής γράφει στη σελίδα 25 ότι έχει λίγες από τις δυνατότητες που υποσχόταν αρχικά η NASA: «Δεν μπορεί να εκτοξευτεί οποιαδήποτε στιγμή, δεν ισοσκελίζει το κόστος του, δε μεταφέρει πια φορτία εθνικής ασφάλειας και δεν είναι αρκετά κερδοφόρα, ούτε επιτρέπεται από το νόμο η μεταφορά εμπορικών δορυφόρων. Παρά τις προσπάθειες για τη βελτίωση της ασφάλειάς του, το ΔΛ παραμένει ένα πολύπλοκο και γεμάτο κινδύνους σύστημα». Η επιτροπή, ωστόσο, δεν κάνει καμιά εκτίμηση γύρω από τους επιπλέον κινδύνους που ενέχει το πρόγραμμα ιδιωτικοποίησης τμημάτων του προγράμματος των ΔΛ, που σκόπευε να εφαρμόσει η νέα διορισμένη από την κυβέρνηση Μπους διοίκηση της NASA.
Κατά τ' άλλα, η συγκεκριμένη αιτία που οδήγησε στην καταστροφή ήταν ένα κομμάτι στερεού μονωτικού αφρού, που αποκολλήθηκε 82 δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευση, από την εξωτερική δεξαμενή και χτύπησε με ταχύτητα 872 χιλιομέτρων την ώρα το μπροστινό μέρος του αριστερού φτερού του «Κολούμπια». Κατά την επανείσοδο στην ατμόσφαιρα υπέρθερμα αέρια μπήκαν στο φτερό και σταδιακά έλιωσαν τον αλουμινένιο σκελετό. Οι αυξανόμενες αεροδυναμικές αντιστάσεις στα παραμορφωμένα μέρη οδήγησαν τελικά στη διάλυση του ΔΛ. «... με τον τρέχοντα σχεδιασμό του διαστημοπλοίου, δεν υπήρχε πιθανότητα επιβίωσης του πληρώματος», επισημαίνει η έκθεση της επιτροπής.
Η μεγάλη ταχύτητα πρόσκρουσης του αφρού οφείλεται στο ότι μέσα στα 161 χιλιοστά του δευτερολέπτου που έκανε, ώσπου να διανύσει την απόσταση ανάμεσα στη μύτη της δεξαμενής και το φτερό, επιβραδύνθηκε λόγω της αντίστασης του αέρα στα 1.636 χλμ. την ώρα. Ετσι η σχετική του ταχύτητα σε σχέση με το διαστημόπλοιο που συνέχιζε να τρέχει με 2.508 χλμ. την ώρα έγινε 872 χλμ. την ώρα. Μια από τις σημαντικότερες συστάσεις που έκανε η επιτροπή πριν πραγματοποιηθεί η επόμενη πτήση ΔΛ, είναι να αναπτύξει η NASA σύστημα επισκευής των μονωτικών πλακακίων σε τροχιά, έργο που φαντάζει πολύ δύσκολο και σε μερικούς αδύνατο, τουλάχιστον αν μιλάμε για πλήρη αποκατάσταση της βλάβης. Φυσικά, η βλάβη θα πρέπει να έχει εντοπιστεί και γι' αυτό η επιτροπή προτείνει μια σειρά μέτρων παρακολούθησης και ελέγχου του ΔΛ κατά την εκτόξευση και σε τροχιά.
Στο μεταξύ, τα ρωσικά διαστημόπλοια τύπου «Σογιούζ» και «Προγκρές» είναι αυτή τη στιγμή τα μόνα διαθέσιμα μέσα για τη μεταφορά ανθρώπων και εφοδίων στο ΔΔΣ. Το περασμένο Σαββατοκύριακο το «Προγκρές-12» μετέφερε γύρω στα 500 κιλά τρόφιμα και εξοπλισμό, καταλαμβάνοντας τη θέση πρόσδεσης όπου βρισκόταν το «Προγκρές-10», το οποίο φορτωμένο απορρίμματα κάηκε σκοπίμως κατά την επανείσοδο στην ατμόσφαιρα. Το ίδιο θα γίνει στα τέλη Οκτώβρη με το «Προγκρές-11», ώστε να συνδεθεί στη θέση του ένα «Σογιούζ TMA-2» που θα μεταφέρει το 8ο πλήρωμα του ΔΔΣ, απαρτιζόμενο από έναν Αμερικανό, έναν Ρώσο και έναν Ισπανό (εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας). Το πλήρωμα αυτό θα αναπληρώσει το 7ο πλήρωμα που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο σταθμό, αποτελούμενο από τον Εντ Λου και τον Γιούρι Μαλεντσένκο. Ο Ισπανός κοσμοναύτης θα μείνει στο σταθμό για 8 μέρες και θα επιστρέψει στη Γη μαζί με τους Λου και Μαλεντσένκο με το «Σογιούζ», που είχε μεταφέρει στο ΔΔΣ τους δύο κοσμοναύτες και παραμένει συνδεδεμένο με το σταθμό.