Στον Ολλανδό επιστήμονα Τζέραρντ 'τ Χουφτ, θεωρητικό φυσικό του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, βραβευμένο με το Νόμπελ Φυσικής του 1999, δεν αρέσει καθόλου η αβεβαιότητα της κλασικής κβαντομηχανικής. Το ίδιο δεν άρεσε και στον Αλμπερτ Αϊνστάιν, που πέρασε τη μισή του ζωή αναζητώντας μια εναλλακτική θεωρία για τον μικρόκοσμο. Η αποτυχία του Αϊνστάιν οδήγησε πολλούς ερευνητές να αποδεχτούν ότι η στατιστική φύση της κβαντικής φυσικής περιγράφει με τελειωτικό τρόπο τη φυσική πραγματικότητα. Κάποιοι άλλοι έφτασαν στο σημείο να εξάγουν και φιλοσοφικά συμπεράσματα (ή μάλλον να εισάγουν από το παράθυρο τις κοσμοθεωρητικές τους αντιλήψεις στην κβαντομηχανική), υπερασπίζοντας το νεοθετικισμό και άλλα ιδεαλιστικά ρεύματα. Σε πρόσφατη δημοσίευσή του ο τ' Χουφτ υποστηρίζει ότι από τους παραπάνω συναδέλφους του διαφεύγει ένα βαθύτερο επίπεδο της φυσικής πραγματικότητας: «Η τελική θεωρία της φύσης δεν είναι κβαντομηχανική. Η κβαντομηχανική είναι απλώς η τελική θεωρία για το πώς η φύση εμφανίζεται σε μας».

Η καρδιά του προβλήματος είναι η βαρύτητα. Η γενική θεωρία της σχετικότητας περιγράφει τον τρόπο που η βαρύτητα επενεργεί στα αντικείμενα του μακρόκοσμου, αλλά δεν εξηγεί την προέλευσή της. Η κβαντομηχανική περιγράφει τον κόσμο σε υποατομικό επίπεδο, αλλά γίνεται πολύ ασαφής σε εξαιρετικά μικρά μήκη. Καταρρέει, μάλιστα, τελείως στην κλίμακα διαστάσεων του μήκους του Πλανκ, ένα αφάνταστα μικρό μέγεθος μόλις το 1 εκατοστό του δισεκατομμυριοστού του δισεκατομμυριοστού της διαμέτρου του πρωτονίου (10^-20). Σε αυτή ακριβώς την κλίμακα των μεγεθών κυριαρχεί η βαρύτητα ανάμεσα σε όλες τις γνωστές φυσικές αλληλεπιδράσεις (δυνάμεις).

Κατά τον τ' Χουφτ, το σύμπαν ακολουθεί δυναμικούς (μη στατιστικούς) νόμους στην κλίμακα του μήκους Πλανκ, αλλά με τέτοιον τρόπο που η πληροφορία εξαφανίζεται στο πέρασμα στο αμέσως ανώτερο επίπεδο της φυσικής πραγματικότητας. Αυτή η απώλεια πληροφορίας κάνει αδύνατη την ανακατασκευή της προηγούμενης κατάστασης στο κατώτερο επίπεδο, με βάση τις πληροφορίες που συλλέγουμε από τη μελέτη των σωματιδίων και των πεδίων. Ετσι, οδηγούμαστε στα παράδοξα της κβαντομηχανικής και στην παρατήρηση μόνο της στατιστικής πλευράς της αιτιότητας στη φύση.

Απ' ό,τι φαίνεται, ο 21ος αιώνας επιφυλάσσει εξαιρετικά ενδιαφέρουσες εξελίξεις και σε επιστήμες, όπως η φυσική, που κάποιοι είχαν θεωρήσει πριν λίγα χρόνια ουσιαστικά τελειωμένες.