Κυριακή 28 Δεκέμβρη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 7
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Ο κίνδυνος των αστεροειδών

Καλλιτεχνική απεικόνιση του διαστημικού ρυμουλκού επί το έργον. Τα πλαίσια - ψύκτρες φροντίζουν για την ψύξη του πυρηνικού αντιδραστήρα που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του διαστημοπλοίου και τροφοδοτεί με ενέργεια τους κινητήρες πλάσματος στο πίσω μέρος. Οι αρθρωτοί βραχίονες προσαρμόζουν το ρυμουλκό στην επιφάνεια του αστεροειδούς και το κρατούν σταθερό
Καλλιτεχνική απεικόνιση του διαστημικού ρυμουλκού επί το έργον. Τα πλαίσια - ψύκτρες φροντίζουν για την ψύξη του πυρηνικού αντιδραστήρα που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του διαστημοπλοίου και τροφοδοτεί με ενέργεια τους κινητήρες πλάσματος στο πίσω μέρος. Οι αρθρωτοί βραχίονες προσαρμόζουν το ρυμουλκό στην επιφάνεια του αστεροειδούς και το κρατούν σταθερό
Κάθε νύχτα, περισσότερα από 100 εκατομμύρια διαπλανητικά θραύσματα εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης. Ευτυχώς, τα περισσότερα απ' αυτά δεν είναι μεγαλύτερα από χαλίκια. Η μάζα όλων μαζί είναι μόλις μερικοί τόνοι. Επιπλέον, η ατμόσφαιρα του πλανήτη μας είναι αρκετά παχιά ώστε να εξαερώνονται οι περισσότεροι από τους εισβολείς πριν προλάβουν να φτάσουν στο έδαφος. Ετσι η μόνη συνέπεια είναι οι φωτεινές γραμμές στο νυχτερινό ουρανό, που αφήνουν αυτοί οι διάττοντες αστέρες.

Οταν, όμως, εισέλθουν στην ατμόσφαιρα μεγαλύτερα αντικείμενα συνήθως εκρήγνυνται, αντί να εξαερωθούν από τη μεγάλη θερμοκρασία, που αναπτύσσεται λόγω τριβής. Το Γενάρη του 2000, ένας βράχος διαμέτρου περίπου 3 μέτρων εξερράγη πάνω από τον Καναδά με ισχύ γύρω στους 5 κιλοτόνους TNT. Ενα γεγονός σαν αυτό συμβαίνει κατά μέσο όρο μια φορά κάθε χρόνο. Ακόμα σπανιότερα, μεγαλύτεροι βράχοι προκαλούν πολύ ισχυρότερες εκρήξεις, όπως πιθανολογείται ότι συνέβη το 1908 πάνω από την Τουνγκούσκα της Σιβηρίας, οπότε ισοπεδώθηκαν 2.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα δάσους. Η έκρηξη αυτή θα μπορούσε να είχε καταστρέψει μια μεγάλη πόλη.

Θέμα προς αξιολόγηση

Πρόσφατες παρατηρήσεις των Κοντινών στη Γη Αντικειμένων (ΚΓΑ) - αστεροειδών και κομητών που οι τροχιές τους μπορεί να τμηθούν με εκείνη της Γης - δείχνουν ότι η πιθανότητα φαινομένου ανάλογου με της Τουνγκούσκα μέσα στον 21ο αιώνα είναι περίπου 10%. Αστεροειδείς με διάμετρο μεγαλύτερη των 100 μέτρων αποτελούν ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο, γιατί ένα κομμάτι τους θα φτάσει ως την επιφάνεια. Μια τέτοια πρόσκρουση που έχει πιθανότητα μόλις 2% να συμβεί τον 21ο αιώνα, θα προκαλούσε έκρηξη ισοδύναμη με 100 μεγατόνους TNT και πλέον. Αν ένας ακόμα μεγαλύτερος αστεροειδής πέσει στη θάλασσα, όπως συμβαίνει στο 70% των περιπτώσεων, τότε μπορεί να δημιουργήσει ένα τσουνάμι που θα σαρώσει τις ακτές σκοτώνοντας ενδεχομένως εκατομμύρια. Υπολογίζεται ότι αυτό συμβαίνει μια φορά στα 40.000 χρόνια. Αν τέλος ένας αστεροειδής διαμέτρου μεγαλύτερης του 1 χιλιομέτρου χτυπήσει τη Γη, η έκρηξη θα είναι ισχύος 100.000 μεγατόνων, δηλαδή ισχυρότερη από όλα τα πυρηνικά όπλα μαζί. Σ' αυτή την περίπτωση, για την οποία υπάρχει μια πιθανότητα στις 5.000 να συμβεί στον τρέχοντα αιώνα, θα κινδύνευε η ίδια η ύπαρξη του ανθρώπινου πολιτισμού.

Είναι αρκετοί οι επιστήμονες που αμφισβητούν την ακρίβεια των αριθμών αυτών, τους οποίους θεωρούν υπερβολικούς. Σε τελευταία ανάλυση η ζωή υπάρχει στη Γη εδώ και τουλάχιστον 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια, παρά τις προσκρούσεις ΚΓΑ και μάλιστα με μεγαλύτερη συχνότητα στο παρελθόν απ' ό,τι σήμερα. Από την άλλη μεριά, δεν έχει μείνει κανένας δεινόσαυρος για να μας πει τις εντυπώσεις του από την πρόσκρουση ΚΓΑ που πιθανολογείται ότι οδήγησε στην εξαφάνιση αυτών των ερπετών, που κυριάρχησαν επί πολλές δεκάδες εκατομμύρια χρόνια πάνω στον πλανήτη. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα ενός νέου οδυνηρού πλήγματος από ουράνιο σώμα, όσο μικρή κι αν τη θεωρεί. Τελικά, το θέμα είναι πώς θα σταθμιστεί ο κίνδυνος από τη μια και οι απαιτούμενοι πόροι για την αντιμετώπισή του από την άλλη.

Οι ανακοινώσεις που έκαναν τα τελευταία χρόνια ομάδες αστρονομικής παρατήρησης των ΚΓΑ, για επικίνδυνους αστεροειδείς που είτε θα περνούσαν πολύ κοντά, είτε ίσως και να έπεφταν πάνω στη Γη, αποδείχτηκαν πρώιμες και επιζήμιες για τους σκοπούς εκείνων που τις συνέταξαν. Τα ΜΜΕ πήραν τις ανακοινώσεις και τις παρουσίασαν σαν βεβαιωμένες ιστορίες επερχόμενου τρόμου. Οταν τελικά συλλέχτηκαν περισσότερα στοιχεία και μπόρεσε να προσδιοριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια η τροχιά των υποτιθέμενων επικίνδυνων ΚΓΑ, διαπιστώθηκε ότι θα περάσουν αρκετά έως πολύ μακριά από τη Γη, όπως και έγινε. Ωστόσο, το 2002 ένα ΚΓΑ διαμέτρου 70 μέτρων πέρασε σε απόσταση ίση με 1,2 φορές την απόσταση μεταξύ Γης και Σελήνης και το χειρότερο η ύπαρξή του διαπιστώθηκε μόνο όταν είχε ήδη φτάσει σ' αυτή την απόσταση. Ακόμα κι αν οι ΗΠΑ ή κάποια άλλη χώρα ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει απειλές από ΚΓΑ, θα ήταν αργά αν ο αστεροειδής του 2002 είχε τροχιά σύγκρουσης με τη Γη.

«Λόμπι» των ανησυχούντων

Πάντως μια ομάδα ανησυχούντων επιστημόνων και αστροναυτών έχει βαλθεί να πείσει τη διαστημική υπηρεσία της υπερδύναμης - και όχι μόνο - να ασχοληθεί με το θέμα της παρακολούθησης και καταγραφής των ΚΓΑ και την ανάπτυξη τεχνολογιών αντιμετώπισης όποιου απ' αυτά τυχόν απειλήσει τη Γη. Πρόκειται για το «Ιδρυμα Β612», που πήρε το όνομά του από το όνομα της αποστολής που προτείνει να πραγματοποιηθεί, με στόχο να δοκιμαστεί η τεχνική των διαστημικών ρυμουλκών.

Το «Ιδρυμα Β612» προτείνει την κατασκευή ενός διαστημικού ρυμουλκού με κινητήρα πλάσματος, που θα μπορεί να προσδεθεί πάνω στον επικίνδυνο αστεροειδή, τουλάχιστον 10 χρόνια πριν τη σύγκρουση και θ' αρχίσει να τον ωθεί είτε προς την κατεύθυνση που κινείται στην τροχιά του, είτε προς την αντίθετη. Στην πρώτη περίπτωση, εξασκώντας την ελάχιστη ώθηση των 2,5 νιούτον επί αυτό το μακρύ χρονικό διάστημα, θα πετύχει το πέρασμα του αστεροειδή από το σημείο τομής της τροχιάς του με εκείνη της Γης, πριν ο πλανήτης μας φτάσει σ' αυτό. Στη δεύτερη περίπτωση, επιβραδύνοντας τον αστεροειδή, θα τον κάνει να φτάσει μόλις η Γη θα έχει περάσει από το επίμαχο σημείο. Και στις δυο περιπτώσεις θα αποφευχθεί η σύγκρουση χάρη στη μακρόχρονη επιτάχυνση ή επιβράδυνση του αστεροειδούς κατά μόλις 0,2 εκατοστά του μέτρου ανά δευτερόλεπτο.

Πλεονέκτημα αυτής της τεχνικής είναι η δυνατότητα πλήρους ελέγχου της όλης διαδικασίας, ενώ μειονέκτημα η δυσκολία προσαρμογής του ρυμουλκού πάνω στον αστεροειδή, και η δυσκολία αλλαγής του άξονα περιστροφής του αστεροειδούς γύρω από τον εαυτό του ώστε να γίνει εφαπτόμενος με την τροχιά του γύρω από τον Ηλιο. Επιπλέον, αυτή η τεχνική μάλλον δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε κομήτες και σε μη συμπαγείς αστεροειδείς.

Αλλες ομάδες επιστημόνων έχουν προτείνει διαφορετικές τεχνικές πιο γνωστή από τις οποίες είναι η ανατίναξη του ΚΓΑ με πυρηνικές κεφαλές (έχει χρησιμοποιηθεί και σε κινηματογραφική ταινία). Παραλλαγή της είναι η χρήση των πυρηνικών για την εξαέρωση μεγάλης μάζας πετρωμάτων ώστε τα αέρια να σπρώξουν το ΚΓΑ μακριά από την τροχιά σύγκρουσης. Αν και η απαιτούμενη τεχνολογία είναι υπαρκτή, τα αποτελέσματα αυτής της τεχνικής δεν είναι προβλέψιμα και ίσως η διάσπαση του ΚΓΑ σε περισσότερα κομμάτια, να χειροτερέψει τα πράγματα. Αλλες τεχνικές που επίσης παρουσιάζουν πλεονεκτήματα όσο και μειονεκτήματα, είναι η συντριβή ενός διαστημοπλοίου πάνω στο ΚΓΑ για να το βγάλει από την πορεία του, η εξαέρωση πετρωμάτων στην επιφάνειά του με λέιζερ ώστε να λειτουργήσουν σαν προωθητικός πύραυλος, η αλλαγή της λευκάγειας του ΚΓΑ με λευκή ή μαύρη σκόνη και η κατασκευή στην επιφάνειά του ενός εκτοξευτήρα μαζών, που θα χρησιμοποιεί το ίδιο το υλικό του ΚΓΑ σαν προωθητικό μέσο.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ