Μια «νέα» αναγγελία - πυροτέχνημα επανέφερε στο προσκήνιο της δημοσιότητας την περασμένη βδομάδα το ζήτημα της κλωνοποίησης του ανθρώπου. Ο δρ. Πάνος Ζαβός (ελληνοκυπριακής καταγωγής, ειδικός επί θεμάτων γονιμότητας στο Κεντάκι των ΗΠΑ και ένας από τους αμφιλεγόμενους υπέρμαχους της κλωνοποίησης) κάλεσε τους δημοσιογράφους στο Λονδίνο, για να τους ανακοινώσει πως «εμφύτευσε κλωνοποιημένο έμβρυο στη μήτρα 35χρονης» και πως και άλλες εθελόντριες αναμένουν τη σειρά τους... Ο δρ. Ζαβός, όπως και άλλοι επίδοξοι γενετιστές, δεν παρουσίασε κανένα τεκμήριο, προς απόδειξη του ισχυρισμού του... Επιφυλάχθηκε πως «θα» ανακοινώσει «νεότερα», όταν βγουν μέσα στο προσεχές δεκαήμερο τα αποτελέσματα ιατρικών εξετάσεων, που θα βεβαιώνουν (ή όχι) εάν η εθελόντρια είναι εγκυμονούσα κλώνου...

Τότε, γιατί, παρά τις εύλογες επιφυλάξεις για τους ισχυρισμούς του, ο Π. Ζαβός επανήλθε στο προσκήνιο; Μολονότι οι «θησαυροί» με τους κλώνους αποδείχτηκαν - έως σήμερα - «άνθρακες», τα δίκτυα ειδησεογραφίας συνεχίζουν να ακολουθούν κατά πόδας κάθε αυτόκλητο «κλωνοποιό», μεταξύ άλλων και επειδή υπάρχει διάχυτη μια - εκούσια ή ακούσια; - διάθεση δοκιμασίας της «αντοχής» και ανοχής επιστημόνων και πολιτών απέναντι σ' αυτό το αμφιλεγόμενο πρόγραμμα...

Αλλωστε, η κλωνοποίηση είναι μια υπόθεση, που δεν περιορίζεται στα στενά όρια της κοινότητας των γενετιστών, των εταιριών Γενετικής και των φαρμακοβιομηχανιών. Αφορά στη ριζική ανατροπή της διαδικασίας αναπαραγωγής, αλλά και γενετικής υπόστασης του ανθρώπινου είδους... Οχι άμεσα, καθώς έως σήμερα δεν έχει αποδειχθεί ως γεγονός η δυνατότητα γέννησης ανθρώπινων κλώνων, παρά μόνον χίμαιρες που παράγονται σε εργαστήρια από επιστήμονες, που πειραματίζονται με τη μείξη γενετικού υλικού ανθρώπου και ζώων (π.χ., ανθρώπου - αγελάδας, ανθρώπου - κουνελιού)...

Το νέο κεφάλαιο στην επιστήμη της Γενετικής άνοιξε πριν από περίπου επτά χρόνια, με τη δημιουργία του πρώτου κλωνοποιημένου θηλαστικού. Εκτοτε, κλωνοποιήθηκαν διάφορα ζωικά είδη, όχι όμως και πρωτεύοντα θηλαστικά, όπως ο πίθηκος, και εξήχθησαν σημαντικά συμπεράσματα...

Από το 1997 έως σήμερα, διαπιστώθηκε πως η εφαρμογή της τεχνολογίας κλωνοποίησης (άδειασμα πυρήνα ωαρίου και γέμισμα με DNA από, π.χ., κύτταρο δερματικού ιστού άλλου ή του ίδιου οργανισμού και κατόπιν εμφύτευση στη μήτρα) εξακολουθεί να έχει χαμηλό ποσοστό επιτυχίας (1% με 3%), όσον αφορά στη γέννηση ζωντανού κλώνου. Διαπιστώθηκε, επίσης, πως οι κλώνοι πεθαίνουν νωρίς (γιατί γενετικώς φαίνεται πως εξελίσσονται με χρονική αφετηρία την «ηλικία» του γονιδιακού υλικού του «γονέα») και πως συνήθως υποφέρουν από γενετικές ανωμαλίες, ηπατολογικές, καρδιαγγειακές ασθένειες κ.ά.).

Η «φιλολογία» για τη δημιουργία του πρώτου ανθρώπινου κλώνου κρατά έξι χρόνια. Κανείς απ' τους επίδοξους «κλωνοποιούς» (όπως οι Σεβερίνο Αντινόρι, Πάνος Ζαβός, ή η Μπριγκίτ Μπουασιέ της αίρεσης των Raellians) δεν έχει παρουσιάσει απτά τεκμήρια, που να πείθουν την επιστημονική κοινότητα για τους παράτολμους ισχυρισμούς τους...

Ωστόσο, πέρα από τις παραπάνω ιδιόρρυθμες περιπτώσεις «κλωνοποιών», σήμερα διενεργούνται πειράματα μεγάλων ή μικρότερων εταιριών Γενετικής πάνω στη δημιουργία ανθρώπινων εμβρύων με την τεχνολογία της κλωνοποίησης (όπως οι εταιρίες «Advanced Cell Technologies», «Genzyme» κ.ά.), όχι με σκοπό την αναπαραγωγή, αλλά την εύρεση θεραπειών και τη δημιουργία μοσχευμάτων...

Πάντως, η κλωνοποίηση ανθρώπου δεν είναι παγκοσμίως παράνομη. Η διαδικασία που είχε ξεκινήσει στον ΟΗΕ για τη θέσπιση διεθνούς πρωτοκόλλου, που να απαγορεύει την κλωνοποίηση ανθρώπου (τουλάχιστον για λόγους αναπαραγωγής), ανεστάλη τον περασμένο Νοέμβρη έως το 2005 λόγω διαφωνιών ως επί το πλείστον μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού. Η κλωνοποίηση ανθρώπου είναι παράνομη, εφόσον υπάρχει σχετικό νομοθετικό πλαίσιο, όπερ ισχύει σε περίπου 30 χώρες (οι περισσότερες ευρωπαϊκές)...

Στις ΗΠΑ, η κυβέρνηση Τζ. Ου. Μπους φαίνεται να αντιτίθεται στην κλωνοποίηση ανθρώπου. Εντούτοις, σε επίπεδο Κογκρέσου, προωθείται ως επικρατέστερη η νομιμοποίηση της κλωνοποίησης ανθρώπου μόνο για θεραπευτικούς σκοπούς, με τον όρο πως τα κλωνοποιημένα έμβρυα θα καταστρέφονται μετά από 14 μέρες ανάπτυξης και δε θα εμφυτευτούν ποτέ στη μήτρα (νομοσχέδιο Χατς - Φενστάιν).

Ομως, σε επίπεδο πολιτείας, οι βιομηχανίες Βιοτεχνολογίας προωθούν πιο ριζοσπαστική ατζέντα. Σήμερα γίνεται φανερό πως οι βιομήχανοι θέλουν νομιμοποίηση άδειας για τη διενέργεια πειραμάτων σε κλωνοποιημένα ανθρώπινα έμβρυα, «ηλικίας» όχι μόνο μερικών βδομάδων, αλλά έως και του τελικού σταδίου κύησης των εννιά μηνών, με τη διαφορά πως θα απαγορεύεται μόνον ...η γέννηση των μωρών - κλώνων!

Ο Οργανισμός Βιομηχανίας Βιοτεχνολογίας» (ΒΙΟ), δηλαδή, το λόμπι των εταιριών Γενετικής, έχει ήδη καταφέρει την πρόσφατη ψήφιση ενός τέτοιου νόμου στην πολιτεία του Νιου Τζέρσεϊ. Ο σχετικός νόμος (γνωστός ως S-1909/A2840) επιτρέπει τη δημιουργία ανθρώπινων κλωνοποιημένων εμβρύων, την εμφύτευσή τους στη μήτρα και την περίοδο κύησής του μέχρι λίγο πριν από τη γέννησή τους. Το μόνο που ο νόμος απαγορεύει είναι «η γέννηση» του κλώνου. Παρόμοιος νόμος παρουσιάστηκε πέρσι στην πολιτεία του Τέξας.

Σήμερα εκκρεμεί η ψήφιση ενός παρόμοιου νομοσχεδίου στην πολιτεία του Ντελαγουέαρ, όπου και εκεί επιχειρείται η νομιμοποίηση κυοφορίας ανθρώπινου εμβρύου έως τον ένατο μήνα. Ο επίσημος τίτλος του νόμου περί κλωνοποίησης στο Ντελαγουέαρ ξεγελά τον απρόσεκτο αναγνώστη. Τιτλοφορείται «Απαγόρευση Κλωνοποίησης και Νόμος Προστασίας της Ερευνας», μολονότι επιτρέπει τη δημιουργία ανθρώπινων κλώνων, την εμφύτευσή τους σε μήτρα «όχι γυναίκας» (άρα επιτρέπεται η εμφύτευση σε μήτρα ζώου και ενδεχομένως νομικά είναι καλυμμένη η - ανέφικτη σήμερα - γέννηση ανθρώπινου κλωνοποιημένου εμβρύου από ζώο...) και νομιμοποιείται η κυοφορία μέχρι το στάδιο των εννέα μηνών, με την προϋπόθεση πως «δε θα γεννηθεί μωρό - κλώνος»...

Είναι, λοιπόν, γεγονός εν αναμονή η θέσπιση νομικού πλαισίου σε επίπεδο ομοσπονδίας των ΗΠΑ, ή η θέσπιση σχετικού διεθνούς πρωτοκόλλου απ' τον ΟΗΕ.Οι εταιρίες έχουν ήδη ανοίξει διάπλατα (όπου μπορούν...) τα νομικά «παραθυράκια», που θα διευκολύνουν τα φιλόδοξα, πλην αμφιλεγόμενα από πολλές πλευρές, σχέδιά τους...