Εγκρίθηκε, πριν από λίγες μέρες, από το ισραηλινό Κοινοβούλιο ο προϋπολογισμός του νέου χρόνου, παρά τις έντονες αντιδράσεις των εργατικών συνδικάτων της χώρας, αλλά και μεγάλης μερίδας της αντιπολίτευσης. «Είμαστε στην αρχή μιας μεγάλης προσπάθειας ανάκαμψης και ο μοναδικός τρόπος να το πετύχουμε είναι αυτός ο προϋπολογισμός», υποστήριζε ο υπουργός Οικονομίας. Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, εκτός από τους οργισμένους εργαζόμενους, κλήθηκε να αντιμετωπίσει τους τελευταίους μήνες τις διαφωνίες και πολλών συναδέλφων του, στο υπουργικό συμβούλιο, με επικεφαλής τον ίδιο τον πρωθυπουργό Αριέλ Σαρόν. Τελικά, οι διαφωνούντες πέτυχαν να μην υπάρξουν μεγάλες περικοπές στις στρατιωτικές δαπάνες, αλλά, αντίθετα, να μετακινηθεί αυτό το βάρος στον τομέα των κοινωνικών δαπανών, που, ήδη, έχει ψαλιδιστεί σε υπέρμετρο βαθμό.

Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα από την έναρξη της δεύτερης Ιντιφάντα, η ισραηλινή οικονομία ακολουθεί κατιούσα πορεία σε όλους τους δείκτες της, με τις χειρότερες και σοβαρότερες συνέπειες να πλήττουν τα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα. Ορισμένα νούμερα είναι, ίσως, ο γλαφυρότερος τρόπος να περιγράψει κανείς την κατάσταση. Για πρώτη φορά, το 2003, το δημοσιονομικό έλλειμμα του Ισραήλ έφθασε το 6% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, ενώ η βιομηχανική παραγωγή υποχώρησε κατά 1,1% και η παραγωγή των εταιριών υψηλής τεχνολογίας (ενός από τα ισχυρότερα χαρτιά της ισραηλινής οικονομίας μετά τον τουρισμό, που έχει, σχεδόν, καταρρεύσει ολοκληρωτικά) παρουσίασε πτώση 8% μόνο μέσα στο μήνα Μάη.

Την άνοιξη της ισραηλινής οικονομίας, που ανάμεσα στο 1992 - 1996 παρουσίαζε ετήσια ανάπτυξη μεγαλύτερη του 7%, διαδέχτηκε βαρύς χειμώνας. Το πρώτο τρίμηνο του 2003, το ακαθάριστο εθνικό κατά κεφαλήν εισόδημα μειώθηκε κατά 0,7%, ενώ είχαν προηγηθεί μειώσεις της τάξης του 1,3% το δεύτερο εξάμηνο του 2002, της τάξης του 2,1% το πρώτο εξάμηνο του ίδιου χρόνου, και 6,7% τους 6 τελευταίους μήνες του 2001. Κατά συνέπεια, μειώθηκε και η κατανάλωση των ισραηλινών νοικοκυριών. Ετσι, το τελευταίο εξάμηνο του 2003, η μέση κατανάλωση μειώθηκε κατά 2,1%, ενώ είχε προηγηθεί πτώση 2,1% και 2,8% στο πρώτο και δεύτερο εξάμηνο του 2002, αντιστοίχως.

Την ίδια στιγμή, επισήμως, διά στόματος του υπουργού Οικονομικών, η ανεργία έχει ξεπεράσει το ποσοστό - ρεκόρ για το Ισραήλ του 11%, δηλαδή 300.000 καταγεγραμμένοι άνεργοι, ή, αλλιώς, όπως υποστηρίζει η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών - Histadrut - ένας στους δέκα Ισραηλινούς εργαζόμενους είναι άνεργος. Οι μισθοί στο δημόσιο τομέα έχουν μειωθεί κατά 4% και στον ιδιωτικό κατά 2,3%, ενώ για τον πληθωρισμό προβλεπόταν νέα αύξηση της τάξης του 1,1% - 1,2% (το 2002 είχε, ήδη, φθάσει στο 6,5%). Ο Νετανιάχου, όμως, επιμένει ότι ο προϋπολογισμός λιτότητας (ή «θατσερικού τύπου», όπως τον αποκαλούν τα ισραηλινά ΜΜΕ) θα βοηθήσει, έτσι ώστε η οικονομία να παρουσιάσει ανάπτυξη 2,5% μέσα στο 2004.

Τι προβλέπει το «σχέδιο» Νετανιάχου: Προβλέπει περικοπές δέκα δισεκατομμυρίων δολαρίων, σχεδόν αποκλειστικά από το κράτος πρόνοιας, από την εκπαίδευση, από την υγεία, από τα ασφαλιστικά ταμεία, από τις συντάξεις. Ηδη, οι τομείς αυτοί είχαν υποστεί περικοπές 7,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων την τελευταία διετία. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό;

Σημαίνει ότι περικόπτονται ή διακόπτονται εντελώς όλα τα είδη των επιδομάτων (ανεργίας, αναπηρίας, παιδιών, οικογενείας, πρώτης κατοικίας κλπ.). Αυξάνεται η συμμετοχή των εργαζομένων στην ασφάλισή τους και στη συνταξιοδότησή τους, ενώ την ίδια στιγμή μειώνονται οι συντάξεις και το ποσοστό δωρεάν περίθαλψης. Αυξάνεται το ηλικιακό όριο συνταξιοδότησης από 65 σε 67 χρόνια για τους άνδρες και από 60 σε 67 για τις γυναίκες. Αναβάλλεται εκ νέου η αναβάθμιση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με τη λειτουργία ολοήμερου σχολείου. Μειώνονται τα έξοδα για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και προωθείται η ιδιωτικοποίηση πολλών δημόσιων επιχειρήσεων.

Πώς, αλλιώς, μπορεί να περιγράψει κανείς τη διαμορφωθείσα κατάσταση; Τα νούμερα αποδεικνύονται και πάλι αποκαλυπτικά. Υπολογίζεται ότι 1,7 εκατομμύριο Ισραηλινοί (από τα συνολικά 5 εκατομμύρια του πληθυσμού) ζουν, πλέον, κάτω από το όριο της φτώχειας. Το Ινστιτούτο Brookdale, που συνεργάζεται με το υπουργείο Υγείας, ανακοίνωνε, μετά από έρευνα, στα τέλη του 2003, ότι 400.000 ισραηλινές οικογένειες ζουν σε «διατροφική ανασφάλεια», κάτι που δε σημαίνει απαραίτητα ότι πεθαίνουν από πείνα, αλλά ότι δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τα αναγκαία τρόφιμα για την ανάπτυξη των παιδιών τους, ενώ υπάρχουν και μέρες, που δεν έχουν τίποτε στο τραπέζι τους. Σύμφωνα με τον οργανισμό αρωγής Latet, μέσα σ' αυτόν τον τελευταίο χρόνο, αυξήθηκε κατά 46% ο αριθμός των Ισραηλινών που κατέθεσαν αίτηση σε φιλανθρωπικές οργανώσεις και υπηρεσίες αρωγής, για να τους παρέχονται δωρεάν τρόφιμα ή γεύματα!

Οι άστεγοι πληθαίνουν στους δρόμους των μεγάλων ισραηλινών πόλεων και δεκάδες από αυτούς έχουν στήσει τις σκηνές τους στην Kikar Medina, δηλαδή στην πλατεία του Κράτους, που μετονομάστηκε πλέον σε Kikar Halehem, δηλαδή σε πλατεία του Ψωμιού, στο κεντρικότερο και αριστοκρατικότερο, ίσως, σημείο του Τελ Αβίβ, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την κατάσταση, στην οποία τους έχει οδηγήσει η πολιτική των ισραηλινών κυβερνήσεων. Οι άνεργοι ωθούνται, από την ισραηλινή κυβέρνηση διά μέσου των γραφείων ευρέσεως εργασίας, να καλύψουν τις θέσεις, που μέχρι σήμερα κατείχαν οι ξένοι εργάτες, οι οποίοι σταδιακά με διάφορες αφορμές εκδιώκονται από τη χώρα. Μέχρι στιγμής, έχουν εκδιωχθεί 50.000 αλλοδαποί εργαζόμενοι.

Οι Ισραηλινοί, μέχρι σήμερα, αρνούνταν να εργαστούν επί 14ωρο επτά μέρες τη εβδομάδα, για 500 - 600 δολάρια μηνιαίως. Οπως, όμως, χαρακτηριστικά λέει ο υπουργός Οικονομικών, «δεν μπορούμε να καταβάλουμε επίδομα σε ανθρώπους που απλώς αρνούνται να εργαστούν», προφανώς υπό συνθήκες γαλέρας. Την ίδια στιγμή, οργή προκαλούσε η γνωστοποίηση των κερδών των μεγάλων ισραηλινών τραπεζών, τα οποία παρουσίασαν, στα τέλη του 2003, αύξηση από 36,5% μέχρι 130%, ανά περίπτωση, σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο.

Οι κοινωνιολόγοι Μπάρμπαρα και Σλόμο Σουίρσκι, του Κέντρο Adva, υποστηρίζουν ότι, πλέον, οι αξίες της ισραηλινής κοινωνίας έχουν ανατραπεί. «Υπό το πρόσχημα της οικονομικής λιτότητας, έχει αρχίσει να ισχύει ένας ιδιότυπος κοινωνικός ...δαρβινισμός: Οι οικονομικά ισχυροί ενισχύονται και θεωρούνται ικανοί και αξιοπρεπείς, οι οικονομικά αδύναμοι εξωθούνται στον πάτο και θεωρούνται οι ίδιοι υπεύθυνοι για την κατάστασή τους, άρα και άξιοι της τύχης και της σταδιακής εξαφάνισής τους, ενώ στο απυρόβλητο βρίσκεται η πολιτική φορολογικών απαλλαγών για τις μεγάλες επιχειρήσεις, της σταθερής χρηματοδότησης των εποικισμών, της αύξησης των στρατιωτικών δαπανών...».

«Δύο είναι οι λόγοι της σημερινής κατάστασης, υποστηρίζει η πρώην βουλευτής του ισραηλινού ΚΚ, Ταμάρ Γκοζάνσκι: Ο πόλεμος, η κατοχή και ο εποικισμός, από τη μία, και η νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, από την άλλη. Ο ισραηλινός λαός θα πρέπει να αντιληφθεί ότι όσο συνεχίζεται η πολιτική της θυσίας όλων στο βωμό της ασφάλειας, τόσο θα οξύνεται η βία και άλλο τόσο θα εντείνεται η οικονομικο-κοινωνική κρίση, που, με τη σειρά της, θα γίνεται προσπάθεια να διοχετευτεί στον τομέα της ασφάλειας και του πολέμου. `Η θα σπάσουμε το φαύλο κύκλο ή ...οι συνέπειες για το ίδιο το Ισραήλ και την ύπαρξή του θα είναι τεράστιες».